Taktykon Uspienskiego, s. 52, 62; Filoteusz, s. 102, 106, 144; Taktykon Bienieszewicza, s. 248; Taktykon eskurialski, s. 268.
148
M. Böhm, Flota…, s. 153–154.
149
Anna Komnena, XV, 1, 3, s. 462; M. Böhm, Flota…, s. 213–214.
150
Anna Komnena, XIV, 5, 1–3, s. 443–444; X, 11, 10, s. 321; XV, 7, 2, s. 481–482.
151
Anna Komnena, XV, 1, 6, s. 463.
152
Anna Komnena, XV, 2, 2, s. 464; M. Böhm, Flota…, s. 214.
153
C.M. Brand, John of Poutze, [in:] ODB, vol. II, s. 1066; Nicetas Choniates, s. 54; H. Ahrweiler, Byzance…, s. 230.
154
Nicetas Choniates, s. 55; F. Chalandon, Jean II Comnene (1118–1143) et Manuel Comnene (1143–1180), Paris 1912, s. 622; M. Böhm, Rola flot obcych w procesie ostatecznego rozkładu sił morskich Cesarstwa Bizantyńskiego (1118–1204), Oświęcim 2016, s. 34–35.
155
Nicetas Choniates, s. 17–18; F. Makk, The Arpads and the Comnenoi. Political relations between Hungary and Byzantium in the 12th Century, Budapest 1989, s. 24; G. Moravcsik, Byzantium and the Magyars, Budapest 1970, s. 78.
156
Nicetas Choniates, s. 17.
157
Nicetas Choniates, s. 50; Jan Kinnamos, II, s. 33.
158
Jan Kinnamos, III, s. 91–92; P. Lamma, Comneni e Staufer. Ricerche sui rapporti fra Bisanzio e L’Occidente, t. I, Roma 1955, s. 48–49; F. Chalandon, Jean II…, s. 259.
159
Jan Kinnamos, III, s. 91–92; Romuald z Salerno, s. 424; Regesty, nr 1331, s. 200; R.J. Lilie, Handel und Politik zwischen dem byzantinishen Reich und den italienischen Kommunen Venedig, Pisa und Genua in der Epoche der Komnenen und der Angeloi (1081–1204), Amsterdam 1984, s. 393; M. Böhm, Rola…, s. 64.
160
Jan Kinnamos, III, s. 92.
161
Jan Kinnamos, II, s. 78.
162
Jan Kinnamos, III, s. 97; Nicetas Choniates, s. 79–82.
163
Nicetas Choniates, s. 85–86; D. Matthew, The Norman Kingdom of Sicily, Cambridge 1992, s. 266.
164
Nicetas Choniates, s. 86; K. Niederau, Veneto-Byzantinische Analekten zum Byzantinisch-Normannischen Krieg 1147–1158, Aachen 1983, s. 41; F. Chalandon, Jean II…, s. 329; M. Böhm, Rola…, s. 70.
165
Nicetas Choniates, s. 86; K. Niederau, Veneto-Byzantinische…, s. 41–42; R.J. Lilie, Handel…, s. 407; F. Chalandon, Jean II…, s. 329; P. Aubé, Roger II. Twórca państwa Normanów włoskich, przekł. B. Biały, Warszawa 2012, s. 367; M. Böhm, Rola…, s. 70.
166
Jan Kinnamos, III, s. 98; Nicetas Choniates, s. 88–89.
167
Nicetas Choniates, s. 89.
168
Nicetas Choniates, s. 89–90; R.J. Lilie, Handel…, s. 409.
169
Jan Kinnamos, II, s. 86; Wilhelm z Tyru, t. I, XVI, s. 755; List Konrada do opata Wibalda, 195, s. 354–355 (koniec lutego 1148); List Konrada do cesarza Manuela, 224, s. 396–397 (1150 r., spisany po 8 lutego); J. Harris, Bizancjum i wyprawy krzyżowe, przekł. J. Grudzińska, Warszawa 2005, s. 146; A. Laiou, Byzantium and the Crusaders in the Twelfth Century, [in:] Urbs Capta. The Fourth Crusade and its Consequences, ed. A. Laiou, Paris 2005, s. 32; J. Phillips, Druga krucjata, przekł. N. Radomski, Warszawa 2014, s. 263–264.
170
Jan Kinnamos, II, s. 86–87; Regesty, nr 1374, s. 216; P. Stephenson, Byzantium’s Balkan Frontier. A Political Study of the Northern Balkans, 900–1204, Cambridge 2000, s. 222–225; H. Houben, Roger II. von Sizilien. Herrscher zwischen Orient und Okzident, Primus 1997, s. 96; J. Pryor, E. Jeffreys, The Age of the Dromon. The Byzantine Navy ca 500–1204, Leiden 2006, s. 112; E. Curtis, Roger of Sicily and the Normans in lower Italy, New York–London 1912, s. 234; P. Lamma, Comneni…, t. I, s. 93–96.
171
Jan Kinnamos, II, s. 86–87; Regesty, nr 1374, s. 216; M. Böhm, Rola…, s. 70.
172
Jan Kinnamos, II, s. 87; P. Lamma, Comneni…, t. I, s. 85; P. Classen, La politica di Manuele Comneno tra Federcio Barbarossa e le citte italiane, [in:] Popolo e Stato in Italia nell’età di Federico Barbarossa: Alessandria e la Lega Lombarda: relazioni e comunicazioni al XXXIII Congresso Storico Subalpino per la celebrazione dell’VIII centenario della fondazione di Alessandria: Alessandria, 6–9 Ottobre 1968, Turin 1970, s. 263–279.
173
Jan Kinnamos, V, s. 202.
174
Jan Kinnamos, V, s. 209–210.
175
Wilhelm z Tyru, t. I, XVIII, s. 874.
176
Jan Kinnamos, V, s. 208–209.
177
Jan Kinnamos, V, s. 209–210; F. Chalandon, Jean II…, s. 518.
178
Jan Kinnamos, V, s. 210.
179
Jan Kinnamos, V, s. 210; M. Böhm, Rola…, s. 141.
180
Wilhelm z Tyru, t. I, XVIII, s. 875.
181
Jan Kinnamos, V, s. 210; Wilhelm z Tyru, t. I, XVIII, s. 876; M. Böhm, Rola…, s. 141.
182
Regesty, nr 1470, s. 250; Andrzej Dandolo, s. 249; D. Matthew, The Norman…, s. 271; W. Fröhlich, The Marriage of Henry VI and Constance of Sicily: Prelude and Consequences, ANSt 15, 1992, s. 101–102.
183
M. Böhm, Rola…, s. 84.
184
Nicetas Choniates, s. 246; Wilhelm z Tyru, t. I, XXII, s. 1079.
185
Nicetas Choniates, s. 247; O. Jurewicz, Andronikos I. Komnenos, Amsterdam 1970, s. 88.
186
Nicetas Choniates, s. 247; J. Pryor, E. Jeffreys, The Age…, s. 121; Ch.M. Brand, Byzantium confronts The West 1180–1204, Cambridge Mass. 1968,
