Acı Gülüş. Hüseyin Rahmi Gürpınar
imam, pazısının var kuvvetiyle devam eder. Ev değil bir mezar vesselam.
Pıt duyulmaz. Mahalle kodamanları ile polis memurları kapının önünde bir top teşkil ederek bu inatçı sessizliğe karşı alacakları tedbirleri konuşmaya girişirler. Kimi kapıyı kırmak, kimi bostan tarafından eve birkaç zaptiye indirmek, kimi merdiven dayayıp pencerelerin birinden içeri hücum etmek fikrinde bulunmakta iken kalabalık içinden fırlatılan bir taş pencerelerden birine rastlayarak şangır şungur cam kırıklarını ahalinin başına yağmur gibi indirir. Polislerden birkaçı külhanbeyi alayına doğru koşarak: “Kimdir o?”
“Ne bileyim anam babam? Burada binlerce adam var. Her birinin bir çift eli, on da parmağı var… Ara da bul.”
Polis: “Yakalarsam şimdi tevkif ederim.”
Beylerden biri kahkaha ile: “Yakalarsan tevkif kolay… Uncu evinden çıkmasın, hempalarla22 aftoslar hâlâ içeride çift yatsınlar. Biz burada ‘tevkif’ olalım. Kıyak iş.”
Bu sırada öteden beriden birkaç taş daha fırlatılır. Kimi evin kaplamalarında gümledikten sonra ahalinin başına düşer. Kimi gümbürtülerle cam kırıkları yağdırır.
Kalabalığın içinden acı bir seda:
“Aman… Aman… Vallahi beynim delindi. Hangi eline yestehlediğimin çapkını attı onu. Baskının ilk kurbanı biz mi olduk?”
Polis kızgınlıkla: “Gördünüz mü yediğiniz haltı?..”
Külhanbeyi boynunu çarpıtarak: “Kim yedi kardeşim? Bir Rabb’imin hakkı için inan, sabahtan beri gırtlağıma elleme lokma düşmedi. Otuzluk tütünle iştah ürkütüyorum. Görmüyor musun? Mum gibi hâlâ karşındayım. Ne elim oynadı, ne dişim. Kabahatliyi bul da laf söyle.”
Polis, taşlayanları bulmak için kalabalık içine saldırınca halk bir siyah deniz gibi dalgalandı. Kopan gürültü bir uğultu hâlinde akisler yaparak ondan ona geçen bir kızgınlık gibi büyüyor, yayılıyordu.
Etraftan sedalar:
“Polis efendi Sadık attı… Mahmut’a bak, viraneden daha taş topluyor.”
Polisler Sadık’ı Mahmut’u bulmaya uğraşırlarken çat çat… Birkaç taş mermisi daha savruldu. Yine şangırtılar. Yine döküntülere uğrayanlarda şikâyet gürültüleri… Fakat artık evin sokak tarafındaki yüzünde sağlam pencere kalmamış gibiydi. Şimdi taşlar bu camsız pencerelerden doğrudan doğruya içeri fırlayarak evin duvarlarında, döşeme tahtalarında gümlüyordu.
Sokak yüzünden püskürtülen taşçıların birtakımı arkaya, bostan tarafına geçti. Bu taraftan da taş yağdırmaya başladılar. Bahçenin semizotu, yeşil salata, taze soğan, sarımsak tarlaları cirit meydanına döndü. Harçsız kırıntı taşlarla örülmüş duvarın bir kısmı bir anda yarım arşın kadar alçaldı. Çünkü atılan taşlar hep oradan alınıyordu. Çok kuvvetle atılan taşlar evin damına düşüyor, kiremitleri paramparça ediyordu. Karanlıkta oynayan bu azgın elleri görmek, durdurmak kabil değildi.
Bu şiddetli hücuma karşı öyle eskimiş tahtadan bir evin değil taştan bir kalenin bile pek karşı koyamayacağı anlaşıldı. Bu korkunç hakikat ev halkınca bilindiğinden Uncu Ahmet ister istemez sokak yüzündeki kırık pencerelerden birinin kafesini sürerek kirli suratını ahaliye göstermek cesaretinde bulundu.
Arkasında kürkü, başında takkesiyle ağlayarak: “Allah’tan korkmaz mısınız? Bu nedir?”
Sokaktan birçok haykırmalar:
“Allah lafını ağzına alma habis…”
İmam efendi: “İçerideki karılar çarşaflansınlar, herifler de hazır olsunlar. Sen de beraber, hep gelin. Karakola gideceğiz.”
Ahmet: “Hangi karılar, herifler? İçeride çoluk çocuğumdan başka kimse yok.”
