Dubbeldoor. Abraham H. de Vries
as die gordyne toegetrek is.
Omdat dit die eerste vrou was wat hy by hom in die kamer het, het hy haar Eva gedoop. In die winkelvenster het sy nie ’n naam gehad nie. Die ander het haar telkens ’n ander naam genoem, volgens die klere wat sy gedra het. Op dié manier was sy omtrent elke ander denkbare vrou. Maar vir hom is sy Eva.
Vandag is Saterdag en hy gaan nie werk nie. Die gedagte om die bed te draai, is nog daar, maar dit stel hom nie so tevrede nie, want dit het baie nadele. Hy verdra liewer soggens die lig in sy gesig.
Hy trek vir die vrou die kamerjas aan wat hy vir haar gekoop het. Terwyl hy hom skeer, skakel hy sy bandmasjien aan. Op al die bande sing daar ’n vrouestem, wat hom laat voel dat dit Eva is wat vir hom sing. Soms word die gevoel so sterk dat hy omdraai en haar bedank. Dan glimlag sy net vir hom.
Terwyl hy besig is om die hoek waarin die muise is skoon te maak, hoor hy iemand die trap opkom. Eers dink hy dis die bruinman, maar die voetstappe kom nader na sý kamer toe. Dit het nog nooit vantevore gebeur nie en hy weet nie wat om te doen nie. Toe iemand aan die deur klop, draai hy die bandmasjien sagter en hy voel dat hy sweet. Hy maak die deur op ’n skrefie oop. Sy hospita staan buite.
“Ek het van Harold gehoor dat u gisternag mense by u in u kamer gehad het. Dit mag nie gebeur nie, meneer Adolf, want anders kan ek my losieshuisvergunning verloor. Ek het die dame gisternag self ook gesien, want ek het laat huis toe gekom en haar voor die venster gesien sit. Dit mag nie weer gebeur nie.”
“Ek het niemand in my kamer gehad nie,” antwoord Adolf.
“Ek sê maar dat u weet,” antwoord sy hospita. Sy begin weer die trappe afklim.
Ek sal haar nie weer naby die venster laat sit nie, dink Adolf en hy skuif die stoel weg. Haar kop met die lang, blonde hare draai eenkant toe. Hy draai dit terug na hom toe en wys met sy vinger na haar. Sy glimlag weer. “Ek gaan verder skoonmaak,” sê hy. “Jy hoef nie bang te wees nie, want sy kan niks doen nie. As sy vir iemand van jou vertel, vertel ek van haar Harold wat hier onder bly. Hier kan nie iets verkeerd gaan nie.”
Maar toe hy klaar het met die skoonmaak, soek hy vir die eerste keer na sy kamersleutel.
Daardie aand, toe hy uitstap na die buurtkroegie toe, is hy onrustig. Die bruinman is in sy kamer. Daar brand lig. Hy het nooit geselskap nie en hy het nie eens ’n bandmasjien of ’n radio om na te luister nie. Toe Adolf by sy kamer verbykom, kom hy weer uit en groet.
Adolf wou hom vra waarom hy gesê het dat daar ’n dame in sy kamer was gisternag, maar hy het dit nie gedoen nie. Hy het net sy hoed opgesit en vinnig die trappe afgeloop.
Maar toe hy onder kom, draai hy terug. In sy kamer soek hy na die pistool wat hy gekoop het toe hy van die militêre kamp af teruggekom het. As hy soggens daarmee voor die vrou paradeer, sorg hy dat daar nie ’n koeël in is nie. Dog vanaand stoot hy ’n koeël in die loop en sit dit op die spieëltafel neer. “Jy moet jouself verdedig as hy iets aan jou wil doen,” sê hy vir Eva en trek weer die deur agter hom toe, en sluit dit. Toe hy weer by die bruinman se deur verbystap, onthou hy die droom.
In die kroegie ken hy almal. Daar is Kersten, die ou soldaat, wat net een long het; Wolters, die verlope direkteur van ’n firma waarvan niemand meer presies die naam kan onthou nie; en Julian, die toneelspeler.
Adolf drink drie biere en begin daarna met Kersten praat.
“Ek het gedink, sy is so bang vir die bruinman wat daar by ons werk en toe het ek gedink ek sal maar ’n groter huis koop,” sê hy.
Kersten weet hy praat van sy vrou.
“Toe ek van die oorlog af gekom het, het hulle ons ook goed behandel. Ons het genoeg gehad om mee te begin, en oorgenoeg daarby, gesien die min wat ons in die oorlog gehad het. Maar dit het alles nie gehelp nie … niks gehelp nie …”
Kersten se tong is al swaar.
