Молхона. Джордж Оруэлл
ва оҳангини билардилар, холос. Мен бу қўшиқни болалигимдан эсда тутаман, аммо кўп вақт ўтди ва кўп нарса ёддан кўтарилди. Ўтган оқшом бу қўшиқ менга орзу билан бирга қайтиб келди. Энг ҳайратланарлиси, – ва ишончим комилки, қўшиқнинг олис ўтмишда ҳам ҳайвонлар айтиб келган сатрлари ёдимга келди, ҳолбуки, бу сатрлар аллақачон авлодлар хотирасидан ўчиб кетган, деб ҳисобланар эди. Мен ҳозир сизларга бу қўшиқни айтиб бераман, ўртоқлар. Мен қариб қолганман, овозим ҳам хириллаб чиқади, бироқ мен сизларга оҳангини ўргатгандан сўнг, сиз уни мендан яхшироқ куйлайсиз. Бу қўшиқ «Англия жониворлари» деб аталади.
Кекса майор томоқ қириб, бўғзини тозалади ва қўшиқни бошлади. Худди айтганидай, унинг овози хириллоқ эди, аммо «Клементина» ва «Кукарача» ўртасидаги ҳаяжонли оҳанг тоза янграр эди. Сўзлари шунақа эди:
Англия ва жаҳон жониворлари,
менинг сўзим борар ҳайвон зотига,
чорлар далалардан, молхоналардан
янги замонларнинг саодатига.
У кун келар, келади албат,
энг буюк покликнинг пок мавжудоти,
одам деганлари тугайди абад,
қолади дунёда ҳайвонлар зоти.
Бошқа бошимизда қамчин ўйнамас,
бўйинтуруқ бўғмас томоқни бошқа,
майли, синиб кетсин извош ярамас,
аравани тортмас ул тулпор қашқа!
Эртамиз бўлади албат фаровон,
йўнғичқа, пичан-у дон-дунлар сероб,
омборлар тўладир, ҳамма ёқда дон,
толемиз ёрқин, тепада офтоб.
Англия осмони чарақлар ёрқин,
сувлари покиза, ирмоқлар – шиша,
қўшиқ куйлар энди шамоллар шошқин:
биз озодмиз энди мангу, ҳамиша!
Сўз берамиз бугун бир-биримизга —
қўлга олажакмиз тақдиримизни!
Чўчқалар, товуқлар, сигирлар – барча
жангда жасоратли тутармиз ўзни!
Англия ва жаҳон жониворлари,
менинг сўзим борар ҳайвон зотига,
чорлар далалардан, молхоналардан
янги замонларнинг саодатига.[1]
Бу қўшиқнинг биргаликда ижро этилиши барча ҳайвонларни ёввойи жунбушга келтирди. Майор охирги сўзни талаффуз қилиши билан, жониворлар қўшиқни қайтадан айта бошлашди. Иштирокчиларнинг энг анқовлари ҳам оҳангга тушиб олишди ва бир неча билган сўзларини илиб кетишди, энг ақлли бўлган чўчқалар ва итларга келсак, улар бир-икки дақиқада дарров қўшиқни дилларининг туб-тубидан куйлай бошлашди. Бир-бирларига мослашувга бир неча бор уринишдан сўнг бутун молхона ҳайратли бир якдилликда «Англия жониворлари» ни баралла айта бошлади. Сигирлар қўшиқни маърашар, итлар ириллашар, қўйлар баърашар, отлар кишнар ва ўрдаклар ғақиллашарди. Улар шу қадар завқ билан куйлашардики, қўшиқ беш марта кетма-кет ижро этилди, ҳар гал аввалгисидан яхши эди. Агар уларни узиб қўйишмаса, тун бўйи куйлашарди.
Афсуски, шовқиндан мистер
Бу ерда ва барча бошқа шеърларни Карим Баҳриев таржима қилган