Uzaq sahillərdə. Имран Касумов
söyərdi… Nə olar, insanın cəmiyyətdə tutduğu mövqe poqonlarındakı ulduzların sayı ilə təyin edilmir!
Yemək vaxtı yaxınlaşırdı. Zabitlər yavaş-yavaş holldan salona keçməyə başladılar. Şults da onların ardınca tələsdi.
Qoz ağacından hazırlanmış naxışlı qutunun içindəki saat ikini göstərəndə yüksəkrütbəli zabitlər almanlara xas olan dəqiqliklə stolların dalında öz yerlərini tutmağa başladılar. Salondakı kiçik orkestr səsləndi, xörəkpaylayan qadınlar səssizcə o baş-bu başa yüyürüşdülər. Salon zarafat-gülüş səsləri və papiros tüstüsü ilə doldu. Ober-leytenantla əsgər içəri girdilər.
Ober-leytenant yaxındakı stollardan birinin boş olduğunu görüb Körpəyə dalınca gəlməyi işarə etdi.
Ağır çanta əsgərə mane olurdu. O, çantanı çıxarıb stolun altına qoydu və yerini rahatladı.
– Bura zabitlər üçündür, – arıq xörəkpaylayan qadın Körpəyə tərəf əyilib pıçıldadı. – Aşağı mərtəbəyə enin.
Ober-leytenant nəzakətlə etiraz etdi:
– Qoyun bunu zabitlər özləri həll etsinlər.
Arxadan kimsə bağırdı:
– Qalx!
Körpə diksinib yerindən elə sıçradı ki, altındakı stul aşdı. Salondakı zabitlərdən bir neçəsi səs-küy eşidib ayağa durdu.
Ober-leytenant yerindən tərpənməyib arxayın nəzərlərlə uzun, sarıbəniz, yağlanmış saçları laklı qadın ayaqqabısı kimi parıldayan kapitana baxırdı.
– Sənin burada nə işin var?! – kapitan qəzəblə qışqırdı.
Körpənin rəngi qaçdı, yanağı yenə də səyriməyə başladı.
– Bu nədir? – kapitan yenə də bağırıb onun üstünə yeridi. – Nə ağız-burnunu əyirsən!
Bu vaxt ober-leytenant sakit və arxayın bir hərəkətlə ayağa qalxdı.
– Cənab kapitan, əlbəttə, yanağın səyriməsi əsgər üçün o qədər də yaxşı bir şey deyil, lakin bu əsgəri reyxsmarşalın özü təbrik etmişdir.
– Anlamıram! – kapitan təkəbbürlə ober-leytenantı süzdü.
Ober-leytenant sözünə davam etdi:
– O məni ölümdən xilas etmişdir. Rus mərmisi yaxınlıqda partlayan zaman bədəni ilə məni qorudu. Özü isə yaralandı. O əsl qəhrəmandır.
– Lakin bu ona burnunu bizim xörək qablarına soxmaq ixtiyarı vermir. Əgər sizin həyatınızı xilas etmişsə, onu istədiyiniz meyxanada qonaq edə bilərsiniz.
Kapitan stulunu çəkib onların stolunun arxasında əyləşdi. Ober-leytenant Körpəyə baxıb gülümsündü və heç bir şey olmayıbmış kimi onun çiyninə vuraraq dedi:
– Nə olar, Körpə, görünür, bu salonu tərk edib aşağıya enməlisən… Gedək, gedək… Yanağın yaman dartılır. Birdən aşağıda da səni incidərlər, – o, başı ilə əsgərə dalınca gəlməsini işarə etdi. Sonra kapitana dönüb yumşaq bir tövrlə sözünü bitirdi: – Cənab kapitan, mən bu dəqiqə qayıdıram.
Onlar salondan çıxandan sonra kapitan yaxındakı stolun dalında əyləşən sinəsi ordenlərlə bəzənmiş qoca polkovnikə müraciət etdi:
– Gördünüz bu cırtqozu?!
