Он… / Ул…. Гафур Каюмов
Валера, җитте!
Валера. Жена, молчи! Будешь говорить, когда спирту напасёшься.
Пауза.
Гөлсем. Тукта әле, кияү. (Пауза.) Ярый, балалар. Менә бу кәгазьне әтиегез, нәрсәдер сизенепме, бүтәннәнме, васыять итеп язып калдырган. Мин сезне шуның белән таныштырып китәм. Yзегез беләсез: атагыз сезнең барыгызны да тигез күреп, сезне тәрбияләү өчен, өстегез бөтен, ни теләсәгез, шуны ашасыннар өчен гомер буе тырышып эшләде. Алган грамоталары, хәтта медале дә бар! Кадерле, сөйгән хатыны сезне тәрбияләүдә мохтаҗлык күрмәсен дип, төнне көнгә ялгап эшләде. Завхоз гына булса да, шактый мал туплап калдырды.
Валера. Батя был мировым мужиком!
Хафиз. Утыр, синсез дә беләбез без әтине.
Валера. А ты мне глотку не затыкай. Сказал мировой, и баста.
Рәшидә. Валера, дим, тукта инде.
Гөлсем. Һәм менә әманәткә язылганнарны бергәләп киңәшеп бүләргә кушкан.
Сәкинә. Ирек, кил, монда урын бар бит.
Ирек. Юк!
Гөлсем. Чәчкә, кая киттең?
Чәчкә. Бәлешем яна.
Гөлсем. Ай, балалар, хет бүген карышмагыз инде. (Пауза.) Утыр әле.
Гайшә. Тыңлыйбыз, әни җаным, әти минем өчен изге кеше иде.
Ногман. Әйе, әни, укы. Әти безнең иң кадерле кешебез.
Гөлсем. Монда язылганча, әтиегез «Волга» машинасы, Идел буендагы дача, менә бу йортны hәм өч книжкада 67 мең акча калдыруы турында яза. Мин, әлбәттә, сезгә күрсәтмичә, үземчә генә дә хәл итә ала идем. Ләкин сез минем балаларым. Минем өчен сез hәрберегез кадерле. Дөрес, берәрегез мине әни дип тә танымыйдыр.
Гайшә (Рәшидәгә янап). Бар андый агач авызлар.
Сәкинә. Гайшә, бүлдермә.
Гөлсем. Юк, минем алай дип әйтәсем килмәде. Чынбарлыкны күздә тотканда, дөрестән дә, син менә, Рәшидә, син Ногман, син Сәкинә hәм Ирек – барыгыз да әтиегез җилкәсендә хатыны үлгәннән соң калган балалар. Чәчкә генә минем кызым булып чыга. Шуңа карамастан сез барыгыз да миңа бик якын, бик кадерле. Мине дә шулай якын итәсездер дип уйлыйм.
Сәкинә. Син безгә бик кадерле, әни.
Гайшә. Әйтәсең бармы?..
Ногман. Без сине, әни, беркайчан да ташламабыз.
Валера. Да я, да мы!..
Рәшидә. Син ачуланма инде, Гөлсем апа, мин үз әниемне артык яхшы беләм, оныта алмыйм.
Гөлсем. Юк, юк, кызым, нинди ачулану, ди. Мин сине бик аңлыйм. Менә шулай, балалар, сез дә, димәк, мине якын итәсез. Мин дә шулайдыр дип уйлаган идем. Yзегез беләсез: хәзерге көндә мин беркайда да эшләмим. (Елый.) Әтиегез мәрхүм исән чакта, бер кайгым да юк иде. Менә төпчек сеңлегез Чәчкәне, баланы да үстереп кеше итәсе бар.
Гайшә. Һе, бала – айгыр!
Ногман (аяк тибеп). Гайшә, тик утыр.
Гайшә. Май каптым.
Сәкинә. Укып кара, әни.
Гөлсем. Мәле, кызым, үзең укы.
Сәкинә. Приамбуласын укып тормыйм, ярыймы?
Ногман. Нәрсәсен, нәрсәсен?
Сәкинә. Ну, преамбуласын. Башын укып тормыйм, васыять шартларыннан гына башлыйм, ризамы?
Хафиз. Укы инде тизрәк.
Валера. Чё тянешь, а?
Сәкинә. Янмагыз. «Әгәр көтелмәгән хәл булып, аңымда булмаган килеш гомерем өзелгән очракта, – эх, әти, әти, – миннән калган «Волга» машинасын, йортны, дачаны, кассадагы алтмыш җиде мең акчаны барлык балалар hәм әниләре Булгарова Гөлсем Халиковна белән бергәләп бүлешеп,