Uzaq sahillərdə. Имран Касумов
– Xahiş edirəm, ona hörmət eləyəsiniz.
Bunu dedikdən sonra əsl adı Mehdi olan Mixaylo belindən iri mauzer sallanan oğlanın qulağına pıçıldadı:
– Onu gözdən qoyma, Silvio!
Mixaylo yüyürə-yüyürə dəhlizi keçdi, qapılardan birini açıb içəri girdi. Üstünə çoxlu kağız və xəritə yığılmış, şamlarla işıqlanan stolun dalından geniş alınlı, xoşsifət bir kişi qalxdı.
– İcazə varmı, yoldaş polkovnik? – Mixaylo şən bir səslə soruşdu.
Polkovnik gülümsəyərək Mixayloya yaxınlaşdı, onu öpüb bağrına basdı.
– Çox sağ ol, Mehdi! Bir həmləyə yüzdən çox zabit və əsgərin öhdəsindən gəlmək zarafat deyil! «Döyçe soldatenhaym»da olanlardan cəmi 3–4 nəfər sağ qalıb. Əyləş.
Mixaylo əyləşdi.
– Bu gün Triyestdəki zabitlər mehmanxanasını partladacaqlar, limanda isə tankeri yandıracaqlar. Özü də iş elə qurulacaq ki, faşistlər bunların da Mixaylo tərəfindən edildiyini düşünsünlər… Qoy elə bilsinlər, Triyestdə təkcə sən əməliyyat aparırsan.
– Axı bu nəyə gərəkdir? Onlar niyə belə düşünməlidirlər?
– Bilirsən, Mehdi, əfsanəvi Mixaylonu tutmaq, onu ələ keçirmək daha çətindir… Vasya haradadır?
– Vasya Plava kəndində gizlənib. Yeni tapşırığa gedəndə cümə günü məni qarşılayacaq…
– Xəbər göndər, gəlsin. Bu hərc-mərclikdən sonra azı bir ay şəhərdə görünməməlisiniz…
– Niyə, Sergey Nikolayeviç? – Mixaylo etiraz etdi. – Bu dəfə ikimiz də əsgər paltarı geyinəcəyik. Özümüzü də kefli kimi aparacağıq. Söz yox ki, Vasyanın yanağı daha səyriməyəcək. Şəhəri də indi yaxşı tanıyıram.
– Olmaz, Mehdi! – Sergey Nikolayeviç qəti səslə dilləndi. – Belə qısa müddətdə bu qədər rola girmək olmaz: kəndli balası, hara isə tələsən işgüzar yefreytor, təkəbbürlü, hər yerdə dava salıb söyüş söyən ober-leytenant… İndi də kefli əsgər olmaq istəyirsən… Qorxuram ki, müharibə qurtarıb evə qayıdanda rəssamlığı buraxıb artist olasan…
Mixaylo papiros yandıra-yandıra dedi:
– Yox, rəssamlıqdan əl çəkən deyiləm, Sergey Nikolayeviç! Bu gün özümü saxlaya bilməyib San Custoya getdim. İnanırsınız, bütün günü orada durub tamaşa eləyə bilərdim…
– Qoy bir görək! Sən dedin, mən də inandım!
– Doğru deyirəm, Sergey Nikolayeviç!
– Yaxşı, yaxşı, inanıram. Komandiri gördün?
– Gördüm. Qərargah rəisi ilə postları yoxlayırdı, – birdən Mixaylo nəsə xatırlayıbmış kimi əlavə etdi: – Az qala söyləməyi unutmuşdum, axı mən tək gəlməmişəm.
– Bəs kimlə gəlmisən?
– Bilmirəm. Ya ingilisdir, ya da amerikalı.
Mixaylo stulunu polkovnikə yaxınlaşdırdı və yad adamla görüşünü, onu bura gətirmək fikrinə necə düşdüyünü qısaca nağıl etdi.
– Mən o qədər də risk eləməmişəm, Sergey Nikolayeviç. Əgər, doğrudan da, müttəfiqlərin adamıdırsa, biz nədən qorxuruq? Yox, əgər düşməndirsə, daha yaxşı! İndi əlimizdən qurtara bilməz.
Polkovnik stula yayxanaraq gülümsündü:
– Naməlum adamı bura gətirməkdə düzgün iş görmüsən. Onun, yəqin, partlayışdan xəbəri olub. Bu məlumatı almanlardan ala bilməzdi. Əgər almanlar əvvəlcədən xəbərdar olsaydılar, «Döyçe soldatenhaym»ı partlatmağa imkan verməzdilər. Deməli, məlumatı bizim adamların birindən alıb. Əgər istəsəydi, yerimizi də tapa bilərdi. Onu buraxsaydın, kim bilir, bunun nəticəsi nə ola bilərdi! Güman etmirəm ki, almanlara işləmiş olsun, əks təqdirdə səni almanların əlinə verərdi.
Bu vaxt otağın qapısı açıldı. Briqadanın komandiri Luici Ferrero içəri girdi. Bu, balacaboylu, çalbığlı bir kişi idi. Briqadanın qərargah rəisi Karranti də onunla gəlmişdi. Karranti çox bacarıqlı, çılğın, lazım gəldikdə isə soyuqqanlı və təmkinli olmağı bacaran bir adam idi. O, briqadada Ferrerodan sonra ən böyük nüfuza malik idi.
Ferrero polkovniklə salamlaşdıqdan sonra Mehdiyə tərəf döndü:
– Bu gün səninlə gələn o adam kimdir?
– Deyir ki, müttəfiqlərin adamıdır. Guya ona tapşırıblar, bizə xəbər versin ki, partlayıcı maddələri təyyarə ilə sabah yox, biri gün tullayacaqlar.
Ferrero bığlarının ucunu gəmirə-gəmirə otaqda gəzişməyə başladı. Sonra qayğıkeş bir ifadə ilə Sergey Nikolayeviçə baxaraq dedi:
– Hə, az qala yadımdan çıxacaqdı. Markos uşaqlarla bərabər tapşırığa gedir. Onlarla görüşüb danışmaq istəmirsən?
Polkovnik başını tərpədib otaqdan çıxdı.
Ferrero stul çəkib əyləşdi. Karranti də oturdu.
Otağa sükut çökdü. Karranti dedi:
– İngilisdir, ya amerikalıdır, nədir, təzə gələn adamı deyirəm, bəlkə, onu sorğu-suala çəkək?
– Amerikalıdır, – otağa qayıdan Sergey Nikolayeviç qəti səslə bildirib qapını arxasınca möhkəm örtdü.
– Onu tanıyırsan, polkovnik? – Ferrero şübhə ilə soruşdu.
Sergey Nikolayeviç dilləndi:
– Bu həmin o adamdır ki, həbs düşərgəsinə gəlib bütün amerikalıları özü ilə apardı… Belə bir işi ancaq gestaponun vasitəsilə görmək mümkün idi. Mən yaralı yatırdım. O əyilib mənə baxdı. Sifəti yaxşı yadımdadır. Soyuq və laqeyd baxışları hələ də xatirimdən silinməyib.
Ferrero yenə də çubuğunu tüstülətdi:
– Sizcə, buraya nə məqsədlə gəlmiş olar?
Sergey Nikolayeviç qətiyyətlə dedi:
– Onun nə məqsədlə gəldiyini müəyyən etmək lazımdır. Ona göz qoymaq lazımdır, verdiyi bütün məlumatı başımıza gələn hadisələrlə tutuşdurmalıyıq.
– Onu yaxşıca dindir, – komandir Karrantiyə əmr etdi.
Karranti komandirin əmrini yerinə yetirmək üçün otaqdan çıxdı.
Gecədən xeyli keçmişdi.
Karranti tapançasını hazır tutaraq boz paltolu adamı həyətə çıxartdı. Cığırla qayalıqlara tərəf getdilər.
– Yaxşı, nəhayət, mən danışa bilərəm, ya yox? – boz paltolu adam yavaşdan dilləndi.
– İndi danışa bilərsən. Ancaq, Con, yanımla yox, qabaqda get.
– Səninlə bir daha görüşə biləcəyimə ümid etmirdim, Çarlz. Yaxşı ki, Mixaylo haqqında xəbər vermişdin. Onun evi partlatmasına mane olmaq istəmədim. Lakin ondan istifadə eləyib buraya gəldim.
– Sən nə vaxt bir ağıllı iş görmüsən ki? – Karranti istehza ilə cavab verdi.
– Briqadanı 11-ci