Беларусалім. Кніга першая. Золак. Павел Севярынец
сіліўся, вывяргаў з самага нутра, гарачае, з парам, на бліскучы граніт, з пырскамі, даблёўваў, і зноў каўткамі, ўэээ! – так, што ў Льва ў самаго да горла падкатвала. Давай, сынок – глёўка, да звароту кішак, зь белай пенай. Гэта ім за ўсё, валі яшчэ. Пасьля навагодняй плошчы гэта самае тое. І шчырае хрысьціянскае, пахне гэта нашмат смачней, чым выдыхі ў натоўпе.
– Нармальны дзень народзінаў, – Андрэй выціраў вусны й сплёўваў.
– Ноч народзінаў… Віншую.
– Цьфу, дзякуй.
– Ды калі ласка. А колькі?
– Трыццаць.
Вось яно што! Радуйцеся, і яшчэ раз кажу вам – радуйцеся, Лёве. Трыццаць! Узрост Хрыста. Такіх цудаў не існуе нідзе ў прыродзе, акрамя неба. Усё, што было ў ягоным жыцьці, – і холад, і голад, і смурод, і нож ля горла, і павешаны сын у Хрысьце, і язвы, і пабірушкі, і начоўкі ў лясных ямах, і здрады, і агіда братоў, і псы – усё было спаўна аплочана сёньня ўначы.
– Думай што хочаш, Андрэй Белазор, – Леў абняў свайго бледнага, сьмярдзючага ворага са сьнежным чубам, абняў цёпла і па-львінаму пяшчотна, – але скажу табе вось што. Сёньня ўначы ты нарадзіўся другі раз у жыцьці, гэта першае. І другое – запомні адну рэч: у гэтую ноч д’ябал прайграў Беларусь.
Масавы дэсант анёлаў у Менску
Галава ў Яго і валасы белыя,
Як белая воўна, як сьнег;
І вочы ў Яго —
Як полымя вогненнае.
Неба, глыбокае цёмнае неба, падсьвечанае ціхім сьвятлом – агромністая бездань, куды страшна было нырнуць.
Андрэй ледзь расплюшчыў вочы, і не пасьпеў ачомацца, як вакол засьвісьцела, загалёкала і пачалі выбухаць навагоднія салюты. Страляла й бахала так, быццам у Менску пачалася вайна. У лёгкія хлынуў холад – і жах ад таго, што ён ляжыць на асфальце, раскінуўшы рукі, пракляты, з ныючымі ад удару бампера каленнымі чашачкамі. Яшчэ жывы. А з машыны нехта крэхча і выбіраецца з дымам, – гэты жах разам з салютамі рваў яго знутры.
Ён прагна дыхаў і жэр вачыма сьцюдзёную прастору раптоўна збаўленага сьвету. Было чамусьці нясьцерпна балюча ад сьвятла – так бывае, калі раптоўна прачнесься. Белая Катэдра, белая Ратуша, белы Сабор пеклі дрыготкую душу, агромністымі зорамі выпальвалі зрок ліхтары.
Ты хто?
Леў?
Што яшчэ, халера, за леў…
Жывая зарослая глыба, нейкі мацёры бомж ці то мікеланджэлаўскі чалавечышча – на тле зорнага неба, падсьвечанага салютамі. Каржакаваты стары, барадаты, з магутным чэрапам, ахопленым густымі, ускудлачанымі, працятымі срэбрам валасамі да крутых плечаў, з глыбокімі шэра-зялёнымі вачыма, якія пабліскваюць з самага дна вачніцаў… І, галоўнае, нос, буйны, грозны нос зь пячорамі ноздраў і трапяткімі крыламі.
Бог цябе любіць.
Мяне?!
Цела слухацца не хацела. Але тут, цяпер, пра любоў – гэта было занадта. І калі Леў абмацаў яго, ці цэлы, расшпіліў, зьняў, сіпучы ад болю, сваю апранаху ды агарнуў яго, клапатліва крэхчучы – Андрэй раптам утнуўся ў ягоны цёплы вязаны швэдар, у шумнае дыханьне, у буйны стукат сэрца, у воўну