Cokolwiek powiesz, nic nie mów. Группа авторов

      Krótki okres swobody nie potrwał długo: w lutym 1973 roku pomoc społeczna wzięła się za rozlokowywanie dzieci w sierocińcach675. Pewnego dnia w mieszkaniu zjawiły się trzy nieznajome kobiety i oznajmiły, że przydzielono im ten lokal676. W Belfaście ogarniętym wojną tego rodzaju sytuacje zdarzały się nieustannie: całe miasto uczestniczyło w koszmarnej wersji zabawy w „komórki do wynajęcia” i gdy tylko jedna rodzina musiała opuścić dom, druga, już wcześniej pozbawiona dachu nad głową, zaraz go zajmowała. Dzieci nie chciały się wyprowadzać, ale klamka zapadła i ostatecznie małych McConville’ów oddano „pod pieczę sądu”677.

      Doprowadzenie do „zniknięcia” człowieka (uznane później przez Międzynarodowy Trybunał Karny za zbrodnię przeciwko ludzkości678) jest wyjątkowo okrutne, gdyż skazuje bliskich ofiary na ciągłą niepewność. Dzieci miały nadzieję, że ich matka żyje i pewnego dnia niespodziewanie wróci do domu. Może straciła pamięć? Może jest w innym kraju i nawet nie wie, że w Belfaście czeka na nią rodzina?

      Należało jednak przypuszczać, że wydarzyło się coś znacznie gorszego. Mniej więcej tydzień po uprowadzeniu Jean McConville do drzwi mieszkania zastukał młody mężczyzna, którego dzieci widziały pierwszy raz w życiu, i wręczył im torebkę ich matki oraz jej trzy pierścionki: zaręczynowy, obrączkę oraz rocznicowy, otrzymany od Arthura679. Dzieci, rozpaczliwie spragnione jakichkolwiek informacji, pytały, gdzie jest Jean. „Nie wiem nic o waszej matce – odrzekł chłopak. – Mnie tylko kazano wam to dostarczyć”680.

      Wiele lat później Michael McConville powiedział, że właśnie w tym momencie zrozumiał, że jego matka nie żyje681.

      10

      Fredowie

      Pewnego dnia jesienią 1972 roku na osiedle Twinbrook na obrzeżach Belfastu zajechała furgonetka z pralni Four Square Laundry682. Sarah Jane Warke wysiadła z niej i ruszyła w stronę jednego z domów. Furgonetka często pojawiała się w okolicy, bo było tam niewiele sklepów i zakładów, toteż dominowały usługi obwoźne683. Raz w tygodniu Sarah odbierała brudne pranie od klientów, po czym przywoziła je czyste i wyprasowane siedem dni później. Klienci byli zadowoleni, chwalili sobie dobrą cenę, poza tym lubili Sarah, ładną, sympatyczną młodą dziewczynę684. Furgonetką kierował Ted Stuart, chłopak z hrabstwa Tyrone685. Rzadko kiedy wysiadał z auta, ale ci, którzy mieli okazję z nim pogadać, uważali go za miłego faceta686. Dzieciaki z okolicy nazywały go „Teddy”687. W Twinbrook mieszkali zarówno katolicy, jak i protestanci, lecz w porównaniu z resztą Belfastu panował tam względny spokój688.

      Sarah podeszła do drzwi jednego z domów. Gospodyni wyszła, zdążyły zamienić parę słów, kiedy nagle rozległ się głośny terkot689. Dziewczyna odwróciła się i ujrzała dwóch ludzi. Jeden z nich miał karabinek, drugi strzelbę. Stali spowici dymem, odwróceni do Sarah plecami i z bliskiej odległości ostrzeliwali furgonetkę690. Dziewczyna zastygła. Nie mogła zrobić ruchu i tylko bezradnie oglądała śmierć Teda. Wtedy jeden z napastników odwrócił się w jej stronę691.