G. von Hötzendorf, Mein Leben mit Conrad von Hötzendorf, Leipzig 1935, s. 12.
309
L. Sondhaus, Franz Conrad von Hötzendorf: Architect of the Apocalypse, Boston 2000, s. 111.
310
H. Herwig, The First World War. Germany and Austria-Hungary, 1914–1918, London 1997, s. 10.
311
H.J. Pantenius, Der Angriffsgedanke gegen Italien bei Conrad von Hötzendorf. Ein Beitrag zur Koalitionskriegsführung im Ersten Weltkrieg, Bd. 1, Köln 1984, s. 350–357; H. Herwig, The First World War…, op. cit., s. 9–10.
312
R. Segre, Vienna e Belgrado 1876–1914, Milano 1935, s. 43.
313
G. von Hötzendorf, Mein Leben mit Conrad…, op.cit., s. 44.
314
Memoriał Conrada z 31 grudnia 1907 roku, cyt. za: G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 330.
315
G. von Hötzendorf, Mein Leben mit Conrad…, op.cit., s. 101.
316
H. Herwig, The First World War…, op. cit., s. 19–21.
317
Poglądy Conrada na temat konfliktu zbrojnego zob. G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 135–137, 139, 140; I. Deák, Beyond Nationalism. A Social and Political History of the Habsburg Officer Corps, New York 1990, s. 73; H.J. Pantenius, Der Angriffsgedanke…, op. cit., s. 231, 233–236.
318
Memoriał Aehrenthala z 22 października 1911 roku, cyt. za: G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 363–365.
319
C. von Hötzendorf, Aus meiner Dienstzeit, 1906–1918, Bd. 2,Wien 1921, s. 282.
320
I. Deák, Beyond Nationalism…, op. cit., s. 73.
321
F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 336; L. Sondhaus, Franz Conrad von Hötzendorf…, op. cit., s. 106.
322
R. Sieghart, Die letzten Jahrzehnte einer Großmacht, Berlin 1932, s. 52; G. Franz, Erzherzog Franz Ferdinand und die Pläne zur Reform der Habsburger Monarchie, Brünn 1943, s. 23.
323
L. Sondhaus, The Naval Policy of Austria-Hungary 1867–1918. Navalism, Industrial Development and the Politics of Dualism, West Lafayette 1994, s. 176. To austriacki premier Koerber użył sformułowania „gabinet cieni”. Zob. G. Franz, Erzherzog Franz Ferdinand…, op. cit., s. 25.
324
Cyt. za: G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 66.
325
L. Cassels, The Archduke and the Assassin, London 1984, s. 23; G. Franz, Erzherzog Franz Ferdinand…, op. cit., s. 18.
326
K. Hitchins, The Nationality Problem in Austria-Hungary. The Reports of Alexander Vaida to Archduke Franz Ferdinand’s Chancellery, Leiden 1974, s. x, 8–14, 176–179 i passim.
327
S. Verosta, Theorie und Realität von Bündnissen. Heinrich Lammasch, Karl Renner und der Zweibund, 1897–1914, Wien 1971, s. 244, 258–259, 266.
328
G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 74, 163; L. Sondhaus, Franz Conrad von Hötzendorf…, op. cit., s. 118.
329
L. Sondhaus, Franz Conrad von Hötzendorf…, op. cit., s. 104–105.
330
Franciszek Ferdynand do Aehrenthala, 6 sierpnia 1908, cyt. za: L. von Chlumecky, Erzherzog Franz Ferdinands Wirken und Wollen, Berlin 1929, s. 98.
331
Franciszek Ferdynand do Aehrenthala, 20 października 1908, cyt. za: G. Kronenbitter, ‘Krieg im Frieden’…, op. cit., s. 338–339.
332
Franciszek Ferdynand do majora Alexandra Broscha von Aarenau, 20 paź-dziernika 1908, cyt. za: L. von Chlumecky, Erzherzog Franz Ferdinands Wirken und Wollen, op. cit., s. 99; R. Kiszling, Erzherzog Franz Ferdinand von Österreich-Este. Leben, Pläne und Wirken am Schicksalsweg der Donaumonarchie, Graz 1953, s. 127–130; L. Sondhaus, Franz Conrad von Hötzendorf…, op. cit., s. 102.
333
Powody, dla których przyjął to stanowisko, zob. L. Berchtold, wpis do dziennika, 2 lutego 1908, cyt. za: H. Hantsch, Leopold Graf Berchtold, Bd. 1, op. cit., s. 88.
334
Ibidem, s. 86.
335
Berchtold do Aehrenthala, Petersburg, 19 listopada 1908, cyt. za: H. Hantsch, Leopold Graf Berchtold, Bd. 1, op. cit., s. 132–134.
336
Ibidem, s. 206. Poglądy Berchtolda na temat filisterstwa petersburskiej socjety zob. ibidem, s. 233.
337
J. Leslie, The Antecedents…, op. cit., s. 377.
338
Franciszek Ferdynand do Berchtolda, Wiedeń, 16 stycznia 1913, cyt. za: F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 342.
339
Cyt. za: H. Hantsch, Leopold Graf Berchtold, Bd. 1, op. cit., s. 265.
340
Raport konsula generalnego w Üskübie (Skopje) Jehlitschki, 24 października 1913, kopia jako załącznik do depeszy Griesinger do niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Belgrad, 30 października, PA-AA, R14 276, cyt. za: K. Boeckh, Von den Balkankriegen…, op. cit., s. 168.
341
Jovanović do Pašicia, Wiedeń, 6 maja 1914, AS, MID-PO, 415, fo. 674.
342
Storck do Berchtolda, Belgrad, 28 października 1913, cyt. za: K. Boeckh, Von den Balkankriegen…, op. cit., s. 171–172.
343
Giesl do MSZ w Wiedniu, Belgrad, 30 maja 1914, ÖUAP, Bd. 8, dok. 9774, s. 96–97.
344
Gellinek do MSZ w Wiedniu, ÖUAP, Bd. 8, dok. 9883, s. 158–159.
345
Tekst „memoriału Matscheko” w języku angielskim zob. F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit., s. 443–448, tutaj s. 443.
346
Na temat potrzeby pomocy z zewnątrz zob. De Veer i Thomson (holenderskie poselstwo w Albanii) do holenderskiego Ministerstwa Wojny, NA, 2.05.03, dok. 652 Algemeine Correspondentie over Albanië Ministerie van Buitenlandse Zaken.
347
Wszystkie cytaty z „memoriału Matscheko” za: F.R. Bridge, From Sadowa to Sarajevo…, op. cit. Na temat paranoi wyrażonej w tym memoriale i jego „przeraźliwym�
