Schalkie van Wyk Keur 8. Schalkie van Wyk
Nico was ’n paar jaar ouer as sy en in ’n stadium was daar sprake dat hulle sou trou. Dalk sou hulle ook as … as sy nie ’n onverwagte huweliksaanbod van die skatryk Tinus Brandenberg – die ou Marthinus se oudste seun – gekry het nie. Maar daar was geen kwade gevoelens tussen ons nie, want ons het almal saam grootgeword en deur die jare het Renate herhaaldelik gevra dat ek moet kom kuier.”
“Maar waarom het sy gevra dat ék moet kom kuier, tannie? Sy ken my nie,” kom dit onbegrypend van Marné.
“Ek het jou gesê: die afgelope drie maande korrespondeer ek en Renate gereeld. Ek het in een van my briewe daarvan melding gemaak dat jy probleme ondervind om werk te kry en toe … toe stel sy voor dat jy haar skoondogter met dié se jongste kleinkind help,” vertel Annie en lyk baie skuldig.
Marné leun gretig nader aan Annie oor die tafel. “Tannie bedoel die kleinkind is fisiek gestrem?” vra sy.
“Nee, nee, hartjie, Nicolette is ’n laatlammetjie en volgens wat ek uit Renate se briewe kan aflei, ’n liewe dogter van sestien, maar sy is ’n kind wat altyd ’n kind sal bly.”
“Is sy geestelik gestrem?” vra Marné simpatiek.
Annie knik. “Ja, sy kan ’n handvol wees. Renate se skoondogter, Rentia, het ’n voltydse huishoudster, Mathilda Fourie, wat na Nicolette omsien. Maar Mathilda is self ’n vrou van byna sewentig en dis vir haar bykans onmoontlik om die huishouding te behartig en nog na Nicolette ook om te sien. As jy sou kans sien om ’n ogie oor Nicolette te hou … Renate het my verseker die dogter is heeltemal onskadelik, maar sy tree soms onverantwoordelik op.”
Marné frons onseker. “Het Nicolette nie gespesialiseerde leiding nodig nie? Ek sal nie weet hoe om haar te hanteer nie.”
“Sy was in ’n spesiale skool en sy kan eenvoudige takies verrig. Sy het nie ’n voltydse verpleegster nodig nie. Renate skryf die dogter is gewoonlik doodtevrede om met haar poppe te speel, maar soms sluip sy uit die huis en loop op die eiland rond. Sy kan nie swem nie – sy het ’n onredelike vrees vir water – maar hulle is tog bekommerd dat sy eendag per ongeluk in die meer of in een van die spruite sal val.” Annie merk die twyfel op Marné se gesig en sê vinnig: “Jy hoef nie te gaan nie, Marné. Ek wil nie van jou ’n kinderwagter maak nie. Noudat ek daaraan dink: dis voorbarig van Renate om so iets van jou te verwag.”
“Maar dis ’n geleentheid om Flaminke-eiland en tannie se geboortedorpie te besoek,” redeneer Marné.
“In daardie geval: Renate het ons aanvanklik uitgenooi om te kom kuier. As jy so graag die eiland wil sien, gaan kuier dan ’n week of twee, Marné.”
Marné skud haar kop beslis. “Nee, tant Annie. As ek ’n salaris kan verdien – al is dit ook hoe min – sal dit my onafhanklik maak.” Sy frons besorg. “Is tant Renate bereid om my finansieel te vergoed?”
“Sy is en dis nie ’n slegte salaris nie. Moenie oorhaastig besluit nie, kind. Het jy vergeet van jou erfenis van jou oupa Nico?”
Marné se oë rek ongelowig. “Tannie versorg my reeds een en twintig jaar. Hoe kan daar nog iets oor wees?”
“Jou oupa was ’n suksesvolle neuroloog, hartjie. En ek het darem ook iets uit my eie sak bygedra, want per slot van rekening is jy vir my soos ’n eie kind.” Annie se glimlag is kinderlik skaam. “Ek het reeds erken ek is besitlik oor jou, daarom het ek verkies om self ook te betaal.” Sy laat haar oë deur die ruim eetkamer dwaal. “Die huis het ek van my ouers geërf en my salaris as onderwyseres was voldoende vir ons albei. Jy het so goed op skool presteer dat die beurs en jou studiepolis oorgenoeg was om die onkoste van jou opleiding as arbeidsterapeut te dek. Jou erfgeld … dit was nie vir my nodig om ’n sent daarvan te gebruik nie.”
Marné byt hard op haar onderlip, verleë omdat sy nie gedink het Annie help haar so onbaatsugtig nie. Sy is dierbaar. “Hoekom is tannie nooit getroud nie?”
