Die boek van Ester. Wilna Adriaanse
nie net toelaat dat ons ma beroof, verkrag en vermoor word nie, ons help om dit te doen.
“China is besig om soos ’n slapende reus uit die vaalheid van kommunisme of Maoïsme op te staan en ’n ekonomiese entiteit te word waarvan die wêreld met groot oë kennis neem. Die land se behoeftes is onversadigbaar en Afrika is nie altyd onderskeidend genoeg met die vriendskappe wat sy sluit nie.”
Ester voel hoe die moegheid swaar in haar lyf lê en sy verskuif haarself effens op die regop sitplek. Sy het nie vandag lus om na ’n motiveringspraatjie oor Afrika en haar probleme te luister nie. Dis nie asof daar enigsins iets nuuts gesê kan word nie, maar sy kry dit ook nie reg om nié te luister nie.
“Daar lê baie werk voor en oplossings moet gevind word, want die alternatief gaan rampspoedig wees. Daarom vra ek u almal om persoonlike geskille en streeksgeskille opsy te skuif en daadwerklik hande te neem.”
Sy skrik toe ’n handegeklap rondom haar opklink, maar toe sy haar skouersak van die vloer af wil optel, hoor sy hoe iemand uit die gehoor ’n vraag vra en sy sit weer regop. Sy luister met ’n halwe oor hoe daar vanuit die saal vrae gevra word. Blykbaar het Samuel Mcgreggor op elke vraag ’n antwoord, want sy hoor kort-kort hoe hy sonder aarseling antwoord.
As jy iets met die nodige oortuiging sê, sal mense jou glo. Dit maak nie saak of dit die grootste klomp kak of profetiese woorde is nie. “Lyk net of jy dit self glo en jy sal volgelinge kry”, hoor Ester haar pa se stem in haar kop.
“Is dit nie ’n absolute vermorsing van tyd en geld om die natuurlike hulpbronne van hierdie kontinent te probeer red, terwyl menselewens hier niks werd is nie? Waarom probeer julle nie liewer die volksmoorde keer nie?”
Hy glimlag effens terwyl hy reguit na haar kyk. “Dis ’n baie interessante en relevante vraag, maar ongelukkig nie een met ’n maklike antwoord nie. Ek vermoed dis een van daardie soort probleme waarvoor die antwoord op ’n ander plek gesoek moet word as om slegs vir mense te sê ons moet ophou oorlog maak of bid om vrede. As ons dit kan regkry om mense respek vir lewe op ’n baie basiese vlak te leer, sal ons waarskynlik baie nader aan ’n oplossing kom. As mense leer om respek op mikrovlak vir ’n omgewing met al die lewe daarop te hê, behoort daar minder konflik te wees, want dan kry lewe waarde.
“Om ’n baie basiese voorbeeld te gebruik: dis soos mense wat vir die eerste keer ’n wildernisgebied besoek. Negentig persent van die kere stel hulle slegs in die groot vyf belang. En as hulle dalk nog kan sien hoe ’n roofdier ’n prooi plattrek, word die besoek ’n absolute hoogtepunt. Daarteenoor het ons al dikwels gevind dat, indien dieselfde mense weer en weer kan terugkom, hulle gesindheid gaandeweg verander totdat hulle nie slegs ywerige voëlkykers word nie, maar selfs begin belangstel in die kleinste ekosisteme wat daar binne die groter sisteem bestaan. Dis eers dan dat mense werklik respek vir die aarde en die lewe daarop kry. Vir mens, dier of plant.
“In die Weste word kinders grootgemaak daarmee dat moord sonde is, maar om jou omgewing te vernietig word aanvaar as ’n onafwendbare resultaat van ontwikkeling. Dis egter nie so eenvoudig soos dit nie. Mense moet leer dat mens en omgewing een is en dat die vernietiging van die een lei tot die waardevermindering en vernietiging van die ander.”
“ ’n Inspirerende gedagte, maar ek is nie seker hierdie kontinent het soveel tyd oor nie. Dit klink vir my na ’n effens naïewe beskouing, veral in die Afrika-konteks.” Ester gaan sit en ignoreer die koppe wat na haar draai.
“Dis ten minste beter as om net vir vrede te bid asof dit ’n reënbui is wat oor die kontinent sal uitsak. Vrede is ’n aktiewe proses. ’n Nimmereindigende poging en nie iets wat bestaan of nie bestaan nie. Soos met baie dinge is ons maar voortdurend besig om op ’n kontinuum te bestaan. Indien ons dit regkry om slegs ’n paar tree in die rigting van vrede te beweeg, is ons, wat my betref, suksesvol. Om te hoop vir ’n algehele kanteling van die skaal, is om naïef te wees.”