– Onunla ciddi danışmaq pis olmaz, – polkovnik cavab verdi. – Yeməkdən sonra mən onunla haqq-hesab çəkərəm.
– İcazə verin, bunu mən edim. Onun iştahasını necə pozmaq lazım olduğunu mən yaxşı bilirəm. Özü də burada onun üçün yer saxlayıram…
Musiqi çalındı, təbilin gurultulu səsləri altında kürəyi açıq, parıltılı uzun paltar geyinmiş bir qadın qaçaraq salona girdi. O, ilan kimi qıvrılaraq rəqs edir və xırıltılı bir səslə oxuyurdu. Zabitlər Körpənin stəkana qoyduğu dəsmallarla əllərini silərək bu yarımçılpaq qadını alqışlamağa hazırlaşırdılar.
Birdən salona qarışıqlıq düşdü… Qoca polkovnik dəsmalın üstündə yazılar gördü. Əzilmiş kağızı hamarlayıb çeşməyini taxdı, yazını oxuduqdan sonra qəddini düzəltdi. Ucadan əmr verdi:
– Hamı stollardakı dəsmallara baxsın!
Musiqi kəsildi. Kağızlar xışıldamağa başladı. Hərə öz dəsmalındakı bu qısa sözləri oxudu: «Ölümə ölüm!» Bu sözlərin altında isə «Xalq intiqamçıları» yazılmışdı.
– Direktor! – kim isə vəhşicəsinə bağırdı.
Yarımçılpaq rəqqasə özünü itirərək orkestr meydançasının yanında durmuşdu. Çalğıçıların rəngi qaçmışdı.
– Qapıları bağlayın, heç kəsi buraxmayın! – polkovnik bağırdı.
Qorxudan ölümcül hala düşmüş top kimi yumru, balacaboylu bir italyan özünü yetirib soruşdu:
– Bağışlayın, nə olub?..
Əsgərlər yüyürüşərək içəri doluşdular. Xörəkpaylayan qadınlar bir küncə yığıldılar. «Döyçe soldatenhaym»ın bütün xidmətçiləri bu salona toplaşmışdı.
«Görəsən, onların arasında partizan kimdir?» Axtarış başlandı, hitlerçilər o qədər çox idilər ki, böyük zala güclə yerləşdilər…
Həmin vaxt Triyestin küçələrində müharibə dövrünə xas olan adi həyat hökm sürürdü.
Şəhər tramvayı başqa sərnişinlərlə bərabər ober-leytenantı və onun əsgərini funikulyorla yuxarı aparırdı.
Onlar tramvaydan düşüb sərt qayalıqları dırmaşmağa başladılar. Bu hündürlükdən baxanda aşağıdakı evlər balaca oyuncaqlara oxşayırdı. Onların durduğu yer Opçina adlanırdı.
– Bura bax, Vasya, – ober-leytenant astadan Körpəyə müraciət etdi, – o nə idi, şəhərin içində Anjelikanı qucaqlayırdın?
Vasya gülümsündü:
– Bütün almanlar qızlarla belə gəzirlər.
– Lazım deyil, Vasya. Əvvəla, bu hərəkətin yerli əhalidə Anjelikaya qarşı nifrət oyada bilər. İkincisi də, Anjelika gözəl qızdır, başqaları da sənə baxıb onu qucaqlamaq fikrinə düşərlər.
Vasyanın sifəti ciddi ifadə aldı. Ağımtıl qaşları çatıldı.
– Yaxşı, daha elə hərəkət etmərəm.
Ober-leytenant cib saatına baxıb gözünü Vasyaya zillədi:
– Bu nə deməkdir?
– Nə qədər keçib?
– 28 dəqiqə.
– Otuz olmalıdır.
– Vasya! – qəfil pıçıltı eşidildi.
Onlar səs gələn tərəfə döndülər.
Anjelika onlardan bir az aralıda həyəcanlı vəziyyətdə dayanmışdı.
– Necə oldu? – qız onlara yaxınlaşaraq soruşdu.
Ober-leytenant yenə saatına baxdı.
– Neçədir? – Vasya soruşdu.
Ober-leytenant