Annie slaan haar oë neer. “Ek het my ouers versorg tot dat –”
“Nee, tant Annie,” val Marné haar beslis in die rede, “oupagrootjie Nicolas was ’n dokter met ’n groot praktyk. Tannie vergeet; hy en ouma Maria is eers dood toe ek al op laerskool was. Hulle kon maklik ’n privaat verpleegster bekostig het.”
’n Glimlag speel wegkruipertjie om Annie se mondhoeke. “Snip! Sal ek jou probeer oortuig dat ek ’n verterende haat jeens alle mans koester?”
“As tannie ’n goeie rede het, ja. Maar wat is die rede?”
Annie lag teësinnig. “Geen rede nie, klein agie. Ek het meer as een huweliksaanbod gehad, maar die belangrikste bestanddeel vir ’n suksesvolle huwelik het altyd ontbreek: liefde.”
“Het tannie nooit die regte man liefgekry nie?” vra Marné teleurgesteld.
“Die regte man was net nie daar om lief te kry nie, en om te trou bloot om myself ‘mevrou’ te kon noem, was nie vir my genoeg rede om my in ’n huwelik te begewe nie.”
“Is tannie nie spyt nie?”
Annie swyg nadenkend, en sê toe: “Toe ek jonger was, het ek soms daaroor gewonder, maar vandat jy deel van my lewe geword het, het ek die antwoord geken: ek moes daar wees vir jou, want jy het niemand anders gehad nie. As ek getroud was met ’n huis vol kinders … Dalk sou my man nie my broer se kleindogter wou aanvaar nie.”
“Nou is ek daar vir jou, tant Annie. Ek het niemand lief nie en ek gaan by jou bly totdat –”
“Beslis nie!” val Annie haar skerp in die rede. “Jy onthou Monica Neethling van die Kaap? Sy nooi my sedert my aftrede om by haar in haar strandhuis te kom kuier. As jy werklik gretig is om na Flaminke-eiland toe te gaan, sal ek eindelik vry wees om Monica se uitnodiging te aanvaar.”
“Ons laaste kuiertjie by tant Monica het nie eens ’n week geduur nie, want sy is suur en suinig. Tannie gebruik haar net as ’n verskoning om my my sin te gee.”
“Glad nie. Ek sien net nie kans om nog ’n dag na jou gekerm te luister omdat jy werkloos is nie. Gaan kuier by die Brandenbergs, leer Nicolette ken, en besluit dan of jy met haar versorging wil help.”
“Maar ek wil hier in Johannesburg werk hê – hier naby tannie,” maak Marné beswaar.
“Waar jy my kan versorg soos ek my ouers versorg het, Marné?” vra Annie nadruklik.
“Wel … ek het niemand anders behalwe tannie nie.”
“Nie op die oomblik nie, maar die wêreld is groot. Ek gaan nie vir altyd by Monica kuier nie, Marné. Niks verplig jou om Nicolette te versorg nie. Jy is mondig en voortaan kan jy ’n maandelikse toelae uit jou oupa Nico se boedel ontvang. Jy sal nie oorsese reise kan bekostig nie, maar jy sal onafhanklik wees.”
Marné staar haar verslae aan. “Maar tannie sê altyd ’n mens moet werk, nie op ander se rykdom teer nie, want –”
“Ja, ja, ek onthou,” onderbreek Annie haar ongeduldig. “As jy besluit om Nicolette te versorg en ’n salaris ontvang, kan jy jou toelae spaar, maar ek wil jou nie dwing om ’n pos te aanvaar omdat jy in finansiële nood verkeer nie. Ek het Renate Brandenberg ’n leeftyd gelede gesien; ek ken nie haar weduwee-skoondogter Rentia of haar drie kleinkinders nie. Ek weet nog minder wat Nicolette se versorging sal behels. Dis waarom ek wil hê jy moet finansieel onafhanklik wees. As jy nie van die situasie op Flaminke-eiland hou nie, is jy vry om terug te kom huis toe en ander werk te soek.”
Annie kyk op haar polshorlosie, dan na die wysers van die staanhorlosie in die ontvangsportaal, en draai desperaat na Marné. “Al die horlosies in die huis is voor. Hoe laat is dit, Marné?”
“Op die kop nege en twintig minute en sewentien … agttien sekondes oor nege. As die taxi betyds …” Sy hou op met praat toe sy ’n motor voor die deur hoor stilhou en loop na die smal venster langs die voordeur. “Die taxibestuurder is darem stiptelik. Kom, ek sal tannie met die tasse help.”
“Los die tasse, dogter! Vincent Brandenberg moes al ’n uur gelede