Lydia en die loodgieter. Anita du Preez
het om haar te dwing om hom die skildery te wys nie. Sy het omgedraai trap toe.
“En hoekom moet dit juis iemand spesifiek wees? Dis net ’n skildery, nie iemand se portret nie,” het sy oor haar skouer gesê van die tweede trap af. “Ek dink nie eens dis ek in die prent nie,” het sy bygevoeg.
Skielik was hy by haar. Sy arms het van agter om haar skouers gesluit.
“Ek is jammer, ek het geen reg gehad nie.” Sy lippe was teen die fyn haartjies agter in haar nek. Derduisende elektriese duiweltjies het eensklaps wakker geskrik presies daar waar sy mond aan haar vel geraak het en opgewonde teen haar rugstring af gedartel. Met moeite het sy hulle bestraf en aangehou trapaf loop.
“Dis oukei, kom ons gaan drink liewer ’n laaste sjerrie,” was al waaraan sy kon dink om te sê.
Toe hulle weer sien, was die bottel leeg. Die koeitjies-en-kalfies-gesprek om hul skielike ongemak toe te smeer, het egter uiteindelik opgedroog, en hy is ewe formeel daar weg, net toe ’n fyn reëntjie teen die ruite begin spat. Haar ouma Bettie se ou staanhorlosie het waarskuwend afgekondig dat dit al halfeen was toe hy met ’n “nag, Daisy” en een bitter klein piksoentjie op haar voorkop by die voordeur uit is.
“Hey? Hoe lank gaan jy nog daar staan soos een wie se kos die katte gevat het, vrou?” vra Cat met ’n oordrewe gekykery op haar groot Guess-polshorlosie. Lydia besef dat sy seker al ’n hele ruk daar op die trap van die kunsdepartement staan en mymer.
“Aitsa! Dit gebeur nie aldag dat ou Miesies Presies laat kom nie, what went wong, dear?” Cat kyk met hooggeligte dun wenkbroue na haar.
“Kon nie my karsleutel kry nie,” lieg Lydia tot haar eie verbasing gladweg. Sy kry lewe en stryk verby.
Sy is verstom toe sy by haar klas instap en almal is rustig besig agter hul esels. “Ek het hulle solank aan die gang gesit,” verduidelik wysneus Nicole Hay ewe wipperig en belangrik.
Teen vieruur die middag het Lydia net een ding voor oë: om by die huis te kom, want sy voel beslis ’n onbedaarlike lus vir skilder in haar groei. “Verfaanvalle,” het Bernard destyds gespot toe hulle nog die moeite gedoen het om met mekaar grappies te maak.
Dat dit iets te make het met Joshua se reaksie op die skildery, dit weet sy, en sy’s tegelyk half vies en half bly daaroor – sy sou graag sélf wou uitpluis wie en wat sy nou eintlik besig is om te skilder.
Toe sy haar voordeur oopsluit, lê daar ’n helderkleurige pamflet op die drumpel, wat iemand daar moet ingedruk het terwyl sy by die werk was. Sy smyt dit in die rooi porseleinbak op die halfmaantafeltjie waar sy alles sit waarna sy later moet kyk, en klim dadelik die trap na haar ateljee.
Die skildery kyk haar vreemd aan, en sy sit eers daarna en staar sonder om ’n kwas te lig. Het sý werklik die goed geskilder? Wat sou die beelde op die doek beteken? Soms, as sy so wegraak in ’n kunswerk en ’n dag of wat later daarna kyk, kan sy nie glo dis sy self wat dit geskilder het nie, en hierdie keer is dit erger as ooit.
Sy besluit om liewer eers versterking te gaan haal en kom later weer die trap op met ’n skinkbord met slaai, neute, rosyne en ’n fles koffie. Dit kan ’n lang nag word, besef sy.
Dit voel soos minute later toe haar selfoon lui, maar die horlosietjie op die skermpie glim halfelf. En die naam: Bernard. Sy antwoord taamlik traag, probeer gaaf klink, maar sy is innerlik sommer omgekrap dat hy al weer inmeng net wanneer die muse op haar skouer wil kom tuis raak.
“Verf jy?” vra hy.
“Uhu.” Lydia knyp die verfkwas tussen haar tande vas en smeer met haar wysvinger ’n flenter blou oor ’n skadu op die manlike figuur se skouer. “Hoe weet jy?”
“Ag, engelhart, ek ken jou mos.”
“Uhu,” antwoord Lydia en smeer versigtig nog blou aan. Ai, Bernard, dis nie asof jy ooit iets met daardie kennis oor my gedoen het toe jy nog kon nie, is dit?