“Dan het sy darem iets om haar besig te hou,” sê Adolf. “Ek het gedink ek sal maar vir haar ’n karretjie ook aanskaf. Ons kan dit afbetaal. Dan kan sy rondry.”
Kersten stel nie meer belang nie. Adolf begin met Julian gesels.
“Hoekom steek jy die bruinman nie in die pad as sy vir hom bang is nie?” vra Julian.
“Ons moet tog maar weer ’n ander kry,” antwoord Adolf. “My vrou is nie gesond nie.”
Wolters leun oor na hulle toe en sê: “Ek moes leer om alles self te doen. Self. Huisskoonmaak, alles. Steek die bruinman in die pad.”
Adolf antwoord hulle nie. Hy stoot net die glas oor die toonbank en bestel kopknikkend nog ’n bier. Nadat hy nadenkend daaraan gedrink het, sê hy: “As ek net die hele dag by die huis was, het dit nie saak gemaak nie. Ek sal die bliksem self op sy plek hou. Maar wat kan die vrou nou alleen maak?”
“Laat haar aansluit by een van die skietskole,” sê Julian. “Dan kan sy haarself mos verdedig.”
“Die skietskole is goeie goed,” stem Adolf saam. “Mens moet jouself kan verdedig.”
Kersten sit sy glas hard neer, blaas deur sy neus en vee sy mond met die agterkant van sy hand af. “Dis omdat julle van oorlog bokkerôl weet wat jy so sê. Bokkerôl. Oorlog is nie Cowboy-printe nie. Oorlog is oorlog. Jy kom daar lewendig of halfdood uit, of jy sien jou gat.” Hy praat hard.
“As daar moet geveg word, moet daar geveg word,” sê Adolf.
Nadat hy betaal het, stap hy uit. “Hy had vanaand baie te sê,” sê Kersten. “Omdat hy van niks weet nie.”
Buite is die straat donker en Adolf voel rustig in die donker. Daar is vanaand drie vensters waar die gordyne nie toegetrek is nie. In die middelste staan ’n vrou. Sy is besig om tee in te skink en sy het ’n kort wit broekie aan.
Adolf bly nie staan nie. Iets laat hom aanstap. Dis of iemand hom dophou. Toe hy oor die straat steek, sien hy die bruinman van een-laer. Hy’t my wragtag dopgehou, dink hy en word kwaad.
Hy stap terug na sy kamer. Die bruinman stap vinnig verder in die donker straat op.
Onder die trap in die skaduwee van die telefoonhokkie staan Adolf se hospita. Sy groet hom toe hy inkom. Maar hy kan sien dat daar iets verkeerd is. Sy is bleek. Die manier waarop sy na hom kyk … Hy bly staan.
“Meneer Adolf, ek …” Sy kruip verder onder die trap in asof sy bang is vir hom. Omdat sy na die deur kyk, kyk Adolf ook om. Daar is niemand nie.
“Harold het in u kamer …” begin sy, maar Adolf luister nie verder na haar nie. Hy klim vinnig die trap op. Op die ingewing van die oomblik loop hy by die bruinman se kamer in sonder om te klop. Hy is wit in sy gesig.
Daar is niemand nie. Hy bly verdwaas staan. Onder hoor hy hoe sy hospita by die telefoon besig is. En op die bed van die bruinman lê Eva se deurskynende nagklere in ’n bondel. Adolf staan daarna en kyk en kyk. Sy asem jaag vinniger. Hy hoor die voordeur onder oopgaan. Daarom gryp hy die nagklere en klim vinnig op na sy kamer toe.
Die vrou sit nog soos wat hy haar gelaat het. Hy stap vinnig na haar toe en maak haar nagjapon oop. Sy het nie haar slaapklere aan nie.
Adolf sluit die deur. Dan gaan sit hy langs haar op die stoelleuning. “Praat!” sê hy. “Wat het hy gedoen? Praat!” Sy antwoord nie, net haar oë beweeg.
Hy trek haar nagjapon uit en lê haar op die bed neer. Nadat hy die komberse oor hulle getrek het, praat hy sag met haar: “Wat moet ek doen?” vra hy. “Ek het die pistool hier vir jou neergesit. Hoekom het jy dit nie gebruik nie?”
“Die sleutels van die deure pas op mekaar,” antwoord die vrou.
“Hoekom het jy hom nie geskiet nie?” vra hy.
“Dit is alleen hier,” antwoord die vrou. “Jy is so baie weg …”
Eers verstaan Adolf nie wat sy bedoel nie. Miskien hoor hy verkeerd. Miskien te veel gedrink. “Wat sê jy?” vra hy, en hy sien die maan op haar lang wit hare.
“Hy