Hematologia. Kompendium. Отсутствует
(ang. graft-versus leukemia) – reakcja przeszczep przeciwko białaczce
H & E – hematoksylina i eozyna
Hb – hemoglobina
HCT (ang. hematocrite) – hematokryt
HIT (ang. heparin-induced thrombocytopenia) – małopłytkowość indukowana heparyną
HL (ang. Hodgkin lymphoma) – chłoniak Hodgkina
HLA (ang. human leukocyte antigens) – ludzkie antygeny zgodności tkankowej
HUS (ang. hemolytic-uremic syndrome) – zespół hemolityczno-mocznicowy
IF (ang. intrinsic factor) – czynnik wewnętrzny
IPI (ang. international prognostic index) – międzynarodowy wskaźnik prognostyczny
ITP (ang. primary immune thrombocytopenia) – pierwotna małopłytkowość immunizacyjna
KKCz – koncentrat krwinek czerwonych
KKM – krwiotwórcza komórka macierzysta
KKP – koncentrat krwinek płytkowych
Komórki H – komórki Hodgkina
Komórki R-S – komórki Reed-Sternberga
LDH (ang. lactate dehydrogenase) – dehydrogenaza kwasu mlekowego
LGL (ang. large granular lymphoma) – chłoniak z dużych ziarnistych limfocytów
MALT (ang. mucous-associated lymphoid tissue) – tkanka limfoidalna związana z błonami śluzowymi
MCL (ang. mantle cell lymphoma) – chłoniak strefy płaszcza
MCV (ang. mean corpuscular volume) – średnia objętość erytrocytów
MDS (ang. myelodysplastic syndrome) – zespół mielodysplastyczny
MF (ang. mycosis fungoides) – ziarniniak grzybiasty
MGG – May-Grünwald-Giemsa
MGUS (ang. monoclonal gammapathy of unknown significance) – gammapatia monoklonalna o nieustalonym znaczeniu
MM (ang. multiple myeloma) – szpiczak plazmocytowy
MRI (ang. magnetic resonance imaging) – rezonans magnetyczny
MZL (ang. marginal zone lymphoma) – chłoniak strefy brzeżnej
NEU – neutrofile, granulocyty obojętnochłonne
NHL (ang. non-Hodgkin lymphoma) – chłoniak nie-Hodgkina
NLPZ – niesteroidowe leki przeciwzapalne
NNH – nocna napadowa hemoglobinuria
NNŻ – niedokrwistość z niedoboru żelaza
OBL – ostra białaczka limfoblastyczna
OBSz – ostra białaczka szpikowa
OUN – ośrodkowy układ nerwowy
PBL – przewlekła białaczka limfocytowa
PBSC (ang. peripheral blood stem cells) – komórki macierzyste z krwi obwodowej
PBSz – przewlekła białaczka szpikowa
PLT (ang. platelets) – płytki krwi
PMF (ang. primary myelofibrosis) – mielofibroza pierwotna
PML (ang. promyelocytic leukemia) – białaczka promielocytowa
PMR – płyn mózgowo-rdzeniowy
POChP – przewlekła obturacyjna choroba płuc
PT (ang. prothrombin time) – czas protrombinowy
PV (ang. polycythemia vera) – czerwienica prawdziwa
RBC (ang. red blood cells) – krwinki czerwone
RDW (ang. red blood cell distribution width) – wskaźnik zróżnicowania wielkości erytrocytów
RIC (ang. reduced-intensity conditioning) – kondycjonowanie o zredukowanej intensywności
RZS – reumatoidalne zapalenie stawów
SCT (ang. stem cell transplantation) – przeszczepienie komórek krwiotwórczych
SDF-1 (ang. stromal derived factor 1) – czynnik 1 pochodzący z podścieliska
SLE (ang. systemic lupus erythematosus) – toczeń układowy rumieniowaty
SLL (ang. small lymphocyte lymphoma) – chłoniak z małych limfocytów
sTfR (ang. soluble transferin receptor) – stężenie wolnego receptora transferyny
TBI (ang. total body irradiation) – napromienianie całego ciała
TF (ang. tissue factor) – czynnik tkankowy
TfSat (ang. transferin saturation) – wysycenie cząsteczek transferyny
TIBC (ang. total iron-binding capacity) – całkowita zdolność wiązania żelaza
TLS (ang. tumor-lysis syndrome) – zespół rozpadu guza
tPA (ang. tissue plasminogen activator) – tkankowy aktywator plazminogenu
TTP (ang. thrombotic thrombocytopenic purpura) – zakrzepowa plamica małopłytkowa
vWD (ang. von Willebrand disease) – choroba von Willebranda
vWF (ang. von Willebrand factor) – czynnik von Willebranda
WBC (ang. white blood cells) – krwinki białe
1
Naukowe podstawy hematologii
Wiesław Wiktor Jędrzejczak
1.1. Ogólny opis krwi i układu krwiotwórczego
Krew jako tkanka składa się z dwóch głównych części, tj. krwi obwodowej, czyli płynu wypełniającego naczynia, oraz tkanki krwiotwórczej, którą u osoby dorosłej w normalnych warunkach stanowi szpik znajdujący się w kościach. Z kolei krew obwodowa składa się z komórek zwanych krwinkami oraz z części bezkomórkowej zwanej osoczem. Osocze pozbawione czynników krzepnięcia nazywa się surowicą.
Krew pełni w organizmie trzy podstawowe funkcje: transportową, odpornościową i krzepnięciową. Do ich wypełniania służą wyspecjalizowane komórki (krwinki) oraz cząsteczki, głównie białka zawarte w osoczu i płynach ustrojowych. Krwinki są wytwarzane pierwotnie w tkance krwiotwórczej, a dla niektórych rodzajów proces wytwarzania kontynuowany jest także w innych lokalizacjach, w tym dla limfocytów w narządach limfopoetycznych, tj. w grasicy, śledzionie i węzłach chłonnych.
Wytwarzanie krwi rozpoczyna się od powstania krwiotwórczej komórki macierzystej (KKM), jednego z rodzajów tkankowych komórek macierzystych, wytwarzanego przez zarodkowe komórki macierzyste. Krwiotwórcza komórka macierzysta, podobnie jak inne komórki macierzyste, ma zdolność do samoodnawiania się,