Казан-йорт / Казань-юрт. Марат Амирханов
какча йөзе яктырып китте, бүлмә буйлап җиңүле карашын йөртеп чыкты. Тик ханның сүзе бетмәгән иде әле.
– Баш угланның сүзләрендә дә хаклык бар, – диде ул, батырып. – Тәрәккыяткә борылыр чак. Моңа кадәр утлы коралга мөнәсәбәтебез тискәре иде. Нижнийга һөҗүмнән соң бу карашыбызның дөреслеккә туры килмәве ачыкланды. Утлы коралга фәкать утлы корал белән генә җавап бирергә мөмкин.
Аңлыйсызмы дигәндәй, хан беравык бүлмәне күзәтеп торды. Шул арада Бураш сәед аклану сүзен кыстырырга өлгереп калды:
– Мин тәрәккыяткә тәкәллеф түгелмен, – диде.
Хан дәвам итте:
– Якын көннәрдә Бөек Литва кенәзлегенә баш углан Уйгын бәк җитәкчелегендә хәрбиләр, илчеләр чыгып китәчәк. Утлы коралны тәрсәнәбезгә12 кертербезме, шуннан соң тәгаенләрбез.
Мөхәммәдәминнең яңа никахын Үрбәт кенә түгел, бөтен сарай түземсезлек белән көтә иде. Һәммәсенең үз мәнфәгате. Җөһдә вафатыннан соң, аның вазифалары Фатыйма ханбикәгә күчсә дә, сарайда барыбер Үрбәт сүзе сүз. Иренә таянып, дуамалланып китүе дә бар. Яшь хатын нәфесле, иркә була ул. Авырга туры килмәгәе, дип борчылалар, адәмнең көне адәмнән бит инде ул.
Үрбәт бимазалана, сарай бимазалана, бер Мөхәммәдәмин ваемсыз гына йөри бирә.
Шулай да беркөнне, көтсен, дип, Үрбәткә хәбәр салды ул. Ханәкә коелып төште. Бу синең кара көнең, Үрбәт бикә, хан, ниһаять, үзенең карарын җиткерәчәк, дип тәшвишләнде. Үрбәт кием-салымын да шушы рәсми вакыйгага туры китереп сайлады. Мөхәммәдәмин моны шундук абайлап алды.
– Аккошыма бүген соры төс кунган икән, – диде, ишектән килеп керүгә, күзе үткен иде аның.
– Пакьлек булса, аклык була, – дип кинаяләде үз чиратында Үрбәт.
Ханның сакал очлары дулкынланып куйды. Ул елмая иде булса кирәк.
– Ханәкәбезнең йокысы туймаган, ахры, – дип, шаярткандай, хатынының биленнән кочып алды.
Шундый якын иде аңа бу куллар. Йә Аллам, тиздән алар яшь кәләшнең биленә дә ятачак бит инде. Һай, яман да икән көндәшлек хәлләре.
– Үзем дә керфек тә какмадым, – диде Мөхәммәдәмин, юынган арада.
Үрбәтнең кулындагы сөлгесе төшеп китә язды.
Мөхәммәдәмин аңа сынап карап торды да әйтте:
– Әллә нинди син бүген, бикә, – диде. – Үзеңә охшамагансың.
Ханбикә күңелендәген чиште:
– Синең керфек тә какмавың гаҗәп түгел, хан, үрсәләнер чагың, – диде.
– Әйе, – дип хуплап алды аның сүзләрен Мөхәммәдәмин, – гаскәрне сугышчан хәлгә китерү күп вакыт, күп тырышлык сорый. Иншаллаһ, очына чыгып киләбез инде. Ә керфек какмауның сәбәбе башка, менә тыңлап кара әле, ошатырсың микән?
Мөхәммәдәмин куеныннан бер кәгазь кисәге тартып чыгарды. Аны учлары белән сыпыра-сыпыра ипләп кенә җәйде дә күзләренә якын китерде, карлыкканрак тавыш белән укый башлады:
Мангыт кызы Үрбәт бикә,
Күрсәң, күңел куана.
Ак айдайын бите балкый,
Күзләр шуңа куана.
Үрбәт башта аңышмый торды. Нинди мангыт кызы? Ә-ә, яшь кәләшен янә Мангыттан сората икән. И Аллам,
Тәрсәнә – арсенал.