МАНТИҚУТ-ТАЙР. ШАЙХ Фаридуддини Аттори Нишопури
султон, мен адо бўлсам эди,
Кошки дунёда гадо бўлсам эди.
Хор бўлсам, соҳиби жоҳ бўлмасам,
Кошки фаррош бўлсаму шоҳ бўлмасам.
Ҳеч вақосиз, чорасиздирмен, хароб,
Шул забун ҳолимда сўргайлар ҳисоб.
Эй, Ҳумо қурсин, балога учрасин,
Солди ул бошимга бундоқ соясин…
ЛОЧИННИНГ УЗР СЎРАГАНИ
Келди лочин тик тутиб бошин, дадил,
Маънилар асроридин сўз очди ул.
Лоф урарди, мен асл минқор, дебон,
Эл аро бошимда тожим бор, дебон.
Деди: шоҳ илкида кўрдим ўзни мен,
Юмдим ул халқи замондин кўзни мен.
Кўзни юмдим, боқмадим ҳеч афтига,
Токи қўнгаймен ҳукмдор кафтига.
Тарбият этдим ўзимни тер тўкиб,
Худди зоҳиддек риёзатлар чекиб.
950 Элтсалар шоҳ олдига бир кун мени,
То билай шоҳимга хизмат расмини.
Кирмамиш Симурғ тушимга, бас, шу тоб,
Мен нечун бормоққа этгаймен шитоб?
Подшоҳ кафти ғубори бас менга,
Бўйлаким бир эътибори бас менга.
Йўл босиб юрмоққа етмас қудратим,
Подшоҳ илкида ошгай шуҳратим.
Кимки ул султонга манзур бўлгуси,
Сўзласа, султонга маъқул бўлгуси.
955 Яхшидир султонга гар манзур эсам,
Қўйсам ул водийни, унга бормасам.
Шоҳ ҳузурида фароғатлар била,
Кечса умрим баски роҳатлар била.
Гоҳ шоҳ йўлида чексам интизор,
Гоҳ шавқ ичра юриб, этсам шикор.
ҲУДҲУДНИНГ ЛОЧИНГА ЖАВОБ БЕРГАНИ
Айтди Ҳудҳуд: эй гирифтори мажоз,
Сен сифатдин айру, суврат ичра без.
Шоҳга бир шерик чиқаркан, айт менга,
Подшолик ҳеч ярашгайму анга?
960 Салтанат соҳиби ул Симурғ, холос,
Баски беҳамто, шоҳлик унга хос.
Шоҳ эрмас улки, ҳар кишварда ул
Ўзни нодонлик била подшо қилур.
Подшо улдирки, беҳамто киши,
Чин вафо бирлан мадородир иши.
Шоҳи дунё гар вафолар айлагай,
Дам ўтиб, жабру жафолар айлагай.
Кимса гар унга яқинроқ боргуси,
Йўқ ажабким, бир балога қолгуси.
965 Доимо ваҳм ичра айтур ал-ҳазар,
Жонига пайвастадир хавфу хатар.
Шоҳи дунё мисли бир оташ эрур,
Гар йироқ юрсанг, ўзингга хуш эрур.
Ул сабабдин шоҳлар посбони бор,
Тур йироқ, деб қичқирурлар бор-бор…
ҲИКОЯТ
ПОДШО ВА УНИНГ СЕВИМЛИ ҚУЛИ
Бор эди бир подшоҳ, олам гуҳар,
Бир қулига меҳри тушди ул қадар.
Ул қадар севди, анга дил берди, бас,
Ўлтиролмасди унингсиз бир нафас.
970 Қуллар ичра беназир эрди ғулом,
Шоҳ кўзи ўнгида эрди ул мудом.
Шоҳ камондин ўқ узар бўлса, у чоғ,
Қулни чин қўрқув босарди, қалтироқ.
Шоҳ қўйиб бир олма қулнинг бошига,
Сўнг камондин ўқ узар эрди анга.
Шоҳ узаркан ўқни, ул шўрлик ҳамон
Сарғайиб, ранги бўларди заъфарон.
Сўрди қулдин бир кишиким, бехабар:
Не