Hekayələr / Рассказы. Tağı Şahbazi Simurğ
bu mahnıları bu gün Şəkərəli eşitməyirdi. Şəkərəli həmişə buralara gələndə sevinər, şad olardı. Amma nədənsə bu gün acıqlı və qaşqabaqlı idi. Guya sevdiyi qızı qayıb etmiş, guya ona məhəbbət bəsləyən qız başqasını sevmək ilə onu xatırından çıxarmış…
Yox, yox… Nabat bunu sabiqdəki kimi sevir. Xayır, sabiqdəkindən daha artıq sevirdi. Lakin bu gün Nabat da iləridəki kimi şad deyildi. Nabat zənn edirdi ki, Şəkərəli bir şey bilməyir və onu dilgir, qəmgin edən macəradan xəbərsizdir.
Şəkərəli əhvalatı bilmişdi…
Şəkərəli uzaqdan Nabatı həmişəki yerində görmək üçün başını qaldırıb baxdı… Uca qamətli Nabat qoca çinarın kölgəsində durub Şəkərəlini gözləyirdi. Lakin bu gün daha təbəssümlə deyil… “Balupəri sınan quş kimi” qəmli bir halda gözləyirdi.
Nabat başını aşağı salıb, dolmuş gözlərini başına gələn müsibəti həzin-həzin oxşayan çayın axar sularına dikmişdi.
Sular da ağlar kimi, həzin-həzin axıb gedirdi.
– Nabat, nə olub, yenə fikrə getmisən, kefin necədir, – deyə Şəkərəli Nabata yaxınlaşıb sordu.
– Ah, demə, sorma, bir də dərdimi təzələmə, – deyib Nabat yenə ətrafa tamaşa etməyə başladı.
Şəkərəli dəxi dinməz dururdu.
Bir azdan sonra Nabat:
– Bilirsənmi, Şəkərəli, mən gərək səndən… – deyib durdu. Fikrini tamam edə bilmədi.
– Ayrılırsanmı? – deyə Şəkərəli Nabatın sözünü tamam etdi.
– Hə, bilirəm. Sənin heç bir günahın yoxdur. Mən bədbəxt oldum.
– Mən nə edim? Mən səni necə tapmışdım?
– İndi yenə başqasını taparsan.
– Elə demə, Şəkərəli vəfasız adam deyil; sən də bilirsən, mən də bilirəm…
– Yaxşı, Şəkərəli, bilirsənmi bizim ayrılmağımıza səbəb kimdir? Kimdir bizim bədbəxt olmağımızın baisi?.. – və cavab gözləməyərək Nabat: – Kəndxudanın oğlu Heydərdir, – dedi.
– Ah, belə de: Heydər? Mən eşitmişdim ki, səni ərə verirlər, amma kimə verildiyini sormamışdım. Heydərmi? Heyif, Nabat, səndən o Heydər üçün! Vay dünya…
Bir azdan sonra Şəkərəli:
– Toy nə vaxtdır? – deyə sordu.
– Gələn çərşənbə günü… Mən evdə dedim getməyəcəyəm. Mənə acıqlandılar. Nənəm başıma bir qapaz vurdu ki, başımda yenə ağrı qalır.
Sonra Nabat Şəkərəlinin əlindən tutub, dolu gözləri ilə Şəkərəliyə baxıb başını aşağı saldı, Şəkərəli başını əyib diqqətlə qulaq asdı.
Nabat içindən ağlayırdı. Şəkərəli qolunu Nabatın boynuna salıb onu bağrına basdı.
– Yox, belə olmaz, – dedi.
Toya bir gün qalmışdı. Şəkərəlini Nabat çay kənarında görə bilmədi. Toy günü də ondan bir xəbər çıxmadı. Toy gecəsi kəndxudanın evində böyük bir büsat varkən, qonaqlardan biri gecə kəndxuda oğlu Heydərin meyitini qapıda görüb qiyamət saldı.
Toy pozuldu. Dedilər ki, bir nəfər Heydəri səsləyib, söz demək üçün qapıya tərəf çağırmışdı. Sonrasından xəbər verən yox idi.
Meyit bütün sirləri gizlədirdi. Heç kəs bilmədi ki, onu kim öldürdü.
