Ліст, знойдзены на папялішчы (зборнік). Макс Шчур
пэўнай вытанчанасьці з разьняволенасьцю й па сутнасьці «мужчынскім» натуралізмам.
Змоўніцкая блізкасьць, якая ўзьнікае між аўтарам і чытачом падчас гутаркі на эратычныя тэмы, у маім выпадку была яшчэ больш інтымнай з прычыны таго, што аўтар быў дзяўчынай. Я зайздросьціў ейнай адвазе й простаму майстэрству, зь якім яна выкладалася на муры, нястомна шукаючы рыфмы й словы, каб даць выхад празьмернай энэргіі свайго яшчэ здаровага й неспрактыкаванага цела:
Трахацца б мне, трахацца,
Толькі дзе ўзяць хлопца?
Думала расплакацца,
Ды зьявіўся Росьця.
Удзень ябліся і ўначы —
Сябрук прыйшоў дапамагчы.
Боская штука, групавуха:
3 хлапцамі, бабы – весялуха…
На мурох прыпынку піша ня толькі яна – ёсьць там, зразумела, і іншыя аўтары. Напрыклад, ужо згаданыя графітысты, якія ў вольны ад скейтбордынгу час трэніруюцца ў пошуках свайго «почырку». У яе таксама ёсьць свой почырк – у абодвух сэнсах слова. Я адразу навучыўся адрозьніваць яго ад стылю іншых вершатворцаў – хлапцоў, якія імкнуцца яе нападабняць. Паэтку нельга зблытаць ні з кім:
Матка сварыцца з дачушкай:
Як нядзелі сьвяткавацца?
Лепей зь печанаю гускай,
Ці мо – з чэлесам у срацы?
На вёсцы, дзе «печаная гуска» разам з наведваньнем касьцёлу зьяўляецца неад'емным атрыбутам усеабдымнай нядзельнай нудоты, гэтыя зьдзеклівыя радкі гучалі для мяне як адчайны маніфэст грамадзянскага непадпарадкаваньня бязьмежнай вакольнай тупасьці. Я быў, бадай, адзіным, хто шчыра радаваўся, калі на бруднай сьцяне з-пад ейнага пяра (ці хутчэй флямастэра) зрэдчас нечакана зьяўлялася штосьці новае.
Уласна, пра тое, што гэта паэтка, а не паэт, я даведаўся не адразу – пасьля таго, як прачытаў наступнае прызнаньне:
Цябе кахаць прычынаў столькі ўсякіх,
Ды толькі я – чаму? – табе да сракі.
Шмат рэчаў ёсьць, якіх я не люблю,
Ды ад цябе й дзеля цябе – перацярплю.
Я міма йду – чаго вароціш голаў?
Я не красуня – так, але й ня голем…
Гэты верш – па-мойму, адзін з найлепшых, – быў неўзабаве незваротна замазаны якаснай, відавочна, дарагой чорнай фарбай, купленай за бацькоўскія грошы – верагодна, таму, што ў ім, як на густ мясцовых падлеткаў, было замала вульгарызмаў. Той самы лёс напаткаў і верш на сьмерць ейнага сябра й аднагодка Вашка (ягонае імя я даведаўся з прысьвячэньня):
Жыў аднойчы просты хлопец,
He любіў жыцьця. Так жыць,
Ён сабе падумаў, хопіць:
Вырашыў сябе забіць.
I аднойчы, y аўторак,
Зь сьвету ён навечна зьнік:
Меў у думках вэрхал, морак,
Скочыў проста пад цягнік.
Я не пасьпеў завучыць усяго тэксту, бо ён быў даволі доўгі – памятаю толькі, што сканчаецца ейная фрэска наіўна-манумэнтальным:
Часам дастаткова хвілі,
Каб кагосьці мы спазналі,
Толькі каб пасьля забылі