Беларусалім. Кніга першая. Золак. Павел Севярынец
залатое сячэньне беларускага хрысьціянства, вось, гэтае самае месца на пляцы Волі! – і, гледзячы проста ў вочы, прапануе памаліцца там разам, напрыклад, з айцом Сергіем на нейкае сьвята… Леў, Леў, ты ж мусіш на ляту лавіць такія рэчы!
І лавіў жа, і адзначаў, і рыкаў сам сабе – ну нашто ў самы шабаш, калі ў цэнтры натоўп народа, процьма віжоў і патрулёў, самаму расшукванаму сектанту краіны перціся, лічы, у самы квадрат… Ты баяўся, Лёве. Ты чакаў, пакуль Госпад возьме цябе за шкірку і страсяне як мае быць. І дачакаўся.
Аж пакуль сёньня, на малітве ў праломе за Беларусь, у якой ён штогод укленчваў зь вечара 31-га сьнежня да першай гадзіны начы 1 студзеня, не адчыніліся дзьверы. Напэўна, ён іх проста не зачыніў шчыльна, калі заходзіў – і без дваццаці дванаццаць яны распахнуліся. Льву даводзілася назіраць, як часам заходзіць Дух – напрыклад, на набажэнстве ў царкве. Дзьверы лёгенька, бязгучна расхінаюцца, і, бывае, тут жа зачыняюцца, пяшчотна, бы з пацалункам. Ціхенька. Але адразу – сьвежасьць. І Прысутнасьць.
А тут распахнуліся. Вецер у калідоры загуў, нібы ерыхонская труба. Ён азірнуўся на каленях, абдала сьцюдзёным азонам. Там быццам чакалі – на выхад! І раптам, павольна-павольна, дзьверы пайшлі назад, і сьвятла, і духа з калідора ўсё менела, нястрымна, ды з такім пранізьлівым рыпам!.. І са звышнатуральным жахам ён зразумеў: вось гэтак жа неадольна, зьнікома, як шчыліна сьвятла, як стрэлкі гадзіньніка да дванаццаці, зараз звужаецца, захлопваецца за ім ўсё сьветлае, усё нябёснае – і пакліканьне, і служэньне, і ўсё жыцьцё.
Рвануўся да дзьвярэй, пасьпеў прытрымаць зіхоткі меч ад падлогі да столі, удыхнуў сьвежага сьвятла, узмахнуў крыламі кажуха, загнаў ногі ў боты, стрымгалоў на лесьвіцы выхапіў звон ключэй, і не пасьпелі надтрэснуць ад усяленскага разрыву дзьверцы “Фіята Люкс”, пас бясьпекі і ланцугі запальваньня – як машына рванула да Плошчы Волі.
Веяла ж, веяла, факт! Але ён, маладушны, угасіў Духа… Духа не ўгашайце ніколі, ніколі!..
І вось навагодняя апоўнач, бліскучая шчыліна слупа зь ліхтаром у ягоных фарах, расьпяцьце, паглынутае асфальтам, і тоне, руйнуецца ўсё вакол.
Божа мой, Божа мой… Нашто Ты мяне пакінуў? Божа мой, няўжо Ты вёў мяне ўсё жыцьцё да гэтага?..
Прыпадаючы штокрок, зморшчаны ад болю ў баку і сьмяротнае серы ў лёгкіх, ён падышоў да цела, рухнуў на калені і ледзь не задыхнуўся.
На асфальце, з заплюшчанымі вачыма, нерухомым крыжам на ўсю плошчу ляжаў дзіўна, пасмамі пасівелы вораг, нумар дванаццаць у ягоным малітоўным сьпісе, беларускі геній Чорнага квадрата Андрэй Белазор.
Усё жыцьцё раптам скрыжавалася тут, на гэтым пераходзе паміж Саборам і Катэдрай.
Леў усім целам памятаў два ўдары справа, сьпярша Бардзюр у калені, а потым Слуп у бок, а вось зьлева… Але тут стаяў такі нясьцерпны пах – ня проста бесаўшчыны, а самой сьмерці, як з пашчы, што ён адчаяўся пачуць хоць нешта іншае. Калі Госпад празь яго хацеў забіць гэтага дэмана, дык забівае і яго самога, тысячу разоў грэшнага.
…Крыж варухнуўся!
Гэта