Nilsin vəhşi qazlarla səyahəti. Selma Lagerlof
də o oğruya çevrilib ətraf evlərdən, fermalardan qazlar, ördəklər oğurlayıb yeyərdi. Yaxşı bilirdi ki, bu ərazidə hamı qorxudan ondan tük salır. Amma uşaq vaxtından bu cür axmaq söz eşitməmişdi.
Oğlan o qədər sürətli qaçırdı ki, qalın palıd ağacları da sanki onun qarşısından əks istiqamətə doğru qaçırdılar. Və yavaş-yavaş o Smirreni haqlayırdı. Nəhayət o tülküyə o qədər yaxınlaşdı ki, əlini atıb onun quyruğundan tuta bildi. -Indi mən qazı sənin əlindən alacam. O tülkünün quyruğunu bacardığı qədər möhkəm sıxmışdı. Amma nə qədər etsə də Smirreni tutub saxlamağa onun gücü yetmirdi. Tülkü onu özü ilə sürüyüb aparmağa başladı.
Amma indi Smirre artıq onu izləyən varlığın necə zərərsiz biri olduğunu başa düşmüşdü. O dayandı qazı ağzından yerə saldı, qabaq pəncələrini onun üzərinə qoydu ki, tərpənə bilməsin, uça bilməsin. Elə onun boğazını dişləyib yemək istəyirdi ki, istədi bir az oğlanla məzələnsin.
– Tez elə də, nə gözləyirsən. Çünki bu dəqiqə dişləyib onu yeyəcəm. Get mənim sahibimə de ki, mən özümü pis aparıram.
Əlbəttə ki, bayaqdan təqib etdiyi itin belə qaba caynaqlarının və belə xışıltılı, kobud səsinin olması oğlanı təəcübləndirdi. Amma indi artıq tülkü onunla məzələndiyi üçün oğlan çox əsəbləşmişdi, onun üçün artıq qorxu anlayışı yox idi. O tülkünün quyruğundan daha da möhkəm yapışdı, o biri əli ilə isə qarağat kolundan tutdu. Və tülki çənəsini açıb qazı dişləmək istəyən anda bütün qüvvəsi ilə onun quyruğunu dartdı. Smirre elə təcübləndi ki, müqavimət göstərmədi. Belədə oğlan onu bir neçə addım geri çəkə bildi, bundan istifadə edən qaz isə qaçıb canını qurtardı. O qanad çalıb yüksəyə uçmağa cəhd etdi. Qanadlarından biri elə pis zədələnmişdi ki, o demək olar ki, ondan istifadə edə bilmirdi. Bundan əlavə meşənin zil qaranlığında o heç nə görə bilmədiyindən kor kimi idi. Bu səbəbdən o heç bir halda oğlana kömək edə bilməzdi. O birtəhər budaqlardan hündürə sıçrayıb, geriyə, gölə tərəf uçmağa başladı.
Tülkü oğlana tərəf çevrilib dedi:
– Hə nə olsun, bu qaçdı əlimdən, asanlıqla gedib başqa qaz tuta bilərəm. Onun səsindən necə hirsli olduğunu asanlıqla seçmək olurdu.
– Buna heç cəsarət etmə! Yenicə bir qaz xilas etdiyindən əhval-ruhiyyəsi yerində olan oğlan cavab verdi.
O hələ də tülkünün quyruğunu tutub saxlamışdı, tülki geri çevrilib onu tutmaq istəyəndə isə onu başqa istiqamətə burdu.
Meşədə beləliklə də bir rəqs başladı ki, gəl görəsən. Quru yarpaqlar belə uçuşlarını saxlayıb bu rəqsə baxmağa başladılar. Smirre o yan bu yana çevrilir, amma quyruğu da onunla bərabər çevrilirdi, beləliklə o oğlanı heç cür tuta bilmədi.
Oğlan bu oyunun başlanğıcında elə şənləndi ki, hər şeyi unudub gülməyə, tülkünün yöndəmsiz şəkildə onu tutmağa çalışmasına lağ etməyə girişdi. Amma tülkü səbrli davranırdı. Hər bir təcrübəli ovçu kimi o səbrlə öz məqamını gözləyirdi. Oğlan sonda tutula bilməkdən qorxmağa başladı.
O ildırım sürətiylə tülkünün quyruğunu buraxıb palıd ağacına dırmaşdı. Smirrenin başı isə fırlanmağa elə qarışmışdı o hələ oğlandan sonra da uzun müddət quyruğunun arxasınca fırfıra kimi fırlanmağa davam etdi.
– Narahat olma, daha rəqs edib özünə əziyyət verməyə dəyməz. Oğlan ağacdan dilləndi.
Amma Smirre bu alçaldıcı, təsirli məğlubiyyətlə elə-belə barışa bilməzdi. Odur ki, o heç yerə getməyib həmin ağacın altında oturdu və keşik çəkməyə başladı.
Oğlan nazik bir budağın üzərində oturmuşdu. Yeri rahat və təhlükəsiz deyildi. Bu cavan palıd ağacı hələ qol budaq atmamışdı, bu səbəbdən də oğlan onun budaqlarından istifadə edib digər bir budağa keçə bilmədi. Aşağı düşməyə isə onun sadəcə cəsarəti çatmırdı. O qədər donmuşdu , əlləri keyimişdi ki ona elə gəldi, sanki bu dəqiqə əlləri boşalacaq və o guppultu ilə yerə yıxılacaq. Hazırda o dəhşətli dərəcədə yuxulu idi, amma ağacdan yıxılmaqdan o qədər qorxurdu ki, gözünü yummağa da cəsarəti çatmırdı.
Amma bütün gecəni təkbaşına meşədə bir ağacın başında keçirmək də qorxunc bir təcrübədir. O əvvəllər heç zaman “ gecə” sözünün gerçək mənasını başa düşə bilməmişdi. Sanki ətrafda hər şey, hər bir canlı daşlaşmışdı və onlar heç zaman həyata geri dönməyəcəkdilər.
Sonra dan yeri sökülməyə başladı. Yenidən hər şey əvvəlki görkəmini almağa başlayırdı, oğlan buna görə çox sevincli idi. Amma soyuq daha da nüfuzedici olmuşdu, səhərin şaxtası gecənin şaxtasındn daha qüvvətli idi.
Nəhayət günəş üfiqdə göründü, o sarı deyildi, günəşin rəngi qırmızı idi. Oğlana elə gəldi günəş nəyəsə görə acıqlıdır. Amma o günəşin məhz nəyə acıqlandığını başa düşə bilmədi. Bəlkə ona görə ki, günəşin olmadığı zaman kəsiyində gecə yer üzünü bu qədər üşütmüşdür, ona qəmginlik bəxş etmişdir.
Günəş şüaları böyük salxımlarla yerə doğru gəlirdi. Onlar gecənin onların yoxluğundan istifadə edərək törətdikləri əməllərə baxmaq istəyirdilər. hər şeyin necə qızardığını aşkar görmək olurdu, sanki onlar özlərini günahkar hesab edirdilər, utanırdılar. Göydəki buludlar, palıd ağacının budaqları, yerdəki qarağat kolları, otların üzərinə örpək çəkən səhər ayazı…hər şey, hər şey utandığından qızarmışdı. Getdikcə günəş yerə daha çox ilıq şüalar göndərir və gecənin hürküsünü uzaqlara qovurdu, bununla da saysız-hesabsız canlı varlıqlar gözə görünməyə başladı. Qırmızı boğazlı qırxayaq budaqlarda hərəkət etməyə başladı. Ağzında qoz yuvasından çıxan dələ qalın bir budağın üzərində oturub onun ləpəsini yeməyə başladı. Haradansa ağzında soxulcan olan bir sığırçın uçub gəldi. Torağay isə ağacın hündür budaqlarından birinə qonub oxumağa başladı.
Oğlan günəşin bütün canlı və cansız varlıqlara bu sözləri deməsini başa düşdü:
– Oyanın və yuvalarınızdan çölə çıxın. Mən buradayam. İndi daha sizin nədənsə qorxmağınıza ehtiyac yoxdur.
Göldən vəhşi qazların səsləri eşidildi, onlar uçuşa hazırlaşırdılar. Və tezliklə on dörd qazın hər biri meşənin üzəri ilə dəstə halında uçurdular. Oğlan istədi qışqırıb onları çağırsın, amma qazlar elə hündürdən uçurdular ki, səsi onlara yetişmədi. Onlar yəqin ki, tülkünün onu yediyini düşünürdülər, çünki zəhmət çəkib heç məşədə onu axtarmırdılar da.
Oğlan hönkürtü ilə ağlamaq istədi. Amma portağal rəngli, xöşbəxt günəş onun başının üstündə idi. O oğlana belə söylədi:
– Nils Holqersson, sənin narahat olmağına gərək yoxdur. Nə qədər ki, mən buradayam sənə pis heç nə olmayacaq. O oğlana dedi.
QAZ TƏQIBI
Bir qazın səhər yeməyini yeməsinə gedən vaxt ərzində meşədə demək olar ki, heç bir dəyişiklik baş vermədi. Amma günortaya yaxın qaz haradansa təkbaşına uçub gəldi. O uçub gəldi və qalın budaqları