Ruiter van my drome. Schalkie van Wyk
oom Alexander het ná elke perderesies, as een van sy perde gewen het, die geleentheid met ’n partytjie gevier. My ouers het nog geleef en ek is saam met hulle na een van die partytjies toe. En . . . e . . . toe beledig die ongepoetste Martiens my só dat ek tot op heden ten dage uit die man se pad bly,” vertel Ragie onwillig.
“Maar oom Martiens is altyd so hoflik! Ek bedoel, hy is nie spraaksaam nie en dalk ’n bietjie bot teenoor vroue, maar ek kan nie glo hy het tannie opsetlik beledig nie,” sê Zandri.
Ragie skuif effens dwars op die sitplek sodat sy Zandri in die oë kan kyk. “Kyk mooi vir my, my liefie, en moenie lieg nie: Hoe lyk ek vir jou? Sal jy sê ek is ’n beeld van ’n vrou?” vra sy streng.
Zandri kyk, maak haar mond oop en pers dan haar lippe hard saam, voordat sy met groot omsigtigheid antwoord: “Tannie lyk soos die Adelmanns.”
“En?” hou Ragie vol.
“En tannie is nie klein nie.” Zandri sien die warm vonkeling in Ragie se oë en vervolg verlig: “Ek dink tannie het pragtige oë en ek hou baie van tannie se glimlag.”
“Hmm. Ek dink self ek het in my jeug nogal mooi oë gehad, want ek het die Adelmanns se lang wimpers geërf. Maar dis nie wat daardie Martiens op die partytjie gesê het nie. Hy het net gewag totdat ek ’n oomblikkie alleen was, toe loop hy my trompop, kyk my onbeskaamd in die oë en sê vir my ek is ’n beeld van ’n meisie en as my ouers nie so ryk was nie, sou hy my gevra het om met hom te trou. En toe, voordat ek my nog behoorlik kon vererg en hom ’n dwarsklap gee, draai hy om en loop weg. Dis nou twee . . . nee, drie-en-veertig jaar gelede, en sedertdien het hy nog nie weer ’n dooie woord met my gepraat nie – my nie eens by die kerk gegroet nie, nie in al die jare wat ek al permanent terug is op die dorp nie, die ongepoetste ou sondaar.”
“Hoe kan tannie glo oom Martiens het tannie beledig? Hy het tannie net ’n eerlike kompliment gegee,” sê Zandri verwonderd.
“Ja, toe, moet nou nie saam met ou Martiens lieg nie, my kintatjie. Ek is en was nog nooit ’n beeld van ’n vrou nie. Dis hoekom ek op my oudag op die vlakte sit en wonder waar ek vannag gaan slaap,” sê Ragie met ’n hartseer suggie.
“Ek dink as ’n mens liefkry, maak ’n mens se uiterlike nie saak nie, tant Ragie. Toe ek klein was, het ek gedink dokter Kemp is die mooiste oom op die dorp, en sy vrou was die lelikste tannie wat ek ooit gesien het. Ek weet nie eens of oom Martiens aantreklik is of nie, maar ek weet ek was van kleins af lief vir hom en my oom Alexander. Ek dink oom Martiens was regtig net eerlik toe hy tannie gekomplimenteer het,” sê Zandri met oortuiging.
Ragie dink oomblikke lank na, haar kop effens skeef en haar oë half geskreef. “Dis seker moontlik, my skapie, want dié Martiens se bloedrooi hare en haakneus het nou nie juis van hom ’n beeld van ’n man gemaak nie. Nie te onaantreklik nie – lank en gespierd – maar ek was nooit dol op rooikoppe nie. Maar aangesien hy die enigste man is wat my ooit oor my voorkoms gekomplimenteer het, sal ek hom seker maar vergewe,” sê sy ewe groothartig.
“Het tannie nooit enige mansvriende gehad nie?”
“Hope, my skapie, maar net twee kort mannetjies en een desperate wewenaar met sewe kindertjies het my gevra om te trou. Gelukkig was ek nie ewe desperaat om ja te sê nie.” Ragie lag dat haar skouers skud en klop met ’n groot hand op die stuurwiel. “Ry huis toe, my sussietjie! Ek is so desperaat om ’n blyplekkie te kry dat ek bereid is om Martiens die swakheid van sy jeug te vergewe.”
Martiens kom met lang hale nader gestap toe Zandri ’n paar minute later haar viertrek onder die wildevyeboom voor die opstal van Reënboogrant parkeer. Ragie klim uit die voertuig en laat hom met ’n gemompelde verwensing in sy spore vassteek. Zandri sien hoe sy ruie grys wenkbroue saamwurm om sy argwaan te kenne te gee, en sluit haastig by hom aan.
“Hallo, oom Martiens,” groet sy met onnatuurlike hartlikheid en vat hom paaiend aan die arm. “Ek was so gelukkig om tant Ragie te oorreed om by my te kom bly. Ek gaan haar hulp baie nodig hê vir my toekomsplanne met Reënboogrant, en met Robbie.”