Ester haal haar skouers op, maar antwoord hom nie en is ná nog omtrent ’n kwartier dankbaar toe dit lyk asof alle vrae gevra is. ’n Ander man stap die verhoog op en bedank die spreker namens al die teenwoordiges, waarna mense opstaan om hande te klap. Dan begin hulle na buite beweeg.
Buite in die ingangsportaal steek sy ’n sigaret aan, maar dieselfde sekuriteitswag wat haar bagasie geneem het, staan nader en lig haar in dat sy nie binne-in die gebou mag rook nie.
“Ek is seker die gebou gee nie om nie.” Toe dit lyk of hy haar wil antwoord, lig sy haar hand en begin buitentoe stap.
Mense staan in groepies en gesels en hier en daar steek van hulle ook ’n sigaret of pyp aan. Medesondaars, wil sy uitroep.
Ester rook stadig en trek die rook diep in. Toe daar net ’n stompie oorbly, laat val sy dit op die plaveisel en trap daarop. Die volgende oomblik buk iemand by haar, tel die stompie op en gooi dit ’n paar tree verder in ’n vuilgoedhouer wat aan ’n paal vasgemaak is. Dan draai hy terug na haar en sy sien dis Samuel Mcgreggor.
“A, juffrou Green.” Hy steek sy hand uit terwyl hy haar openlik bekyk. Nie op en af soos mans soms doen nie, maar eerder asof hy periferiese visie het en een kyk genoeg is om alles te weet wat hy wil weet. Sy probeer ongesiens aan haar hemp trek en voel-voel met haar vingers of daar nie dalk knope losgespring het nie.
Sy knik. “Dokter Mcgreggor.”
“Ek is jammer die praatjie het langer geduur as wat ek verwag het.”
“Dis seker moeilik om op te hou terwyl soveel mense aan jou lippe hang.” Sy wens sy het ’n spieël gehad, want die manier waarop hy na haar kyk, laat haar vreemd ongemaklik voel. Miskien kan hy iets sien wat niemand anders kan nie.
Hy glimlag skeefweg en kyk op sy horlosie. “As jy gereed is, kan ons maar ry. Ek gaan net gou jou bagasie haal.”
Ester stap agter hom aan en wil eers haar eie tas neem, maar hy is reeds besig om daarmee oor die gladde vloer van die ontvangslokaal in die rigting van die hysers te beweeg. By die hysbak neem hy een van haar kameratasse en haak dit ook oor sy skouer voordat hy die knoppie druk.
Die hysbak is ’n klein hokkie en hulle moet teen mekaar staan om die tasse ook in te kry.
“Ira kon nie bly nie. Hy het ’n afspraak gehad.”
Ongemaklike stiltes in hysbakke het haar nog nooit gepla nie; daarom weet sy nie waarom sy voel sy moet iets sê nie.
Samuel kyk vlugtig af na haar en knik.
In die parkeergarage beduie hy na ’n motor en sy stap stil saam met hom daarheen.
Oomblikke later swaai hulle in die besige verkeer in en Ester kyk na die geboue langs die pad. Die stad het verander vandat sy laas hier was. Daar is nuwe, moderne geboue en beslis baie meer voertuie as wat sy kan onthou. Sommige plekke het verval tot graffitibesmeerde bouvalle, maar selfs in en om die bouvalle is daar tekens van lewe. Mense wat langs die paaie stap. Wasgoed wat van vervalle woonstelbalkonne afhang. Kinders wat met skoolklere ’n sokkerbal heen en weer op ’n oop stuk grond skop. En anderkant die strate en die oop stukke veld, troon moderne winkelsentrums en ultraluukse hotelle.
En onder dit alles loop die sout rivier. Dis vreemd dat die hele stad nog nie brak is nie. Dat die sout nog nie op die grond uitslaan soos salpeter op ’n perd se rug nie. Dat alles nog nie bar en droog is soos langs die Dooie See nie. Dit lyk eerder asof dit toenemend ’n oase word waarheen mense stroom. Op soek na werk, ’n lewe, rykdom selfs. En op die oog af lyk dit of die water van die oase soet is, want die stad floreer blykbaar. Dis net wanneer ’n mens die doringdraad en die elektriese heinings op hemelhoë mure om huise en geboue sien dat jy weet daar is ook ’n ander kant. Die brakkigheid slaan tog deur.
’n Duur, blinkswart Mercedes Benz trek langs hulle by ’n rooi verkeerslig in en dis asof sy na ’n makabere foto kyk. Aan die ander kant van die motor hou ’n eenarmbedelaar sy enigste hand uit vir ’n paar aalmoese. Agter die bedelaar is ’n vervalle gebou sigbaar waar ’n vrou met ’n bhurka aan en ’n baba op die arm op ’n balkon staan, en verder teen die horison blink honderde vensters van ’n luukse toringblok. Net die vrou se oë is sigbaar deur die skrefie in die mantel. Ester wonder wat sy sien.