МАНТИҚУТ-ТАЙР. ШАЙХ Фаридуддини Аттори Нишопури
барчага,
Бул ажабким, ул нигаҳдор барчага.
Кимсада гар ҳеч кору бор йўқ,
Барча ишда, кимсайи бекор йўқ.
55 Жузву Кулл пок зотининг бурҳонидир,
Аршу фарш ҳам мулкидир, айвонидир.
Тоғни мих этди заминга бир йўла,
Ерни ювди сўнгра дарёлар била.
Ер ҳўкиз остида сокин, пастида
Бир балиқ тургай, ҳаводир остида.
Ул ҳаво не узрадир? Ҳеч узра, бас,
Барчаси сўнг ҳеч, ҳечдир, бошқамас.
Боқ, фикр қил санъатин, ул подшо
Ҳечу ҳечлардин яратмиш не бино.
60 Бас-ки ҳечлардин яралмиш ул, демак,
Жумла борлиқ ҳеч эрур бешубҳа шак.
Арш сув узра, сув остинда ҳаво,
Сув, ҳавони қўй, бутун борлиқ Худо.
Аршу олам баски тилсимдир тамом,
Барчаси Ундан иборат жисму ном.
Боқ бу оламга, у оламга абад,
Ўзга йўқдир ўртада,Улдир фақат.
Жумла зарроту шакллар муттасиф,
Жумла бир ҳарфу нақллар мухталиф8.
65 Эр керак, бўлсин у ҳар дам шаҳшунос,
Шаҳни билсин, бўлса-да ҳар не либос.
Ул ғалат этмас, билар подшони чун,
Бас, ҳама Улдир, яна айтмоқ нечун?
Чун ғалат этмоқ бу аҳволнинг иши,
Чин назар – марди муатталнинг иши9.
Эй дариғо, йўк бировда сабру тоб,
Дийдалар кўрдир, жаҳон пурофтоб.
Жумла оламда Уни кўрса кўзинг,
Гум бўлур ақлинг, йўқолгайсен ўзинг.
70 Эй ажабким, барча қўлда домани,
Узр айтурлар ва истарлар Ани.
Эй ҳувайдову кўринмас Ҳувву Ҳай,
Жумла оламсенку, кимса кўрмагай.
Жон ниҳон тан ичра, жонда сен ниҳон,
Эй ниҳон ичра ниҳон, эй жонажон,
Ҳаммадин аввал ва охир сен ўзинг,
Барчада ошкору зоҳир сен ўзинг.
Эшигинг олдида посбону асас10,
Бир яқинлашмоққа йўл топгайми кас?
75 Ақлу жон зотингни истар, роҳ йўқ,
Ҳам сифотингдин бирор огоҳ йўқ.
Жон аро ганжи ниҳон ҳам сен ўзинг,
Ошкори жисму жон ҳам сен ўзинг.
Жумла жонлар жавҳарингдин бенишон,
Анбиё хоки раҳингда жонфишон.
Ақл айтар борлиғингни эрта-кеч,
Лекин асрорингга ул етгайму ҳеч?
Мулки борлиқ ичра жовидсен мудом,
Боғламишсен жумла қўлларни тамом.
80 Эй ўзинг жон ичра, жондин ташқари,
Ҳар не айтсам, улсену ундан нари.
Эй хирад саргашта даргоҳингда чун,
Ақлу ҳуш гумдир йўлингда бус-бутун.
Гарчи сен-ла кўдим оламни аён,
Кўрмагум