Alles begin met Anna. Annemari Coetser
Die Jode sal nooit in die Suid-Afrikaanse samelewing opgeneem kan word nie. Hulle is pleinweg ’n bedreiging vir die Afrikaner.”
Poppie se mond val letterlik oop. “Mense soos Mr Segal ’n bedreiging? Is jy laf? Sy mense het dan in die Engelse Oorlog aan die Boere se kant geveg!”
Hein antwoord nie. Sy sit en bewe van woede.
Ná ’n lang stilte neem hy haar hand in syne. Hy vou dit oop en begin teken met sy wysvinger sirkeltjies in haar palm. “Moenie dat ons hieroor baklei nie, my mooie Poppie. Ek sê jou wat: as daar weer ’n vergadering van die Gryshemde is, kom laai ek jou op dat jy self gaan luister. Ek sal spesiaal geld spaar vir petrol.”
Sy sit nog en stoom. Hy het haar Poepie genoem. Niémand het haar al ooit so aangespreek nie, nie eens die kinders op skool nie. Sy smalende stemtoon, sy blerrie meerderwaardigheid gee haar die horries. As sy haar sonde nie ontsien nie, klim sy uit die kar en stuur hom reguit warmplek toe.
Maar sy bly sit. Dis hulle eerste ernstige woordewisseling. Was sy weer te vinnig op haar perdjie? Nee, dis Hein wat alles begin het. As iemand iets moet terugtrek, is dit hy.
Ná ’n rukkie gee sy ’n sug en haal in die donker haar skouers op. Gryshemde, Bruinhemde. Kan hulle nie maar net uitskei met die kleuretikette, vir hulle ordentlike, modieuse hemde koop en aangaan met die lewe nie?
“Toe, wat sê jy?” vra Hein. “Sal jy saamgaan?”
Hy kyk by die syvenster uit asof haar antwoord nie belangrik is nie, maar sy ken hom al goed genoeg om te weet hy flikflooi.
“As jy wil,” sê sy sag. “Maar is daar nie beter plekke om heen te gaan as jy petrolgeld het nie?”
“So ’n bek moet jêm kry! Waar stel jy voor moet ons gaan parkeer?” Hy lag en trek haar styf teen hom vas.
Het hy haar nou doelbewus gaan staan en misverstaan? Want Hein se kop, of liewer sy hande, is op ’n ander plek. Plekke. Gevaarlike plekke. O, maar dis heerlik as sy hande so aan haar vroetel. Begeerte oorweldig haar. As sy nie nou oppas nie, breek hy deur al haar verskansings. Sy skuif uitasem van hom af weg. Een van hulle twee moet kophou, en dit lyk nie of dit Hein gaan wees nie.
“En nou?” vra hy verbaas. Sy antwoord nie en hy maak die syvenster effens oop. Hy lag. “Jy’s reg. Ons stoom die ruite toe.”
Hulle sit ’n rukkie in stilte, dan trek hy haar weer styf teen hom vas en vroetel met sy neus in haar nek. “Maak vir ons ’n lys van onderwerpe waaroor ons kan verskil, toe? ’n Lang, lang lys.”
Hy klim uit, kom maak die passasiersdeur vir haar oop en druk haar vir oulaas teen hom vas. Toe klim hy fluitend terug in die kar en trek so vinnig weg dat die bande klippers opskop.
Terug in haar kamer is Poppie se bene lam. Dankie tog dat Sussie Anna nie meer ’n kamer met haar deel nie. Sy sou sweerlik kon sien wat vanaand alles in die Vauxhall gebeur het. Of liewer, wat so amper gebeur het.
Poppie kan glad nie aan die slaap raak nie. Die gevoelens en begeertes van die aand word ’n warm geel kokon waarin sy haar wil koester. Sy wil haar daarin toespin, dit weer en weer beleef. So, dís hoe dit is om lief te hê? Sy is so ’n skaap wat hierdie dinge betref. Hoe werk dit dan dat ’n man en vrou so kan verskil? Inderwaarheid soos kat en hond kan baklei oor dinge wat hulle nie eers persoonlik raak nie, en net daarna mekaar op ’n gans ander manier wil opvreet vir die lekkerte daarvan?
Dis eers die volgende dag, in die helder werklikheid van die winkel, dat sy oor Hein se idees begin dink. Miskien stem sy tog met hom saam. In die breë, en nie so lelik soos hy dit gestel het nie. Wat maak dit saak as die Duitsers ideale het om hulle land uit te brei? Die groot moondhede doen dit almal. En Duitsland het mos as volk ook baie gely, net soos die Boere.