“Nou ja, dan los ek jou maar.” Bernard klink so verwese dat sy dadelik weer vermurwe.
“Nee, ek luister, Bernard. Wat wil jy sê?” Sy gebruik haar beste stem terwyl sy stilletjies ’n strepie okerbruin verf aanbring.
“Ek het nuus,” sê Bernard.
“Ek luister.”
“Sit jou kwaste neer, my dier.” En dan, met groot nadruk: “Ek het medikasie begin neem!”
Lydia gehoorsaam, want skielik is sy lam. Van pure woede, van frustrasie ... van ... Nou moet sý al weer haar kwaste neersit?
“Weet jy wat dit beteken, my liewe, liewe Lydia?”
Sy hoor die ingehoue opgewondenheid en trots in Bernard se stem, maar sy voel net woede. Hoeveel jaar lank het sy nie gesmeek dat hy juis dit moet doen nie?
“Waarom nou, Bernard?”
“Ek dink jy weet, Lydia.”
Haar mond bly stom.
“Lydia?”
“Werk die medisyne, Bernard?”
“Ek kan jou kom wys, as jy wil.”
“Dis bietjie laat, Bernard,” keer sy. Sy is skreiend bewus van die dubbele betekenis van haar woorde. “Ek moet vroeg op. Anderdag?”
“Ek verstaan,” sê Bernard. Lydia verstom haar daaroor, oor sy kalmte. Dalk is hy tóg besig om te verander? Toe voeg hy by: “Dit sal dalk tyd neem, maar jy sal verstaan.”
“Nag, Bernard,” sê Lydia en druk die foon dood.
Sy is skielik doodmoeg en op die krop van haar maag sit die skuldgevoel soos ’n klont lood. Dalk hét hy ’n ommekeer beleef, en wie sal hom aanmoedig as sy dit nie doen nie? Hier reik hy ’n hand uit na haar en sy klap dit weg. As daar een mens is wat weet wat dit Bernard aan selfbeheersing gekos het om die pille te begin drink, is dit sy.
Sy kon hom darem bietjie meer geprys het. ’n Kloppie op die rug kan tog geen skade doen nie. En al sou sy nie weer die drade met hom wil optel nie, is dit tog bloot ’n geval van een mens wat ’n ander aanmoedig. Wat ’n nare skepsel is sy nie soms nie!
Sy oorweeg dit om hom terug te bel en geluk te wens met sy reusestap, maar sy kom nie so ver nie. Wat is dit met haar? Daar was tog ’n tyd toe Bernard vir haar die begin en die einde van alles was. Wie sê dit kan nie weer so wees nie? Boonop weet sy voor haar siel dat al wat Tania wil hê, wat sy nodig het soos suurstof, is dat haar ma en pa versoen moet word. Hoe kan sy die kind daarvan ontneem? Skuld hulle Tania dit nie ten minste om weer te probeer nie?
En wat dan van haar loodgieter? Wat dan van hierdie Joshua?
Nee, liewer nie daaraan dink nie. Daar is immers net mooi niks om oor te dink nie.
Toe sy omdraai, is die skildery meer as lewensgroot reg voor haar en lyk die man op die doek vir haar skielik presies nes Bernard, al het sy nog nie die gesig ingevul nie. Sy haal dit van die esel af en sit dit gesig teen die muur neer.
Lydia is skaars in haar kamer toe haar selfoon weer lui.
“Gaan jy inskryf?” vra Caroline. Lydia is gewoond daaraan dat haar ma sommerso sonder inleiding met ’n onderwerp in die huis val en verwag jy moet weet waarvan sy praat. Dit het altyd veral vir Braam mal gemaak.
“Waarvoor, Ma? Miss World?” gaap Lydia.
“Ag jammer, kind, ek het mos geen begrip van tyd nie. En moenie vir jou stuitig hou nie, ek is ernstig. Die Artes Internationale-kompetisie. Dit word gehou in Junie of Julie by die Galerie Emmanuel Fournier. Het jy enige idee hoe eksklusief dit is? Ek het nou net op die internet gesien hulle vra inskrywings van oor die hele aardbol. En jou pa het gesê hy het een van hul inskrywingsvorms by jou afgegee. Stephan het dit vir hom van die winkel af gebring. Jy moet eenvoudig –”
“Nee, Ma.”
Iets roer agter in Lydia se kop. Die pamflet wat sy vroeër in die rooi bak gegooi het. Haar oog het skrams die titel gevang