Schalkie van Wyk Keur 8. Schalkie van Wyk
tant Soekie se bakkery nie, want sy het gereelde klante. Sy sê sy maak nie ’n fortuin nie, maar sy lewe goed uit haar maandelikse profyt,” hou Ilze koppig vol.
“Omdat sy slegs die huur van die plek moet betaal, kind. Jy vergeet dat jy vir die toonbanke en vertoonkaste en oonde en die joos weet wat moet betaal. En waar gaan jy woon? Jy weet so goed soos ek jy sal nie langer welkom wees in hierdie huis as jy besluit om ons dorp se bakster te word nie.”
“Ek sal in ’n klein woonstelletjie bo-op die bakkery woon, want tant Soekie gaan by haar oudste dogter intrek.” Ilze gryp Mathilda se een hand in albei hare vas en vervolg pleitend: “Moenie vir my sê dis net ’n droom nie, tant Mathilda. Ek droom al so lank om volkome selfstandig te wees.”
Mathilda huiwer. “Hoekom praat jy nie met Marné nie?”
“Hoe sal dit my help? Marné verdien nie veel nie.”
“Miskien nie, maar haar oupagrootjie was ’n dokter op Twiswaters toe ek ’n kind was. Hy het ’n hele paar plase besit en later het hy ’n praktyk in Johannesburg gekoop. Hy het twee kinders gehad; ’n seun en Annie, wat Marné se groottante en voog is. Marné se oupa, Nicolas Hofmeyr, was eers ’n dokter en toe ’n neuroloog en hy …” Mathilda trek haar asem skerp in en staar Ilze ’n oomblik lank verdwaas aan. “Dat ek nou so onnosel kon wees! Waar was my gesonde verstand, hartjie? Die hele saak is nou so duidelik soos daglig vir my.”
“Wat praat tannie?” vra Ilze verward.
“Jou ouma se gretigheid om te verhoed dat Marné Flaminke-huis verlaat, my kind.”
“Nou verstaan ek nog minder,” sê Ilze vies.
“Omdat jy nie jou verstand gebruik nie, Ilze. Marné se mense was almal skatryk. Ek het nooit gehoor dat hulle bankrot gespeel het nie, daarom moet ek aanvaar dat Marné self ’n skatryk erfgename is.”
“Onsin, tannie. Waarom sal sy as ’n diensmeisie werk as sy ryk is?” vra Ilze onthuts.
“Annie was ’n ryk erfgename, maar sy het haar lewe lank onderwys gegee; altans, dis wat ou Renate my vertel het. Ek neem aan Annie verwag van Marné om te werk en aangesien sy nie werk as ’n arbeidsterapeut kon kry nie, het sy die pos van kinderoppasster aanvaar.” Sy merk die ongeloof op Ilze se gesig en vervolg: “Dink maar aan jouself, liefie. Jy kan die res van jou lewe in Flaminke-huis woon en op jou ouma of jou broer teer, maar jy brand om jou eie geld te verdien. Ek glo dis hoe Marné ook voel: sy wil nie haar lewe omkuier nie.”
“Het ouma vir tannie vertel Marné het skatryk geërf?” twyfel Ilze nog.
“Nie daardie ou jakkals nie! Maar ek kan nou verstaan waarom sy Marné nie sal teenstaan nie. Die dogter is skatryk, net die regte bruid vir Vincent,” sê Mathilda grimmig.
“Solank Marné net ’n diensmeisie is, sal Vincent nie na haar kyk nie. Ouma het hom grootgemaak asof hy een van die adel is en hy is net dom genoeg om dit te glo. Of dink tannie my ouma het hom reeds van Marné se erfenis vertel?”
Mathilda kyk na die ruiker rooi rose en die doos sjokolade op die koffietafeltjie. “Glo my, Ilze, hy weet. Vincent het die blomme en sjokolade vir Marné gekoop, maar toe bederf jou besitlike ma alles. Hy het Marné se geskenke vir my gebring en iets gemompel oor sy ongemanierde en inmengerige ma. Dis moontlik waaroor die rusie tussen jou ma en jou ouma gegaan het.”
“Maar Vincent het uitdruklik gesê die ruiker was vir Marné bedoel, tant Mathilda.”
“Ja, liefie, want ek is nuuskierig en ek is nie so ydel om te glo Vincent hou genoeg van my om spesiaal vir my blomme en lekkers te koop nie.”
“Dan ís dit waar! Dink tannie Marné sal my help om die bakkery te koop?” vra Ilze hoopvol.
