Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi
Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
(Asystent-rezydent działu jest osobą odpowiedzialną; adsistent-resident – asystent-rezydent, afdeeling – dział, verantwoordelyke persoon – osoba odpowiedzialna (verantwoordelyk – odpowiedzialny, persoon – osoba)).
Hy heeft zyn instruktien, en wordt verondersteld het hoofd der afdeeling te zyn. (On ma swoje instrukcje i jest uważany za głowę działu; instruktien – instrukcje, verondersteld – uważany (ver – za, ondersteld – uważany), hoofd der afdeeling – głowa działu (hoofd – głowa, afdeeling – dział)).
Dit belet echter niet dat de Regent, door plaatselyke kennis, door geboorte, door invloed op de bevolking, door geldelyke inkomsten en hiermede overeenstemmende levenswyze, ver boven hem verheven is. (To jednak nie przeszkadza, że regent, dzięki lokalnej wiedzy, pochodzeniu, wpływowi na ludność, dochodom i zgodnemu z nimi stylowi życia, jest znacznie wyżej postawiony; belet – przeszkadza, Regent – regent, plaatselyke kennis – lokalna wiedza (plaatselyke – lokalna, kennis – wiedza), geboorte – pochodzenie, invloed op de bevolking – wpływ na ludność (invloed – wpływ, bevolking – ludność), geldelyke inkomsten – dochody (geldelyke – pieniężne, inkomsten – dochody), overeenstemmende levenswyze – zgodny styl życia (overeenstemmende – zgodny, levenswyze – styl życia), ver boven hem verheven – znacznie wyżej postawiony (ver – daleko, verheven – podniesiony)).
Bovendien is de Regent, als vertegenwoordiger van 't javaansch element eener landstreek, en verondersteld wordende te spreken uit naam der honderd- of meer duizend zielen, die zyn regentschap bevolken, ook in de oogen van 't Gouvernement een veel belangryker persoon, dan de eenvoudige europesche beambte, wiens ontevredenheid niet behoeft gevreesd te worden, daar men voor hem vele anderen in de plaats bekomen kan, terwyl de minder goede stemming van een Regent wellicht de kiem zou kunnen worden van beroering of opstand. (Ponadto regent, jako przedstawiciel jawajskiego elementu regionu, który rzekomo mówi w imieniu setek tysięcy dusz, które zamieszkują jego regencję, jest również w oczach rządu o wiele ważniejszą osobą niż prosty europejski urzędnik, którego niezadowolenia nie trzeba się obawiać, ponieważ można go łatwo zastąpić, podczas gdy gorszy nastrój regenta może być zarzewiem niepokoju lub buntu; bovendien – ponadto, vertegenwoordiger – przedstawiciel, javaansch element eener landstreek – jawajski element regionu (javaansch – jawajski, element – element, landstreek – region), verondersteld wordende – rzekomo (verondersteld – przypuszczalny, wordende – będący), uit naam der – w imieniu (uit – z, naam – imię), duizend zielen – tysiąc dusz (duizend – tysiąc, zielen – dusze), regentschap bevolken – zamieszkiwać regencję (regentschap – regencja, bevolken – zamieszkiwać), oogen van 't Gouvernement – oczy rządu (oogen – oczy, Gouvernement – rząd), belangryker persoon – ważniejsza osoba (belangryker – ważniejszy, persoon – osoba), eenvoudige europesche beambte – prosty europejski urzędnik (eenvoudige – prosty, europesche – europejski, beambte – urzędnik), ontevredenheid – niezadowolenie, behoeft gevreesd – potrzeba obawiać się (behoeft – potrzeba, gevreesd – obawiać się), vele anderen in de plaats bekomen – wielu innych na jego miejsce (vele – wielu, anderen – inni, plaats – miejsce, bekomen – dostać), minder goede stemming – gorszy nastrój (minder – mniej, goede – dobry, stemming – nastrój), kiem van beroering of opstand – zarzewie niepokoju lub buntu (kiem – zarzewie, beroering – niepokój, opstand – bunt)).
Uit dit alles vloeit dus de vreemde omstandigheid voort, dat eigenlyk de mindere den meerdere beveelt. (Z tego wszystkiego wynika dziwna okoliczność, że właściwie to niższy rozkazuje wyższemu; vloeit voort – wynika (vloeit – płynie, voort – naprzód), vreemde omstandigheid – dziwna okoliczność (vreemde – dziwna, omstandigheid – okoliczność), eigenlyk – właściwie, mindere – niższy, meerdere – wyższy, beveelt – rozkazuje).
