Agter die skerms. Christo Gerlach
kry seer en smeek en bewe en word woedend niemand luister nie ek kry koud
Ek wil huis toe gaan. “My diere . . .”
“Jou suster het laat weet sy kom,” hoor ek ’n stem sê.
Ek raak tranerig. “Waar is Daniel?”
Ek stoei en probeer my hande loskry. “Waar is ek?”
Ek ry op trollies deur tonnels. Die trollies stamp teen hysbakdeure wat oop en toe gaan. Hulle maak my seer. As ek kla, fluister hulle. Laat my net lê. Los my. Ek word op en af gelig.
Skaduwees agtervolg my.
Eers net een, maar binne sekondes is daar soveel dat dit voel asof ek in ’n disko is. Die ligte verblind my.
Maak die gordyne oop, dis te wit. Maak die gordyne toe, die mense kyk.
Hoekom behandel die personeel ’n pasiënt so . . . ?
Hulle kla dat ek onwillig is. Ek werk nie saam nie.
Maar los my dan. Laat ek . . . teruggaan . . .
Na . . . my . . . huis . . . toe . . .
Asseblief.
Ek wil wegkom. Want ek sien oral mense wat konkel. Ek weet hulle gis en wonder. Oor my.
Het ek een van hulle agteraf sien giggel?
Ek ruk die pype uit my uit en spring van die bed af. Ek pis teen die venster. Die venster is toe. Almal lag. Hulle druk my terug en stik die pype met steke aan my vel vas. Dis seer as ek draai.
Ek is aan die bed vasgespalk. Gekruisig.
Ek is weer papnat. Hulle kom sit ’n kateter in. Ek skree van die pyn. Hoekom voel dit asof die verpleegster my ekstra seer wil maak? Hoekom het julle nie lankal een ingesit nie? Dan het ek nie heeltyd die bed bepis nie.
Dankie tog, dit gaan help. Nee, dis nog iets om my aan die bed vas te kluister.
Ek dring aan op ’n Imodium toe ek my weer bevuil. “No,” sê die groentjie-dokter, “you have to get rid of the poison in your system.”
Ek word wakker. Ek lê weer op ’n klam, gladde laken. Ek wil nog dink ek verbeel my, maar dis nat stront wat begin hard word teen my vel. Nie weer nie, asseblief nie, Vader.
Ek sukkel tot in ’n sitlêposisie en sê vir die alomteenwoordige verpleegster by my bed ek wil dadelik die saalsuster sien. Dis al ná tien, want die ligte in die res van die saal is dof.
“I believe it is possible for a patient to discharge himself?”
Sy knik stadig, en haar voorkop vorm ’n effense vraagtekenplooitjie.
“In that case I have to discharge myself.”
“Why would you want to do that?”
“I want to take a taxi to the Olivedale Clinic. They have a 24-hour pharmacy. I will buy my own Imodium and then come back.”
Sy kan sien ek is ernstig.
’n Rukkie later daag ’n verpleegster by my bed op met twee Imodiums, toegedraai in sneespapier. Ek kan dit nie vinnig genoeg in my keel afkry nie.
Dit was die einde van my vernedering van ’n bed vol slap stront en ’n vuil agterent. Dit was nie nodig om weer na ’n verpleegster se wil-kots-uitdrukking te kyk terwyl sy my oë probeer vermy nie.
Ek slaapdroom rustiger verder. As ek wakker word, is alles om my skielik so ver.
Ek sweef van die hitte. Die sweetdruppels laat my bewe tot in ’n nuwe sfeer. Dan kry ek koud. Ek soek na die kombers wat van die bed afgegly het.
Kuiergaste is ontydig. Ek word ontydig gepla deur susters. Ontydig wakker gemaak. Dan dokters, ontydig . . .
Ek onthou vaagweg Daniel het boodskappe van vriende en kennisse oorgedra. Gevra of ek sekere mense wou sien. Selfs deur al my hallusinasies weet ek klokhelder watter mense ek nie naby my wil hê nie. Nie in hierdie toestand nie.
