Uzaq sahillərdə. Имран Касумов
bəlkə, məni birtəhər qaçıra bildin?
– Olmaz! Mən şübhədən kənar olmalıyam, Con…
Con ölümə məhkum edilmiş bir ov kimi onun qabağında dayanmışdı. Birdən Karrantinin üstünə tullandı. Tapança açıldı və Conun cəsədi uçurum aşağı yuvarlandı…
II FƏSİL
Gecəyarısı idi. Mehdi fikrə gedib öz uşaqlıq illərini xatırlayırdı. Ciddi, istiqanlı uşaq olsa da, elə qızğın təbiəti var idi ki, mərc gəlib günortadan ta axşama kimi qızmar günəşin altında uzana bilərdi. Doğrudan da, Novxanı bağlarında olanda bir dəfə günün altında o qədər yatmışdı ki, bütün bədəni sudur olmuşdu. Lakin özünü o yola qoymurdu, guya bədəni heç ağrımırdı.
Mehdi bir dəfə böyük uşaqların öz aralarında mübahisə etdiklərini eşitmişdi: «Kim dama çıxıb oradan özünü suya tullaya bilər?» Lakin oğlanlardan heç biri yerindən tərpənmədi. Onda Mehdi özü pillələrlə dəniz hamamının damına çıxdı. Təkcə böyük oğlanların deyil, hətta yetkin kişilərin belə tullanmağa cəsarət etmədikləri üçüncü tramplin Mehdidən çox-çox aşağıda idi. Mehdi adamların ona heyrətlə baxmasına fikir verməyərək məhəccərin üstünə çıxdı. Bir an gözləri qaraldı, ürəyini vahimə bürüdü. Bir az da keçsə, geri qayıdacaqdı. Ancaq aşağıdan onlarca göz ona dikilmişdi. Məktəb yoldaşları qışqırır, ona ürək-dirək verirdilər. Mehdi yoldaşlarını pərt edə bilməzdi. Çox fikirləşmədən gözəl bir sıçrayışla aşağı tullandı. Dəniz onu ağuşuna aldı. Bir neçə saniyədən sonra yenidən suyun üzünə çıxanda ətrafdakı uşaqlar qışqırır, fit çalır, onu alqışlayırdılar…
Daha sonra Mehdi ikimərtəbəli balaca evlərini xatırladı. Evlərinin qabağında söyüd ağacı bitmişdi. Küçənin o biri tərəfində isə oxuduğu 19 №-li məktəb yerləşirdi. Mehdi öz müəllimi Süleyman Sani Axundova xüsusi məhəbbət bəsləyirdi. Bəlkə, elə buna görə də riyaziyyata, kimyaya fikir verməz, bütün vaxtını ədəbiyyata sərf edərdi. Hələ uşaq vaxtlarından şeir, mənzum nağıllar yazardı. Lakin o, şair olmadı… Mehdi çəkdiyi ilk şəkilləri xatırladı. Onda divar qəzetinin redaktoru, həm də rəssamı idi.
Mehdinin anası öldü. O, qoca, lakin qıvraq bibisinə mehr saldı. Hamı onu «bibi», Mehdi isə «nənə» çağırırdı.
Məktəbi bitirdikdən sonra Mehdi Moskvaya, oradan da Leninqrada yollandı. Leninqradda bakılı yoldaşlarından birini görüb sevindi. Hər ikisi Leninqrad Rəssamlıq Akademiyasına imtahan verməyə hazırlaşırdı. Yoldaşı müsabiqədən uğurla keçib akademiyaya qəbul olundu. Mehdi isə akademiyaya daxil ola bilmədi.
Bakıya boş əllə qayıtmağa utanırdı. Tanışları ona xarici dillər fakültəsini tərifləyirdi. Sənədlərini verib Leninqrad Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutuna daxil oldu. Birinci kursdan sözləri elə təmiz tələffüz etməyə başladı ki, müəllim və professorlar heyrətdə qaldılar. O, institutun «Linqvist» divar qəzetinin redaktoru oldu. Tərtib etdiyi qəzetlər şəhər baxışında dəfələrlə birinci mükafat aldı. İndi hər kəs onu leninqradlı hesab edirdi…
Mehdi tez-tez muzeylərə, Peterhofa, Ermitaja gedir, saatlarla sənət əsərlərinə tamaşa edirdi. O, gec-tez rəssamlığa qayıtmağı arzulayırdı… Ancaq institutda da vaxtını boş yerə keçirməmişdi. Fransız, ispan və alman dillərini mükəmməl öyrənmişdi.