Ancaq çayın kənarında olan kəndlilər gecə vaxtı bir nəfərin yaxınlaşıb özünü çaya atmasını görmüşlər. Çayın kənarında qanlı bir xəncər buraxılmışdır.
Xəncərin Heydərin olduğu təyin edilmişdi. Şəkərəlidən bir xəbər verən olmadı.
ALEKSANDR EYNİÇ
İçində yaşadığımız ailənin tərtib vermiş olduğu ailə bayramında mən o tələbə ilə birinci dəfə olaraq görüşdüm.
“Aleksandr Eyniç” onun adı idi. Onun barəsində ev xanımının qızı iləricə mənə bir taqım məlumat vermiş və demişdi:
– O da sizin kimi azərbaycanlıdır, ancaq adı sizin adınız kimi dilsındıran deyil. Bizim adlar kimidir – Aleksandr Eyniç, sadə və asan!
Mən cavabında:
– Asan, fəqət sizin üçün. Elə deyilmi? – deyə sorduqda, xanım qız özünəməxsus nazla gülümsəyərək, qırmızı dodaqlarını büzüb, mənim dediyimə razı olmuşdu.
Çoxdan bəri həsrətində olduğum və tanımaq istədiyim Aleksandr Eyniçi bu axşam görməyə müvəffəq oldum.
Bizi bir-birimizlə tanış edərkən, qonaqpərəstliyi və şirin danışığı ilə dostları arasında məşhur olan ev xanımı;
– İki həmyerli əziz dostlarımızdan tanış olmalarını rica edirəm, – dedi.
Biz bir-birimizin əlini sıxaraq, familiyamızı söylədik. Dərhal Aleksandr Eyniç üzr istəyib döndü və otağın yan qapısından daxil olan ev xanımının qızı ilə başqa bir gənc qadına qarşı yönəldi. Bu vaxt mən ona diqqətlə tamaşa etdim. Aleksandr Eyniç ortaboylu, qara saçları səliqə ilə daranmış, buğdayı simalı, darülfünun forması geymiş bir cavan idi. Ənginin kobud olmasına rəğmən üzü ümumən xoş idi. Xüsusən iri və oynaq qara gözləri üzünə ayrı bir məlahət bəxş edirdi. Aleksandr Eyniç belə bir zahiri görünüşə malik idi ki, içəri Rusiyada çox-çox az təsadüf olunub və nadir olduğu üçün də özünə artıq diqqət cəlb edir.
Bu axşam həmyerlim məni də maraqlandırdı. Doğrusu, maraqlanmamaq da çətin idi. Onun gah bu xanımı, gah o xanımı məşğul etməyə çalışması, məzəli lətifələr, sözlər söyləməyə səy etməsi və özünü zarafatcıl göstərmək istəməsini görməmək mümkün deyildi. Diqqətlə tamaşa etdikdə görürdük ki, kişi çalışır ki, bütün hazır olanların diqqətini özünə cəlb etsin və bunun üçün də şübhəsiz, irəlicə hazırlanmış və ola bilsin ki, dəfələrlə söyləmiş olduğu gülməli lətifələri bir-bir xırıda verirdi.
Çay vaxtı şirni qutularını alıb xanım və qızlara təklif edirkən, hərəsinə bir cür eşqli sözlər söyləyirdi. Odur ki, təbii, hamının gözü Aleksandr Eyniçdə, Aleksandr Eyniç də hamının dilində idi.
Çaydan sonra salondakı qonaqlar iki-bir, üç-bir bir tərəfə çəkilib, bəzisi söhbət edir, bəzisi miz üstündə duran albomların şəklinə baxır, başqaları da pianino ətrafında toplaşıb, yeni mahnı notlarını çaldırıb dinləyirdi…
Aleksandr Eyniç isə bir yerdə durmayırdı. Bir də baxdıq ki, ağzını pianino çalan qızın qulağına yaxınlaşdırıb, nə isə deyib güldü; sonra görürdük ki, başqa bir qadına yanaşıb, əlini öpür və yainki bir qeyrisini dəvət edib rəqs edir… Zalım oğlu bu axşam bir dəqiqə sakit olmadı: gah rəqs edir, gah da məzə verib-məzə alırdı.
Nə qədər çalışdımsa da, bu axşam mən onunla danışa bilmədim. Ancaq qonaqlar dağılanda mən ona yanaşıb, xüsusi görüşmək üçün yanıma gəlməsini