Ek glip van die een koma in ’n ander. Ek hoor iemand iets sê van touch and go. Ek weet ek is dodelik siek en die dokters veg vir my lewe.
“Daar is komplikasies,” sê Daniel vir ’n besoeker. “Ernstige komplikasies.”
’n Verpleegsuster sê “You can see he is very fit. It all adds up, you know.”
As ek toe maar geweet het van die maande wat voorlê, maande van krepeer van seer en verlange, van woede. En hulpeloosheid. Magteloosheid. Elke dag wat veraf en vaag sou volg op nog ’n dag met minder buitelyne as die vorige een. Loop, sit en staan. In die motor klim. Bestuur. Kantoor toe. Huis toe.
My enigste verwysingspunt deur eindelose ure sou ’n helder vrees wees. Voor ek gaan slaap en as ek wakker word. ’n Vakuum van vrees.
“Help my, God, ek is so bang . . .”
Godgebede sou godgesmeke word. Help my, Heer.
My God. My God. Waarom het U my verlaat?
“Eer jou vader en jou moeder, dat jou dae in die land van die Here verleng sal word.”
Die dominee in die koue NG kerk op Ficksburg. Winter en somer, dit was altyd koud in die kerk. Die banke was altyd hard, Sondag op Sondag. Ek probeer om nie te kyk na die prentjies wat die gekleurde loodglasvensters uitmaak nie.
As ek ná die diens uitloop, voel dit asof ek my eie voetstappe kan hoor in die doodse stilte. Dan tref die skerp sonlig buite my saam met ’n skuldgevoel wat my ’n oomblik lank verblind. Dan weet ek my dae op aarde is getel.
Want ek haat my pa.
As my oë weer begin fokus in die elfuurson, kyk ek skelm anderpad. My oë vermy die figuur wat oor my troon. Hy dra ’n ouderlingstoga van suiwer wolstof. Ek kan hom nie in die gesig kyk nie. Hy het die skerpste blou oë, maar ons drie kinders het almal my ma – die Le Granges – se bruin oë geërf.
Dekades later soek ek die Tien Gebooie in Eksodus 20 op. Ek lees weer die gebod wat sedert my laerskooljare in my siel eggo en my gewete pynig. Die einste gebod wat my ná al die jare ingehaal het.
PA
My selfoon lui. Dis my swaer. Hoekom sal hy my bel? Ek ignoreer dit. My selfoon is op silent in die redigeerkamer. Dit was teen die einde van Mei, 2006 en ons werk aan kykNET se Idols. Die eerste episode gaan Sondag uit.
Dis nou Donderdag. Ons is agter.
Ek kyk af toe die sel weer flikker. Dis weer my swaer. Ek kyk op na die redigeerskerm. Toe die selfoon die derde keer flikker, tel ek dit geïrriteerd op en loop uit.
“Hallo!”
“Christo. Jammer om te pla.” Rob klink soos hy maar altyd klink. “Dis jou pa en tannie Coba. Hulle was in ’n ongeluk. Hulle is al twee op slag dood.”
Nee.
“Christo?”
Ek hoor my suster op die agtergrond huil.
“Ek moet my show klaarmaak. Ons is agter. Die eerste episode gaan Sondag uit.”
Dis al wat ek kan uitkry.
Toe my suster harder huil, sit ek my selfoon af.
Ek loop na die koeldrankmasjien toe. Ek sien niemand raak nie. Drie blikkies Creme Soda. Dit sal my kalmeer. Suiker help vir skok. “Die groen ambulans,” sê ons altyd ná ’n dranknag. Skielik is dit nie snaaks nie.
Ek kan Daniel nie bel nie. Hy is in ’n vliegtuig op pad Kaap toe.
Ek gooi slukke Creme Soda in my keel af. My mond bly droog. Ek glip in ’n leë, donker redigeersuite in. Ek wil my kop teen die glasmure stamp.
Ek bel die vriend wat Daniel by die lughawe in die Kaap moet optel. Sy selfoon is af.
Ek los ’n boodskap: “Denis, my father and his wife died in an accident. Ask Daniel to phone