1941-ci il gəldi. Mehdi müharibəyə Stalinqrad cəbhəsində girdi. Qızğın döyüşlərin birində onların hissəsi mühasirəyə düşdü. Mehdi ağır yaralanmışdı, lakin yenə də döyüşürdü. Mühasirə halqası daraldıqda, daha doğrusu, düşmənləri beş addımlıq məsafədə gördükdə avtomatın lüləsini sinəsinə dayayıb tətiyi çəkdi… Onun gözləri qaraldı, ətrafa məzar sükutu çökdü. Özünə gəlib gözlərini açanda tanımadığı bir yerdə uzandığını gördü. Hər tərəf almanlarla dolu idi. Mehdi onların addım səslərini, verdikləri əmrləri eşidirdi. Ətrafdakı yaralılar zarıyırdılar… Solğun bənizli, yorğun bir qadın onun başı üstündə dayanıb yarasına yaş dəsmal qoyurdu…
Mehdi xırıltılı bir səslə soruşdu: «Mən haradayam?»
«Olmaz… – qadın astadan cavab verdi. – Bura yaxşı deyil, burada lazımdır sakit…»
Qadın rusca yaxşı danışa bilmirdi. Sonralar Mehdi onun polşalı olduğunu öyrəndi. Onlar həbs düşərgəsində idilər. «Mənim üçün bir az zəhər tap…» – Mehdi xahiş etdi.
Qadın isə eyni sözləri təkrar edirdi: «Olmaz… Olmaz… Sakit lazımdır…»
Mehdinin yarası sağaldıqca onu tez-tez dindirməyə aparırdılar. İstintaq zamanı deyirdi ki, ağır yaradan sonra hafizəsi pozulub. Alman dilini çox gözəl bildiyi üçün faşistlər onu siyahıya alıb nəzarət altında saxlayırdılar. Mehdi özünü onların yanında sərbəst aparırdı, faşistlərdən çəkinmirdi. O, ölümə nifrət bəsləyirdi, indiki həyatını isə ölümdən də betər hesab edirdi. Buna görə də heç bir şeydən çəkinmir, faşistlərlə təkəbbürlə danışırdı…
Sergey Nikolayeviçin səsi onu xəyallardan ayırdı:
– Bilirsən, Karranti sənin qonağını güllələyib.
– Niyə?
– Guya sənin qonağın ona az qala bir milyona qədər pul təklif edib. Deyirmiş ki, pulu alıb bizi 11-ci kvadrata aparsın. Qonaq planının pozulduğunu görəndə qaçmaq fikrinə düşüb. Bərk bir şeylə Karrantini vurub. O da qonağını öldürüb.
– Karranti yaralıdır?
– Hə, başından, yüngülcə… Məsələ ondadır ki, Ferrero «P» yoldaşdan almanların 11-ci kvadrata cəza diviziyası göndərəcəyi haqqında məlumat alıb.
– Deməli, Karranti doğru deyir?
– Belə çıxır ki, doğru deyir.
Sergey Nikolayeviç qalxıb getməyə hazırlaşdı.
– Daha gecdir, sabah əməliyyata gedəcəyik.
– Mən də sizinlə gedəcəyəm, – Mehdi qəti səslə bildirdi.
– Yox, sən dincəl.
– Mənə inanmırsınız, Sergey Nikolayeviç? – Mehdi gülümsündü. – Qorxursunuz, əməliyyatı korlayam!
– Sənə inanıram, Mehdi. Hamıdan çox sənə inanıram. Məhz ona görə də burada qalmalısan. Karranti də burada qalacaq. Başa düşürsən?
– Aydındır, Sergey Nikolayeviç, – Mehdi cavab verdi. – Demək, siz Karrantidən şübhələnirsiniz?
– Bəli, amerikalının başına gələn hadisənin arxasında nə gizləndiyini gərək aydınlaşdıraq.
– Karranti onun yanında nə üçün qaldığımı başa düşməzmi? Axı yaxşı bilir ki, böyük əməliyyatlara gedəndə məni həmişə özünüzlə aparırsınız.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив