Məktəb hekayələri. Məhəmməd Tağı Sidqi

      İlahi, bu nə eşq, bu nə möhnətdir?

      Ənisim gah behcət, həmdəmim gahi müsibətdir.

      Gəhi şadəm, gəhi qəmgin, gəhi məsrur, gəh məhzun,

      Özüm də qalmışam heyran ki, yarəb, bu nə halətdir?

      Qiyamət xalq üçün bir dəfə məhşərdə olur bərpa,

      Bu dünyada məni-biçarəyə hər gün qiyamətdir.

      Məkanım künci-vİranə, məqamım guşeyi-vəhdət,

      Ənisü munisim dərdü qəmü cövr, əziyyətdir.

      Səni tarı, səba, cananıma bu halı ərz eylə,

      Söylə, axır yetişdim cana, bəsdi, bu nə zillətdir?

      Qərarü taqətim getdi, tükəndi səbrü aramım,

      Məgər rəhm etməsən zalım, nə insafü mürüvvətdir?

      Nə qədər var idi tabım, dözərdim dərdi-hicranə,

      Dəxi tab-təvanım qalmayıb, hingami-rihlətdir.

      Cəfa çəkdim, rəhi-eşqində, keçdim hər nə varımdan,

      Səni bildim vəfa kanı, lakin səhv qəvlətdir.

      Cəfa çəkdikcə səndən zərrəcə inciməzəm hərgiz,

      Şikayət eyləsəm hər qədər bəxtimdən, şikayətdir.

      Ey padşahım, ey qibləgahım,

      Sənsən pənahım, pənahım, pənahım.

      Ey dadxahım, ümidgahım,

      Sənsən pənahım, pənahım, pənahım.

      Eylər həmişə könlüm təmənna,

      Olsun vücudun salamət-salamət.

      Çıxmaz yadımdan hər sübhgahım,

      Sənsən pənahım, pənahım, pənahım.

      Bəxti-büləndin tapsın tərəqqi,

      Olsun cəlalın ziyadə-ziyadə.

      Qoyma ucalsın əflakə ahım,

      Sənsən pənahım, pənahım, pənahım.

      Bu əhli-elmi sən yer üçündə,

      Artıq tutarsan nəzərdə-nəzərdə.

      Yoxdur bu sözdə heç iştibahım,

      Sənsən pənahım, pənahım, pənahım,

      Mal-mənalın, cah-calalın,

      Hərgiz unutmam duadan-duadan.

      Xəllaqi-aləm olsun gübahım,

      Sənsən pənahım, pənahım.

      Gəzər baği-məarifdən xəbərsizlər ulaqlar tək,

      Odur kim, nəqli-daniş payimal olmuş alaxlar tək.

      Otur təmkin ilə beyti-təməddündə cəvahir sat,

      Nədir bu şerbazlıq ey əzizim, damşalaqlar tək.

      Məcali-şerguluq qalmayıb biçarə millətdə,

      Qalıbdır vacib işlər, bir-bir üstündə qalaqlar tək.

      Əsiri-cəhl olub, ənbayi-millət, dadrəs yoxdur,

      Deyirsən, kim keçib Alman nüfuzuna ulaqlar tək.

      Sənaətdən, ticarətdən, əcəb bibəhrə olduq biz,

      Nə zordur, nə əqlü fəhmu mədrək tağ dilaxlar tək.

      Olub ənbayi-millət fəhləvü həmmalü, həm muzdur,

      Bazarda, çarsuda dil-dil dolanırlar yalaxlar tək.

      Açanda ruznamə söyləyirlər «beynimi qazma»,

      Qəzet guya qazuxdur, qışqırırlar qazaxlılar tək.

      Səni Sidqi bulur, bir politik diplomati-sabit,

      Lətafətdən dəxi hər səmtə sən axma bulaqlar tək.

      Könül qafil deyil bu nemətin şükrü sənasından,

      Dilim sakin deyil bu mətləbin xeyrü duasından.

      Gecə-gündüz səvadi – «Tərcüman» mənzuri-didəmdir,

      Savadi-çəşm nur almış acından, həm qarasından.

      Cəridə bir kitabi-mərifətdir əhli-irfanə,

      Xüsusən «Tərcüman» məşhur olubdur ibtidasından.

      Yetişdim arzuma, «Tərcüman» on yaşa yetdi,

      Açıldı qönçeyi-qəlbim onun nəşvü nümasından.

      Nə müddətdir açıbdır səfheyi-afaqa övraqın,

      Münəwər oldu çox yerlər onun nuri ziyasından.

      Edibdir mülki-Qafqazı münəvvər ruzi-rövşən tək,

      Olubdur rəf zülmat cəhalət incilasından.

      Nə qədri mübtəla başlar, nə qədri yuxulu gözlər,

      Oyandı xabi-qəflətdən onun siyətü sədasından.

      Cənabı-naşirə çox müddət ömr istərəm həqdən,

      Cənabi-həqq onu hifz eyləsin hər bir bəlasından.

      Təmənnasına daim nayil olsun, Kamyab olsun,

      Xəyalı cilvələnsin, xeyir görsün müddəasından.

      Qələm alsın ələ, meydana qoysun cümlə əfkarın,

      Səfalənsin könüllər könlünün zövqü səfasından.

      Ümumun nəfinə bu babda bir babi-elm açmış,

      Hamı kəsbi-kamal eylər dəvamından, bağasından.

      Həmiyyətdən qəza xəyyati əndamına don biçmiş,

      Vəfa rəsmin edər təlim xalqa öz vəfasından.

      Ola hər kimsədə məğbulü naməğbul bir halət,

      Görər əksin onun ayineyi-surətnümasından.

      Gərən insan olan aləmdə insaniyyət axtarsın,

      Vəli hər kimsəyə baxsan, deyər öz macərasından

      Dilü can ilə Sidqi «Tərcüman»a baxdı bir müddət,

      Behəmdulla, qurtardı aləmin çunü çərasından.

      Nə yaxşı bəzmi-vəfadır, məqami behcətdir,

      Nə tüfrə eyşi-səfadır, zəmani-işrətdir.

      Dərsi-sürur açılıb, məclisi-məsərrətdir,

      Busati-toy döşənib, məhfili-məhəbbətdir.

      Əcəb-əcəb,