МАНТИҚУТ-ТАЙР. ШАЙХ Фаридуддини Аттори Нишопури
ул не камолу не жамол,
Билгани халқнинг фақат ваҳму хаёл.
725 Ул хаёлдин жон ошиб ўтгайму ҳеч?
Қўл чўзиб, ойга киши етгайму ҳеч?
Юз туман бошларки хирмон, ундадир,
Доду фарёд, оҳу афғон ундадир.
Йўлда кўп саҳрову денгиз, сони йўқ,
Чун йироқ йўлдир, унинг поении йўқ.
Эр керак шердек бу йўлда паҳлавон,
Йўл йироқ, денгиз чуқурдир ончунон.
Йўл босармиз баски ҳайронлик била,
Гоҳи хандон, гоҳи гирёнлик била.
730 Топсак андин бир нишоне, ҳой-ҳой,
Топмасак, ул ҳолимизга вой-вой.
Жонга жононсиз бу дунёйинг нима?
Йўқса жононинг магар, жон истама.
Мард керак бу йўлда қўймоққа қадам,
Жон фидо этмоқ керак манзилга ҳам.
Қўлни жондин ювмоғинг шарт мардвор,
То сени чин эр десинлар, мардикор71.
Жон фидо этсанг агар, ул дилнавоз
Юз туман жонингни бергай сенга боз.
735 Жонки жононсиз, абасдир, арзимас,
Эт фидо жонингни ул жононга, бас.
Жонни сен жононга топшир мардвор,
Сенга ҳам ул жонни этгайдир нисор.
ИККИНЧИ МАҚОЛА
ҲУДҲУД СИМУРҒНИ МАДҲ ЭТГАНИ
Ибтидо Ситмурғ ишига шул, жигар,
Тун ярим Чин узра бўлди жилвагар.
Битта пар тушди қанотидин ҳамон,
Тутди жумла шаҳру кўйларни сурон.
Ҳар кишиким кўрди, андин олди нақш,
Ҳар киши бир ўзга суврат солди, нақш.
740 Чиндаги пар – боиси ҳикмат эмиш,
Чинда эрса илм агар, ўрган, демиш…72
Бўлмасайди ул пари нақши аён,
Бунчалар ошуфта бўлмасди жахон.
Барча сувратлар сифоти бахшидин,
Барча жонлар ул қаноти нақшидин.
Боши йўқдир васфининг, поёни йўқ,
Бундан ортиқ сўйламак имкони йўқ.
Энди сиздан ким эса мардона ул,
Юз буринг йўлга, босинг мардона йўл…
745 Барча қушлар тинглашиб бул сўзки бор,
Бўлдилар шоҳ иззатидин беқарор.
Шавқи бирлан жумла жонлар тўлдилар,
Бир йўла бесабру ором бўлдилар.
Юрдилар Ҳудҳудга сўнг пайров бўлиб,
Унга ошиқ, ўзларига ёв бўлиб.
Йўл узун эрди вале, манзил йироқ,
Бул машаққат этди тоқатларни тоқ.
Йўл азоби баски бундоқ қийнади,
Ҳар бири бир узру маъзур сўйлади.
БУЛБУЛНИНГ УЗР СЎРАГАНИ
750 Булбули шайдо кўринди маст-аласт,
Ишқ камоли бирла мажнун эрди, бас.
Унда бўйла маънили овоз эди,
Маънилар остида минг бир роз эди.
Маънилар сиррини ошкор айлади,
Бир йўла қушлар тилини бойлади.
Дедиким, менга аён асрори ишқ,
Хонишимда ҳар кеча такрори ишқ.
Воҳки, йўқ Довуд каби бир интизор,
Сўйласам севгим Забурин зор-зор.
755 Найдаги зор севги изҳорим менинг,
Чангдаги мунг нолаю зорим менинг.
Сайрасам, боғу чаман сархуш эрур,
Мен билан ошиқ кўнгиллар хуш эрур.
Сўйласам,