De adsistent-resident gelast den Regent, hem opgaven te doen. (Asystent-rezydent zleca regentowi wykonanie zadań; adsistent-resident – asystent-rezydent, gelast – zleca, Regent – regent, opgaven te doen – wykonanie zadań (opgaven – zadania, doen – robić)).
Hy gelast hem, volk te zenden tot het arbeiden aan bruggen en wegen. (On zleca mu wysłanie ludzi do pracy przy mostach i drogach; gelast – zleca, volk te zenden – wysłanie ludzi (volk – ludzie, zenden – wysłać), arbeiden aan bruggen en wegen – praca przy mostach i drogach (arbeiden – praca, bruggen – mosty, wegen – drogi)).
Hy gelast hem, belastingen te doen innen. (On zleca mu zbieranie podatków; gelast – zleca, belastingen te doen innen – zbieranie podatków (belastingen – podatki, innen – zbierać)).
Hy roept hem op, zitting te nemen in den landraad, waarin hy adsistent-resident voorzit. (Wzywa go do zasiadania w radzie krajowej, której przewodniczy jako asystent-rezydent; roept hem op – wzywa go (roept – wzywa, op – na), zitting te nemen – zasiadanie (zitting – zasiadanie, nemen – brać), landraad – rada krajowa (land – kraj, raad – rada), voorzit – przewodniczy (voor – przed, zit – siedzi)).
Hy berispt hem, waar hy schuldig is aan plichtverzuim. (Upomina go, gdy jest winny zaniedbania obowiązków; berispt – upomina, schuldig – winny, plichtverzuim – zaniedbanie obowiązków (plicht – obowiązek, verzuim – zaniedbanie)).
Deze zeer eigenaardige verhouding wordt alleen mogelyk gemaakt door uiterst beleefde vormen, die evenwel noch hartelykheid, noch, waar 't noodig blyken mocht, strengheid behoeven uittesluiten. (Te bardzo specyficzne relacje są możliwe tylko dzięki niezwykle uprzejmym formom, które jednak nie wykluczają ani serdeczności, ani, gdy jest to konieczne, surowości; zeer eigenaardige verhouding – bardzo specyficzne relacje (zeer – bardzo, eigenaardige – specyficzne, verhouding – relacje), mogelyk gemaakt – możliwe (mogelyk – możliwy, gemaakt – zrobiony), uiterst beleefde vormen – niezwykle uprzejme formy (uiterst – niezwykle, beleefde – uprzejmy, vormen – formy), hartelykheid – serdeczność, noodig blyken mocht – konieczne (noodig – konieczne, blyken – wydawać się, mocht – móc), strengheid – surowość, behoeven uittesluiten – wykluczać (behoeven – potrzebować, uittesluiten – wykluczać)).
Ik geloof dat de toon die in deze verhouding heerschen moet, vry wel wordt aangegeven in 't officieel voorschrift dienaangaande: de europesche ambtenaar hebbe den inlandschen beambte die hem ter-zyde staat, te behandelen als zyn jonger broeder. (Wierzę, że ton, który powinien panować w tych relacjach, jest dobrze określony w oficjalnym przepisie: europejski urzędnik powinien traktować miejscowego urzędnika, który mu pomaga, jak młodszego brata; toon – ton, verhouding heerschen moet – powinien panować w relacjach (verhouding – relacje, heerschen – panować, moet – musi), aangegeven in 't officieel voorschrift – określony w oficjalnym przepisie (aangegeven – określony, officieel – oficjalny, voorschrift – przepis), europesche ambtenaar – europejski urzędnik (europesche – europejski, ambtenaar – urzędnik), inlandschen beambte – miejscowy urzędnik (inlandschen – miejscowy, beambte – urzędnik), ter-zyde staat – pomaga (ter-zyde – na boku, staat – stoi), jongere broeder – młodszy brat (jongere – młodszy, broeder – brat)).
Maar hy vergete niet dat deze jonger broeder by de ouders zeer bemind – of gevreesd – is, en dat, by voorkomend geschil, zyn meerdere jaren