АБУ АЛИ ИБН СИНО Биринчи китоб. РАҲИМ АБДУЖАЛОЛ
табибжон! – у қўлини кўксига қўйди. – Ўғлим бардамлашиб қолди. Уйда онаси фарёд чекиб қолган. Қайтсакмикан?
– Муолажани давом эттирмоқ лозим. Хаста узликиб қолади, – чўрт кесди Ҳусайн. Шундан сўнг унинг ўзи болани ўринга ётқизди.
Ўғлидаги бу дадилликдан Абдуллоҳ ибн Ҳасан янада ҳайратланди. Нотилийга қаттиқ ишонганидан устоз-шогирд муносабатларига анча пайт аралашмаганди. Шу боисдан Ҳусайн дафъатан улғайиб қолгандек туюлди.
Улар Раззоқжон билан отасини холи қолдириб, ташқарига чиқишди.
– Ўғлим, мингдевона уруғининг заҳри борасида гапирдинг, – деди Абдуллоҳ. – Бу қандай алаф?
– Отажон, миндевона доривор гиёҳ, – Ҳусайн дона-дона қилиб гапирди. – Оғриқ қолдирмоқ, қон кетишин тўхтатмоқ, шунингдек, кишига уйқу бағишламоқ каби кўп хусусиятлари бор. Бироқ заҳарли алаф. Уни табиб назоратида истифода қилмоқ лозим.
– Ажаб, шундай гиёҳлар ҳам борми?
– Ҳа, отажон. Дисқуридуснинг “Дориворлар ҳақида”ги китобида гиёҳларнинг хусусиятлари баён қилинган. Узоқ истеъмол қилинса, аччиқ шувоқ ҳам заҳарли таъсир кўрсатмоғи мумкин.
– Ҳушёр бўл! Ўзинг ҳам гиёҳ йиғмоққа берилиб кетгансен.
– Отажон, Бухорода ўсадургон кўп гиёҳлар Дисқуридус китобида йўқ. Мен уларни аввал жониворларда тажриба қилиб ўрганмоқдамен.
– Шундайми? – яна ажабланди отаси.
– Ҳа, ўтмиш табибларининг китобларида бу усул энг мақбуллиги баён қилинган.
– Майли, ўғлим, не қилсанг ҳам устозинг билан ҳамкор бўл. Бу файдадан холи эмас.
– Хўп бўлади, отажон.
– Энди хастанинг ҳузурига кир. Ҳолидан хабар ол. Бугун табиблик масъулияти сенинг зиммангда.
Ҳусайн отасига қуллуқ қилиб, ҳужрага кирди. Раззоқ ўринда беҳол ётар, аммо чеҳраси очилиб қолганди. Ҳусайн кирганида боланинг отаси ўрнидан турди.
– Бухорода бир ёш табиб бор, дейишар эди. Шул ёш табиб сиз экансиз-да? – деди.
– Камина, устозлар сабоғин олаётган шогирдмен.
Ҳусайн хастанинг олдига тиз чўкди. Пешонасига кафтини қўйди. Қўли билан қорнини босиб кўрди.
– Шом салқинида уйингизга қайтурсиз, – деди. – Яхшики, заҳар кўп миқдорда тарқалмай етиб келдингиз. Хатарнинг олди олинди. Ҳозирча танда ҳарорат бўлмоғи табиий. Бундан чўчимангиз.
Шундан сўнг ўзига келиб қолган Раззоққа пешоб ҳайдовчи маъжун берди. Олдида ўтириб, оз-оздан қатиқ ичирди…
Шомга яқин беморнинг иссиғи тушиб, қорнидаги оғриқлар босилди. Қувватсизлигини айтмаса, ўзи ўрнидан туриб юра бошлади.
– Табибжон, энди ижозат беринг, уйимизга қайтайлик? – деди отаси.
Ҳусайннинг қиёфаси жиддий эди. Анча пайт хастанинг билагига бармоқларини босиб турди. Шундан сўнг ўзига миннатдорлик билан тикилиб ўтирган Раззоқнинг отасига юзланди:
– Майли, фақат ўғлингизни уринтириб қўйманг. Икки-уч кун уйдан чиқмасдан қувватга кирмоғи лозим.
Ҳусайн ота-болани кузатиб, ташқари ҳовлига қайтиб кирди. Юзини қиблага буриб, шивирлай бошлади: “Оллоҳим! Хасталарнинг