Ahaliden biri: “Hangi karılar herifler olacak? Zamparalar ile fahişeler…”
Ahmet: “Neuzübillah o nasıl söz? Elli senelik namusumu lekeliyorsunuz. Hepinizi dava edeceğim.”
Külhanbeyleri kahkahalarla: “Yıllanmış Yahudi şarabı gibi herifin ne eski namusu varmış be! Haydi aynasızlanma… Nazlıları hempalarıyla beraber aşağı indir. Geceliği beş liraya aftos nasıl olurmuş bir görelim. Seyrine de para yok ya…”
Ahmet: “İçeride ailem halkından başka kimseyi bulamaz iseniz ne yapacaksınız?”
Bir ses: “Senin ailenin sayısı belli mi? İçeridekilere amcamın oğlu, teyzemin kızı diye birer hısımlık takarak işin içinden çıkmak istiyorsan böyle kerhaneci martavalına kimsenin kanmayacağını bil.”
Hasan Efendi: “Yaya, arabalı akşamdan beri gelenleri hep gördük. Beyhude ısrar etme.”
Ahmet: “Onlar misafirdi, gittiler.”
Hasan Efendi: “Aç kapıyı… Hükm-i nizam icra olunacak… Bu kadar halk burada bekliyor.”
Ahmet: “Halkı ben davet etmedim ya, beklemesinler.”
Hasan Efendi: “Böyle küstahça sözler ile halkı kızdırma. Sonra hâlin pek fena olur. Herkes senin aleyhinde ayaklanmış. Baksana kalabalığı zor tutuyoruz. Çürük kapına güvenme.”
Ahmet: “Ahaliden sorarım… Şu mahalleye geldim geleli hangisinin gönlünü incittim? Kimseyle bir geçmişim var mı? Benden ne istiyorlar?”
Hasan Efendi: “Namuslu bir mahalle içinde senin gibi ırz ticaretini kazanç yolu yapmış bir adam yaşayamaz.”
Ahmet: “Benim böyle bir ticaret yaptığımı nasıl ispat edersin?”
Hasan Efendi: “Sen aç kapıyı, ispat kolay.”
Ahmet: “Ya edemezseniz?”
Hasan Efendi: “Edemez isek senin için âlâ ya! Bu kadar halkın gözünde temize çıkmış olursun. Senin için başka kurtuluş yolu yok. Masum olduğunu ispat etmeli, kurtulmalı.”
Ahmet: “Bir cinayet mi var? Evinde namusu ile oturan bir adam, hiç sebepsiz kapısının önünde toplanmış, öfkesinin sebebini ve böyle bir işe karışmaktaki salahiyetinin derecesini bilmeyerek sövüp sayan, taşlarla camları, kiremitleri indiren cahil bir halka karşı masum olduğunu ispat etmeye ne mecburiyeti vardır? Hükûmet yok mu? Adalet yok mu? Bana bulaştırmak istediğiniz pis işle tutalım suçlu bulunsam bile cezamın tayini ahaliye mi düşer? Herhangi bir davada, ahaliye böyle toplanarak icraatta bulunma iznini veren hangi kanundur? Böyle bir nizam hangi memlekette vardır? Bana yüklemek istediniz iş şu saatte sabit mi? Değil. Öyle ise meydana çıkmadan, sabit olmamış bir şey için evimin camları, çerçeveleri niçin indiriliyor? Çeşit çeşit küfürler ve tehditler ile evime karşı yapılan bu saldırmadan korkarak ailem insanlarından, çocuklarımdan birkaçı, bir derde uğrasa veya ölse maddi ve manevi bunun mesulü kim olacak? Hâkim huzurunda bunun cevabını kim verecek?”
Ahmet’in bu son sözleri üzerine komiser bıyıklarını karıştırmaya, Hasan Efendi de terlemeye başladı.
Etraftan gürültüler:
“Vay köpoğlu herif be… Ne apukatmış (avukatmış)… Namusluyum diye durmuş da bize kantin atıyor. Ben öyle namusun üstüne…”
Polislerden biri:
“Sus edepsiz… (Maiyeti bir polise) Böyle uygunsuz uygunsuz söylenenler olursa yakasından yakala zaptiyelere teslim et.”
Kalabalık içinden biri:
“Uncu Ahmet otuz kırk kişiyi deliğe tıktırmadıkça teslim olmayacağa benziyor. Zamane bu, ne dersin! Namussuzdan namusunu satın almalı
Hempa: Aynı amaçla ve birlikte hareket eden kimse, omuzdaş. (e.n.)