“Snert!” snou hy haar toe en gluur Ragie aan. “Die befoeterde Ferdinand het nou-nou-maar soos ’n renosterbul hier ingestorm en die opstal van hoek tot kant deursoek. Hy sê Ragie ly aan alzheimersiekte en sy is nie verantwoordelik vir haar dade nie. Mal soos ’n haas, vertel die knaap my, en boonop aggressief. En dis nie al nie, Zandri. Die man dreig om by die polisie ’n klag te lê dat jy sy seniele tante ontvoer het en in jou opstal gevange hou. En dan is daar boonop haar rug. Die vent het hoog en laag gesweer ou Ragie hoort in ’n rolstoel. Vir wat lol jy met ’n sieklike oumens wat boonop kinds is, dogter? Vat die ouvrou terug na haar eie mense toe. Ek kan siek perde versorg, maar van vroumense weet ek niks nie.”
“Die blikskottel!” krys Ragie, hygend na asem en rooi in die gesig. “Kry ek hom in die hande, breek ek sy nek op drie plekke!”
Martiens retireer haastig en mompel: “Sien jy nou, Zandri? Ferdinand het my gewaarsku ou Ragie is gewelddadig. Draf in huis toe en bel hom, ounooi. Ek wil nie met die vrou handgemeen raak nie, maar ek gaan ook nie toelaat dat sy my nek breek nie.”
“Jóú nek, Martiens Dippenaar?” vra Ragie verdwaas, vat haar hande op haar maag saam en lag hom goedig uit. “Nee, Martiensie, daar is net een blikskottel in my lewe, en sy naam is Ferdinand Adelmann. Kom wys hy weer sy perdegevreetjie op Reënboogrant, versuip ek hom lag-lag in die perde se watertrog.”
Martiens bly onseker staan terwyl Ragie omdraai en met opsigtelike gemak haar twee groot, rooi tasse uit die viertrek tel.
“Jou rug, Ragie . . .” waarsku hy. “Laat ek jou help.”
“Daar skort niks met my rug óf my verstand nie, Martiens. Of gaan jy my in my gesig sê ek is kinds?” vra Ragie met ’n waarskuwing in haar stem.
“Jy is byna sewe jaar lank al terug hier op Wyedraai, en jy het my in al die jare nooit gegroet as jy my op straat of by die kerk raakgeloop het nie, Ragie. Maar vandag praat jy met my asof ek ook ’n ordentlike mens is, sien ek. As jou seniliteit jou so vriendelik gemaak het, is jy seker welkom op Reënboogrant,” sê Martiens stroef, maar hy hou Ragie nog wantrouig dop.
“Om liefdeswil, oom Martiens, tant Ragie is net so min seniel as wat oom is!” kom dit ongeduldig van Zandri. “Ferdinand is ’n verkrampte skinderbek wat glo ek is ’n ongehude ma, daarom wil hy nie hê dat tant Ragie by my moet woon nie.”
“Hoe nou?” vra Martiens oorbluf, krap met sy regterhand agter sy oor en kry gloede van ergernis. “Maar dis mos ’n liederlike ding om te sê, Zandri! Nee a, ek sal die man ernstig moet aanspreek.”
“Dis my eie skuld, oom Martiens. Ek het die Jordaans in Londen raakgeloop en vir Odette gesê Robbie is my kind. Dit was ’n lawwe grap, maar Odette het dit as die waarheid aan almal op die dorp vertel. As mense oom uitvra, sê tog maar vir hulle Robbie is my kind. Dit pas my vir eers dat hulle dit glo,” sê Zandri onverskillig.
“Maar ek glo dit nie, want ek ken jou, ounooi,” sê Martiens met hartseer oë. “En Ferdinand . . . Die knaap ken jou so lank as wat ek jou ken. Vriende beskerm mekaar tog.”
“Ag, dis nou ’n jammerte,” kom dit teleurgesteld van Ragie. “Ek het so gehoop ek sal jou kan help om jou seuntjie te versôre, my skapie.”
“Nee nee, Robbie kom wel binnekort hierheen, tant Ragie, selfs al is ek nie sy ma nie. Ek hoop hy sal nie die enigste kind wees wat op Reënboogrant sal kom kuier nie en tannie sal my met hulle almal kan help,” antwoord Zandri, vat een van Ragie se tasse by haar en verloor byna haar balans. “Goeiste, het tannie bakstene hierin gepak? Help asseblief, oom Martiens.”
Martiens tel die groot tas met gemak op en laat ’n laggie uit sy keel kriewel toe hy na Ragie kyk. “Pieperige kinders is mooi, maar ek het waardering vir ’n mooi, sterk vrou.”
“Dit was ’n kompliment, tant Ragie,” sê Zandri vinnig.
“Dankie, Martiens,” sê Ragie stroef, betrag Martiens oomblikke lank nog agterdogtig en glimlag dan klein.
Zandri