Чуумпу дьол. Александра Спиридонова
күтүөт-кийиит бөҕөтө! Миэхэ тоҕо сатаныа суохтааҕый?!
– Ол ону Үрдүк Таҥара бэйэтэ көрөн олордоҕо, туох да диир кыаҕым суох… Мин даҕаны отучча сыл ыарахан үлэҕэ эриллэн баран, бу арыыйда налыйан олоробун. Тугу да диир кыаҕым суох…
– Үрдүк Таҥаралара тугум иһин миигин накаастыырый? Ити кыыһы эҥинэ бэйэлээх үтүө уол бөҕөтө эккирэппиттэрэ, ханна баалларый? Дөйө бүгүйбүт баҕайыны булан олорор! Биир да үөрэҕэ суоҕу!
– Аньыы, хотуой! Накаастаабатаҕа буолуо, дьол тосхойбута буолуо. Кыыһыҥ иннин быһа саҥаран кэбиһээйэҕин! Өссө да эдэрдэр, көстөн иһиэ. Үөрэниэхтэрэ буоллаҕа дии, тугуҥ тылай бу дьахтар! Сирдэҕинэ, бэйэтэ араҕыа, эн онно орооһума! Олох орун оннун булларан иһиэ. Соҕотох кыыскын, ыл, киһилии тэрийиэх! Саата да бэрт!
Эдьиийэ Сөдүөрэ олохтоох, ыллыктаах намыын саҥатыттан Аана кэҥии түстэ. Кырдьык даҕаны, баҕар, букатыннаахтык эргэ тахсыа суоҕа, өйүн тутар ини! Бэйэ күнүн-чааһын кэтэһэ таарыйа, урууну тэрийиэххэ сөп эбит диэн санааҕа кэллэ. Сөдүөрэ киэҥ дьиэтигэр малааһынныах буоллулар.
Итинник сүбэлэһэн баран, дьахталлар куукула дьиэтин курдук мааны, барыта орун-оннугар ууруллубут дьип-дьап оҥоһуулаах, сырдык, аһары баран, сиэри таһынан ыраас дьиэҕэ киирэн, күндү фарфор чааскыттан сылабаар чэйин сыпсырыйдылар. Килбэйэр иһит ыскаабыттан хурустаал таас үрүүмкэлэр хостоннулар, үрүҥ көмүс биилкэлэнэн, быһахтанан-ньуоскаланан кыһыл көмүс дьураалаах иһиттэртэн саха аһын аһаатылар…
Биэрискэ сайын саамай куйаас күннэригэр үйэтигэр аан маҥнайгытын мас кыраабыл тутан, от оттуур диэни биллэ. Бастаан кыайан ылсыбакка, иннинэн-кэннинэн айаннаан, дьон күлүүтүгэр киирдэ. Ытыһа хабыллан хаалла, үөн-көйүүр кинини эрэ булан сиир курдук. Саллан хаалан, икки-үс күн сөрүүн дьиэҕэ сытта. Чуурайга ыт охсор киһи суох. Оҕолуун-улаханныын бары кураан күннэри тутуу былдьаһан, ходуһаҕа сылдьаллар. Кэтэх оттуур сир диэн суох буолан, хаалбыт ырыысканы, өтөхтөрү оҕонньоттор-эмээхситтэр ыраастыыллар. Дьэдьэн буста, хаптаҕас кыыста, дьон оттоон иһэн, таарыйа хомуйан кэлэллэр.
Икки күнү супту ардаата. От мунньааччылар өрөбүллэрэ лаппа уһаата. Сааба былырыын биэнсийэҕэ тахсыбыта, сопхуос отугар быйыл кыттыспакка сылдьар. Кэтэҕэр бөһүөлэктэн чугас, икки алаас ыккардыгар сытар, сир ахсааныгар киирсибэт өтөҕү оттуур. Куораттан кыра кыыһа Ньургуйаана оттоһо кэлэ сылдьар. Кини куорат кыахтаах тэрилтэтигэр экэнэмииһинэн үлэлиир үһү. Тэрилтэтэ таас кыбартыыра биэрбит, онно соҕотоҕун олорор. Эрдэнэр, оҕолонор сааһа ааһаары гыммыт да, Ньургуу ыксаабат быһыылаах.
– Эн тоҕо соҕуруу сынньана барбакка, манна кэлэн от оттоон эрэйдэнэ сылдьаҕын? – дьиибэргиир Биэрискэ.
– Оо, мин дойдубар кэлэн кумаарга-кырдаайыга сиэтэн, буһан-хатан, окко сылдьыбатахпына, сайыны биллим ээ да дии санаабаппын! Өссө ыраах, звеноҕа сылдьан оттуурбун сөбүлээччибин. Балааккаҕа, үүтээҥҥэ, отууга сытан. Оо, от сыта барахсан! Дьэдьэн, моонньоҕон сыта!
Оттууру хайдах итинник таптыахха сөбүн Биэрискэ өйдөөбөтө. Ньургуу кийиитин санныттан кууста уонна сыллаан