Сайланма әсәрләр. 4 томда. Том 3. Ахат Гаффар
кәҗә куып йөрербез микән? (Чыгып китә.)
Акчура (артыннан). Кемгә ишарәлисең? Кемгә ишарәлисең, дим? Зиләйлүк!
Зиләйлүк керә.
Боларга нинди бүләк алабыз?
Зиләйлүк (илтифатсыз гына). Читек… йә түбәтәй. Кәҗә белән әтәч өстәп.
Акчура. Шәп фикер бу! Птолемей башлары бар синдә, Зиләйлүк!
Зиләйлүк. Кем соң ул?
Акчура. Кем белгән аны, кайсыдыр гәҗиткә язганнар иде бугай… Биккол белән киңәшим әле. Биккол! Чык әле!
Югалалар.
Болдыр баскычына Гөлмәрьям чыгып утыра. Ак күлмәктән, яулыктан. Раушан кереп, өстәл тирәли урындыклар тезә башлый.
Раушан (күкне күзәтә). Җылы… Син мунча керенгәч, бөтен дөнья җылына, әни.
Гөлмәрьям. Тән суына – шуңа күрәсең. Җылысы, миннән чыгып, дөньяга күчә торгандыр… Ахирәткә күчәргә вакыт.
Раушан. Шөкер генә яшисең әле, әни. Ашыкма!
Гөлмәрьям. Тән сихәтенә карама син. Ул – ярты гына саулык. Иң зур саулык – җан сихәте. Ә ул минем күңелемдәге соңгы оныгым белән хушлашканнан бирле сырхау.
Раушан. Шуннан гайре гаебем белән борчымадым бугай, әни, сине. Авырган чагыңда тән яраларыңа дару сөрттем, тоз түгел ич. Җан турында сөйләшәсең – әллә миңа үпкәң бармы соң? Ни телисең, әйт, үтәрмен. Бусыннан кала башкасын. (Микроскоп бирә.) Насыйп булмады…
Карашып торалар.
Гөлмәрьям. Бусыннан да коры калдыңмыни?
Раушан (башын иеп). Элегрәк җаннарыңның ни белән авырганын белмәдем ич, әни. Бу дөньяның гомерне кыл уртага аерган афәтләре минем гаебем түгел. Синең белән Шәрифел алдында намусым пакь. Үзеңне үзең бәхетле итү – бер авырлык, якыныңны бәхетсез итү – мең газап. Бу микроскопка ия эзләп, Җәваһирәне ташласам, ихтимал, мине беркем каргамас та иде…
Гөлмәрьям (бүлдерә, тыныч). Миннән кала.
Раушан. Ә? Сиңа… микроскоп варисы кирәк ич!
Гөлмәрьям. Аналарның җаны ни белән авырганын балалар без үлгәч кенә төшенер. Кешенең тәне ни белән авырганын, үлеп, докторлар яргач кына белгән шикелле.
Раушан. Бәхетең Шәрифел булган дигәнеңне оныткансың.
Гөлмәрьям (баса, микроскопны күккә төбәп карый). Чын бәхетеңнең кайда икәнлеген менә бу телескоп та күрсәтә алмастыр.
Раушан. Микроскоп ул, телескоп түгел, кечкенә әйберләрне зурайтып күрсәтә. Ник һаман бутыйсың?
Гөлмәрьям. Үз бәхетең барыбер үзеңнеке инде ул, улым. (Микроскопны яулык астына яшереп кереп китә.)
Караңгылык.
Кич. Көмеш туй мәҗлесе.
Күршеләр һәммәсе җырлый. Акчура – гармунда, Биккол мандолинада уйный.
Җыен туган, дус-иш бер җыелгач,
Сандугачлар кебек серләшик.
Сандугачлар кебек серләшик тә,
Күгәрченнәр кебек гөрләшик.
Биккол (рюмка күтәрә). Моңарчы нәрсә күрдек соң без? Җәваһирә апа – бозау караучы, Раушан абый – комбайнчы, алар турында шуннан гайре нәрсә күрдек соң без, нәрсә белдек? Җәваһирә апаның сәнәген күрдекме? Раушан абыйның майлы кепкасынмы? Нәрсәләрен күрмәдек? Җаннарын күрмәгәнбез, Акчура! Минем җан нәрсә? ГАЗ-63! (Акчурага.) Синеке? ДТ-75. Зиләйлүкнеке?
Акчура. Әтәч.
Биккол. Сәгадәтнеке?
Акчура.