Окна / Тәрәзәләр. Рафаил Газизов
күзеннән яшь бәрде. Ниндидер сылтау тапты, почмак якка кереп, күзен сөртеп чыкты да:
– Ярар, кабат турамам, улым, кояш килеш ашарсың, – диде.
Рәхәт иде төпчек улы белән кара-каршы утыру. Олы кызы Аръякта кияүдә. Эшләп яшиләр, хәләл көч белән, Аллага шөкер. Кияү – акыллы кеше. Язын – чәчүдә, көзен комбайнда, куян кебек кетердәтеп, арыш-бодай ура. Кышка кердеме, фермага эшкә менә – терлек арасына күчә. Ходай балалар да биреп сөендерде үзләрен. Көмеш Чишмәнең кояш чыккан урамында, аның да иң беренче өендә, иртәнге көтү авыл белән хушлаша торган шомыртлы тау янында яшәп ятулары. Табыннарында үзләре үстергән, күпереп торган хуш исле икмәк, парлары чыгып торган сөт, уалма бәрәңге, инештән тотып алган балык дисеңме. Келәтләре тулы капчык-капчык бодай, арышның күпме икәнен белүче дә юк. Сарайлары тулы сыер да, бозау да, сарык. Чөнки, терлекне кай якка кусалар да, иртәнге чыгы билеңә кадәр коендыра торган җиләкле-печәнле тау битләре, әрәмәләр, уйгыллар. Ярга дулкын лыпылдатучы инешләр, чишмәләр.
Олы кызы җитез, булдыклы бала Фәйрүзәнең. Ни персидәтел янына, ни авыл Советына, ни пучтыга, ни тегермәнгә ирен йөртми, юк-бар белән ирен борчымый. Персидәтел янына менсә дә, керергә чират торган кешеләрдән: «Хуҗаның кәефе ничек, гаиләсендә иминлекме, колхозда ул-бу юкмы, ишеген шакысам, үзе генә микән?» – дип сорашыр. Хуҗа бүлмәсеннән ишетелгән күк күкрәүне чамалар да кире борылып төшеп китәр. Димәк, әле хуҗа янына керү өчен, Ходай насыйплаган мизгел өлгермәгән. Фагыйлә рәис янына кереп чыгуны олы бәйрәмгә әйләндерә белә. Нәкъ вакытында кирәк!
Персидәтел дә Фагыйлә апасы кергәч рәхәтләнеп сөйләшеп утырсын. Дөрес, кайчан керсә дә кире бормыйлар. Хикмәт андамыни?! Аңа, гади эшчегә, колхоз рәисе әллә нинди киңәшәсе мәсьәләләрен җиткерә һәм иң дөрес җавабын да ала иде. Югыйсә бит идарә утырышы бар, белгечләре бар, үз тәҗрибәсе бар. Телефон чылтыраса да алмый, дөньясында бер җайлы кеше белән гәпләшә ич.
Әнә күрше авылга торбадан басма салу да Фагыйлә апасы белән сөйләшкәндә килеп чыкты. Бөтен кеше, аны персидәтел Миңлегаян салдырды, дисә дә. Салдыруын ул салдырды да, ә очкынын Фагыйлә апасы кабызды бит.
Кайсы көтүне кайчан, кайда чыгарасын да тач әйтә дә сала.
– Менә Саурыш елгасында чемчендерә башласак шушы җомгада? – ди Миңлегаян Каюмыч.
– Өлешләп-өлешләп кенә ашат, үләннең тамыры да ныгымаган, кавырсыны чыкмаган сабый кебек. Ләкин фермада тирес, газ эчендә дә яткырып булмый, бетләрен коеп кайтсалар да ярый, яфрак та чемченерләр, ябагалары да очар, каен суы аккан агачларга ышкынып, кышкы ялкаулыкларын да коярлар, – дип җибәрүгә, Фагыйлә апасына нәрсә сораса, шуны бирә Миңлегаян Каюмыч. Бу инде тегесе кирәк ие, бусы кирәк ие дип, булмаса, ярар, дип чыгып китә торган ирләр түгел. Фагыйләдән котылам димә. Ул тиешлесен генә сорый һәм вакытын туры китерә, бирә алганнан бармак калынлыгы булса да кимрәк сорый. Аласы әйберенә кәгазь яздырып менгәч тә, Фагыйлә апасы: «Алла, бигрәкләр дә күп сорадым түгелме соң, бу кадәрле инде, бу кадәрле», – дип, матур гына чигенеш тә ясый.
Фагыйлә