Maar wat sy nie kan kleinkry nie, wat iemand slimmer as sy mooi vir haar moet uitlê, is hoe die Jode in die storie inpas. Mense vertel graag allerhande staaltjies oor hoe skelm of onderduims die Jode is; sy het dit al baie gehoor. Glo Hein sulke leuens? Val hy dan ook pens en pootjies vir Hitler se ideologie van ’n suiwer Ariese ras? Dit kan tog nie!
Vandag verlang sy na ou Faan, wens sy dat sy met hom daaroor kan gesels. Hy kan dinge tog so rustig saamvat dat jy sommer klarigheid in jou gemoed daaroor kry. Hoekom hoor sy nooit meer van hom nie?
Soos dikwels gebeur wanneer sy aan iemand dink, bel Faan dié aand. Hy klink neerslagtig. “Is iets verkeerd?” vra sy dadelik. “Is jy en jou nooientjie uitmekaar?”
“Nee, dis nie dit nie, maar … Ag, Poppie, ek weet nie wat om te doen nie. Ek is baie lief vir haar, maar sy sê … Sy wil ons verhouding verbreek as ek jou nie as vriendin laat gaan nie. Sy glo nie daar’s iets soos suiwer vriendskap tussen ’n ongetroude man en vrou nie. Sy sien jou as ’n bedreiging vir ons verhouding.”
Poppie is stomgeslaan.
“Ek kan hoor wat jy dink,” sê hy. “Jy wil vir my sê dat jaloesie ’n onding is en dat ek my nie moet laat afpers nie. Maar feit is, dis hoe sy daaroor voel en …”
“Gaan jy dit so aanvaar?” vra sy verslae.
“Ek kies haar,” sê hy sag. “Poppie, dis vir my bitter swaar om te dink dat ek jou nooit weer sal sien nie. Maar ’n mens moet ook weet wanneer iets verby is en dit laat gaan. Ek besef jy sal my nooit in ’n ander lig as ’n vriend sien nie.”
“ ’n Wonderlike, wyse vriend.” Nou huil sy. “As dinge ooit verander, sal jy weer met my kontak maak?”
“Sal Hein daarvan hou?”
“Seker nie.” Sy sug. “Hoekom is die wêreld tog so … ?”
“Totsiens, my liewe vriendin. Ek hoop jy sal baie gelukkig wees.”
“En jy, Faan,” snuif sy en sit die foon sagkens terug op die mikkie.
Laat een nag ’n week later word daar hard aan die voordeur geklop. Poppie kom verskrik orent. Die huis is stil. Niemand reageer op die klop wat al dringender raak nie. Sy steek die paraffienlamp langs haar bed aan en hou dit voor haar toe sy in die gang af kyk. Al die deure is toe. Dit kan tog net iemand wees wat Petronel se hulp nodig het?
Nou klink dit al asof die mens die voordeur wil afbreek. Sy gryp haar kamerjapon en maak die voordeur oop nog voor die bande behoorlik vasgeknoop is.
“Is Miss Petronel hier? Sy moet dadelik kom, my vrou gaan dood!”
Die man wat voor die deur staan, het haastig aangetrek; sy een kruisband is nie eens behoorlik oor sy skouer nie. Hy het skoene aan, maar sonder sokkies.
“Die baba kom,” sê hy dringend. “Oudokter is nie … Daar’s niemand tuis nie.”
“Ek gaan roep haar gou,” sê Poppie. “Kom solank in.”
“Nee, ek wag hier.”
Sy trek die deur agter haar toe, klop liggies aan Petronel se deur en stoot dit oop. Dié lê vas aan die slaap, ’n kussing oor haar kop.
Poppie skud haar aan die skouer. “Kom, iemand soek jou. Die man sê sy vrou gaan dood.”
Petronel sit regop. “Nie vanaand nie,” mor sy deur ’n toe neus. “Ag Vader tog, ek het so ’n verkoue.”
Poppie het reeds klere van die stoel se rugleuning afgehaal. “Toe, trek gou aan.”
“Jy weet nie wat jy van my vra nie.” Maar Petronel staan tog op en gooi die rok oor haar kop. Sy haal ’n bruin jersie uit haar hangkas. “Sal jy saamkom?”
“Ek?” vra Poppie verbaas. “Jy weet mos ek weet niks. Ek’s ’n winkelklerk.”
Daar is weer ’n harde klop aan die voordeur. “Miss Petronel!” roep die man.
“Ek kom!” roep sy terug. “Asseblief, Poppie. Ek sien nie vanaand kans om alleen te gaan nie. Oudokter is nie hier nie en as daar probleme kom, is dit net ek. Ek smeek jou.”
“Goed dan,” gee Poppie