“O, ek twyfel nie daaraan nie, maar die vraag is: wie gaan Marné help? Die dogter is doodeenvoudig nie opgewasse vir Renate en haar gekonkel nie,” antwoord Mathilda en staar bekommerd voor haar uit.
Nicolette gooi haar arms om Marné se lyf en druk haar kop teen Marné se bors. “Asseblief, Marné, ek wil nie vanmiddag gaan slaap nie. Ek is nie eens ’n klein bietjie vaak nie,” pleit sy.
“Nou goed dan, Nicolette. Vat jou kussings en lê op die mat. Dan lees ek vir jou ’n mooi storie,” sê Marné toegeeflik.
Nicolette skud haar kop, los Marné en draf na ’n groot kis in die hoek van die speelkamer. “Nie ’n storie nie, Marné. Ons kan prentjies kyk. Ek het klompe prentjies,” vertel sy terwyl sy die kis oopmaak en daarin rondkrap.
“ ’n Storieboek met prente?” vra Marné en stap nader.
Nicolette kom orent en hou ’n fotoalbum triomfantelik omhoog. “Hier is dit! Dis propvol prentjies.” Sy druk die album skielik besitlik teen haar bors vas. “Maar dis my geheim, Marné. Niemand mag dit sien nie, behalwe …” Sy betrag Marné onseker. “Is jy nog my beste maatjie?”
“Ek hoop so, want jy is mý beste maat, poplap. Maar jy hoef my nie die foto’s in jou album te wys nie. Jy moet self besluit.”
Nicolette staar haar oorwegend aan. “Jy sal nie sê nie, nè, Marné?”
“Ek verklap nooit ons geheime nie. Maar hoekom is die album jou geheim? Is dit nie jou album nie?”
“Dit ís myne. Ilze het dit vir my gegee. Lankal, toe ek nog klein was en verjaar het.” Nicolette gaan sit op die mat en klop met haar hand langs haar. “Kom sit hier, Marné. Dis regtig mooi prentjies.”
Marné neem op die vloer langs Nicolette plaas en laat haar toe om stadig deur die album te blaai.
“Dis ek en my pappa. Sien jy hoe klein is ek?” Nicolette skaterlag. “Ek lyk nes ’n baba!”
“ ’n Baie mooi baba, maar …” Marné sluk droog. Terwyl sy haar stem normaal probeer hou, vra sy: “Waarom is die gesigte van die mense uitgekrap?”
Nicolette staar na die oop bladsye van die album met ’n ongewone uitdrukking van vyandigheid op haar gelaat. “Hulle is nie mense nie, man. Dis my ma en dis die slegte man. Ek het ’n skêr gevat en hulle gesigte uitgekrap, want hulle is sleg. Slegte mense mag nie in my prentjieboek wees nie.”
“Hoekom dink jy jou ma is sleg, my poplap?” vra Marné rustig.
“Sy wil my nie hê nie. Sy praat net met die slegte man. Sy speel nooit met my nie. Sy hou net van die slegte man.”
“Die slegte man … Vincent is jou eie broer, Nicolette. Hoekom is jy kwaad vir hom?”
“Ek sê mos: hy is sleg. Hy … hy …” Nicolette se asemhaling word rukkerig. Daar is ’n donker vrees in haar oë.
“Kom ons blaai om. Ek wil al jou foto’s sien,” sê Marné vinnig.
Nicolette blaai gehoorsaam om en kyk laggend in Marné se gesig. “Dis al my mooi prente! Kyk hier, Marné. Dis Erik en oom Lukas en tant Kobie en …” Sy lag opgewonde. “Raai wie is dit?”
Marné kyk na die foto van ’n man van sowat vyftig. Hy lyk vir haar bekend, maar sy kan nie onthou waar sy hom gesien het nie. “Jou oupa?” raai sy.
Nicolette skaterlag. “Nee, man, dis oom Sebastiaan! My oupa het ’n snor gehad, maar oom Sebastiaan het net plooie. Oom Sebastiaan het baie plooie, want hy is vreeslik siek.”
“Op die foto lyk hy nie siek nie.”
“Nee, want toe was hy nog gesond. Ilze sê dis ’n ou foto, want iemand het oom Sebastiaan afgeneem voordat ek gebore is.” Nicolette frons. “Ek wens ek was hier voordat ek gebore is.”
“Hoekom, Nicolette?”
“Want toe was oom Sebastiaan nie siek nie. Mense gaan dood as hulle baie siek is, nè, Marné?”
“Ja … ja, dit gebeur.”
“En partykeer gaan mense dood, al is hulle nie siek nie,” sê Nicolette mymerend.
“Ja,