Пакутны век. Трылогія. Васіль Якавенка
сапраўднага золата; ад мяккага, насычанага водсвету яго на душы ў прахожых рабілася ўрачыста, утульна. Разам з тым чамусьці нагортваўся сум.
Па сталічным бульвары, засыпаным жаўталісцем, ішлі трое, разам з аўтарам гэтых радкоў. Высокі, станісты, з вусамі, на якія зверху навісала хрыбціна носа, чытаў лірычныя вершы ўласнага вырабу:
Залатая завіруха
Замятае маю скруху
Ды сцяжынкі замятае,
І лісцё на дрэвах тае.
Другі ж, ніжэйшы і таксама зграбны, не быў ні філосафам, ні паэтам, а толькі, як і першы, меў цікавасць да ўсяго – працаваў у навуковай установе геолагам. Абодва – мае прыяцелі; навуковец, праўда, адказваў на сакавітую беларускую мову выключна па-руску. Паэту (яго звалі Лявонам) нічога не абыходзіла перайсці ад лірычных матываў на іншыя.
– Калі прыкінуць, колькі разоў на вяку во гэтак ахвяравальна адгарае і ападае лістота вось з гэтых годных клёнаў і прыгажунь-ліп, то лік падасца не такім і значным. Бо што такое сто разоў лісце апала або – нават пяцьсот! – усклікнуў зварушліва ён. – Пяцьсот ліставеяў ад жыцця нашых продкаў у сярэднявеччы! Якіх-небудзь дваццаць – дваццаць пяць пакаленняў адсыпалася. А там жа ў дзяржаве быў росквіт і, як вядома, прававой мудрасці – больш, чым на долю нам прыпала.
– Але ж, але ж, – пагаджаўся геолаг, які, што казаць, не так багата і ведаў з мінулага краіны, у якой нарадзіўся, як што ў гады ягонай асветы, узмужання не было прынята корпацца ў радаводзе, у гісторыі сваёй зямлі, сваіх продкаў.
Ды Лявон шырыў тэзу:
– Здзіўляе, браце, не столькі розніца ў мысленні, хоць і гэта важна, колькі тое, што адбылося ў характары цывілізацыі наогул. Раней дзяржава дзяржаву гвалтавала – дзялілі і ніяк не маглі падзяліць тэрыторыі. Ці ж не на Гітлеры эпоха падзелу скончылася?
– Не, бадай… Яшчэ не-не дый назіраюцца рэцыдывы. За прыкладамі далёка хадзіць не трэба, – заўважыў геолаг Максім.
– Магчыма… Толькі ж цяпер час іншых намераў, памкненняў, якія абарочваюцца глабалізацыяй. Над усімі дзяржавамі пачынаюць браць верх ліхвяры, мультыміліардэры, транснацыянальныя карпарацыі, узброеныя найноўшымі інфармацыйнымі і вытворчымі тэхналогіямі. Цяпер менавіта яны здзіраюць скальп з народаў.
– Удакладнім: з якіх народаў?
– З усяго чалавецтва.
– Дапусцім…
– Час чырванаскурых індзейцаў мінуў. Толькі для транснацыянальных кампаній усе людзі – індзейцы з прэрый!
– Так, згодзен, і мы не выключэнне! Мы нават свядома пэцкаем сябе ў чырвоны колер – героі! – адрэагаваў на высокай ноце спадар геолаг. – Я, між іншым, колькі тыдняў нашу з сабой газету. У ёй інфармацыя з амерыканскіх крыніц. Дзейнічае сусветны, так бы мовіць, урад – клуб Бельдэрбергераў, дзе за некаранаванага караля – трыльянер Барух. Клуб валодае львінай доляй багаццяў на нашай планеце, здратаванай хцівасцю. У клубе 63 залатыя галавы і сярод іх адна рыжая – з Расеі. На падыходзе калегі – казнакрады, нуворышы… Як вам гэта падабаецца?
– Э-ей!