Эр киһи уонна дьахтар. Егор Неймохов
икким.
– Оок-сиэ, мүччү хапсыбыккын. Урут да ыһыах уонна оттооһун кэмигэр олох биир да бытыылканы бычыгыраппат гына бобон кэбиһэллэрэ. Итини адьас сыыһа дьаһал диибин, нууччаларга «бобуулаах отон минньигэс» диэн өс хоһооно баарыгар дылы, дьоннор ордук тууһугуран арыгыга охтоллор, туохтарын да тэбээн туран атыылаһаллар. Букатын дэлэччи тардан кэбиһиэххэ наада, ким төһөнү баҕарарынан ыллын, истин!
– Оттон улаханнык иһээччилэр умайан өлүөхтэрэ суоҕа дуо? – Ксенья сэмэйдик тыл кыбытан киһитин өссө өрүкүттэ:
– Умайдыннар! Ол биир-икки арыгыһыт мохоорбутуттан ый-күн төттөрү эргийиэхтэрэ суоҕа. Ол оннугар арыгынан үспүкүлээннээһин, испэттиин була-тала сатыыллара, онон арыгыһыт буолан бараллара тохтуох этэ.
Бэрт үөрүйэхтик туттан, шампанскайы тыаһаппакка эрэ аста, үрүҥүн бүөтүн төлө охсон, куруускалартан бииригэр шаманскайы, иккиһигэр үрүҥ арыгыны кутан кылыгыратта, бэйэтин куруускатын туппутунан умуллан эрэр кутаа иннигэр сөһүргэстээтэ, чохтору тарыйан уоту күөдьүттэ уонна аҕыйах тылы ботугураан алҕаан баран, чох үрдүгэр кутта, уот күлүм гынна:
– Дьэ, оҕолорум, эһэкээммит үөрдэ – этэҥҥэ сылдьаргытын, дьоллоох-соргулаах ыал буоларгытын тускулаата.
Остуолугар кэлэн, эбии арыгы куттан баран, куруускатын күөрэччи көтөхтө:
– Чэ эрэ, бастакы туоһу Бэргэн биһикки дойдубут туһугар көтөҕүөххэ! Төһө да тэлэһийэн атын сиргэ тиийэн-түгэнэн хаалларбын да, дойдубун санаабатах күнүм диэн суох! Өллөхпүнэ мантан дойдубар илдьэн кистээриҥ диэн кэриэспин этиэҕим, чэ, «тэп» гыннаран кэбиһиэҕиҥ! – этиитин тиһэх дорҕооннорун кытта убаҕаһы кыллырҕатан кэбистэ, кинини үтүктэн, Бэргэн бэйэтин өлүүтүн эмиэ мэлиттэ.
Ксенья куруусканы уоһугар тириэрдэн баран төттөрү уурбутугар, Көстөкүүн аймана түстэ:
– Тыый, тоойуом, биһиги дойдубут туһугар испэтэххинэ улахан аньыыны оҥостоҕун! Сампаан диэн тар уута буоллаҕа, ону баҕас иһэн кэбис!
Кыыс аньыыны оҥороору гыммытыттан куттаммыт курдук куруускатын хантатан кэбистэ, омунугар буолан, амтанын да билбэккэ хаалла.
– Маладьыас! – хаһаайын хайҕаата уонна сонно иккистээн кутуталаата. – Сайын барахсан үгэннээн турара үчүгэй даҕаны, сотору ыһыахтар, онтон бары күргүөмнээн окко киириэхпит буоллаҕа. Тоойуом, – диэтэ кини Ксеньяҕа туһаайан, – бу Бэргэн ийэлээх аҕата үчүгэйкээн дьон этилэр, хомойуох иһин, Таҥара кинилэргэ уһуннук олорор кыаҕы биэрбэтэҕэ… Ол иһин биһиги нэһилиэк дьоно бука бары Бэргэммитин сөбүлүүбүт, ытыктыыбыт, өтөх төҥүргэстээх, сурт кэриэстээх дииллэринии, хата, кини ийэлээх аҕатын – хаарыаннаах дьону ааттатыа, оттон эн туох дьонноох-сэргэлээх оҕоҕунуй?
– Аҕам баар, ийэм кырабар суох буолбута…
– Оо, дьэ куһаҕан, бырастыы гын мин ону билбэт буолан ыйыттым. Чэ, бу Бэргэн дьонун уонна эн ийэҥ барахсан кэриэһигэр туран эрэ көтөҕүөҕүҥ.
Ксенья иһигэр соччо сөбүлээбэтэр да, хайыай – туран баран эмиэ куруускатын барытын таҥхатарыгар