Bloeisels in die wind. Schalkie van Wyk
aan ’n kind soos sy te steur … of dalk is hy lankal getroud met ’n pragtige vrou en twee of drie kinders tuis.
Sonja kreun hoorbaar en bly staan, onbewus van die paartjie wat onder ’n sambreel sit en haar bekyk. Die man sit orent om haar beter te beskou en sy beweging trek Sonja se aandag. Sy gluur die man onder die sambreel aan asof sy hom self vir Arno se vrou en hope kinders blameer en loop ergerlik na die restaurant.
Dalk … wie weet … dalk is haar Arno tog nie getroud nie, fluister haar hart en sy luister gretig, want sy wil dit so graag hoor. Sy weet nou wat sy gaan doen. Sy sal die koerant, die skyfies en die koeldrank koop en dan gaan sy by Walter kuier. Walter het gesê hy is vyf en twintig en niemand kan haar verkwalik as sy in ’n aantreklike jongman met blou oë belang stel nie – dalk sal Erika haar verkwalik, maar sy kan later aan Erika verduidelik dat sy net in Walter geïnteresseerd is omdat hy ’n parapleeg is.
Is Walter dalk Arno se jonger broer? Nee, Walter het van sy vriend gepraat, maar hy het niks van sy vriend se vrou en kinders gesê nie. Daarom kan sy hoop Arno is nog ongetroud.
Nou is sy erger as Erika, wat op elke tweede man verlief raak en selfs al twee weke lank verloof was pas nadat sy met haar opleiding as verpleegster begin het, berispe Sonja haarself. Behalwe haar huiwerige vriendskap met dokter Danie Hattingh het sy nog nooit ’n ernstige verhouding met ’n jongman gehad nie. Sy kan dit nie bekostig nie, want dis soos haar moeder so dikwels sê: sy het ’n plig teenoor haar en ouma Hannah. Hulle het haar grootgemaak, met liefde versorg en alles gegee wat sy nodig gehad het – daarom is dit nou weer haar beurt om te probeer vergoed vir die een en twintig jaar van opoffering en onselfsugtige liefde wat sy van haar pleegmoeder en -ouma ontvang het.
Sy sug, talm op die stoeptrap voor die strandrestaurant en kyk oor haar skouer na die uitkyktoring van die strandwagte. Daar iewers regs van die toring is Walter en Arno. Ná vandag sal sy hulle nooit weer sien nie, maar voordat sy terugstap na haar ouma en haar ma gaan sy net gou vir Walter groet … en dalk sommer vasstel of Arno se naam werklik Arno is, besluit sy en stap die restaurant binne.
Die strand is ’n wolkbreuk van mense en sambrele; almal vreemde mense met vreemde gesigte, vreemde bene en arms wat orals rondlê en ’n mens pootjie, asof dit in stryd is met alle strandwette om vertikaal te beweeg op ’n plek waar die son en die see almal tot stilstand gedwing het.
Sonja bly in die skadu van die uitkyktoring staan en soek vergeefs met haar oë na Walter en sy rolstoel en na die groot man wat Arno Landman van Hermanstad se kleinseun is. Hulle het weggeraak in ’n blomtuin van sambrele en stoele en gestreepte sonbanke waarom glimmende, geoliede liggame sit en lê en bruin bak in die warm oggendson. Sy wonder of daar dalk ’n seetowernaar is wat Walter en sy vriend in sonsambrele verander het.
“Wat grinnik jy so, Sonja? Of wil jy huil?” vra Erika en druk haar gesig byna teen Sonja se neus vas, ’n gewoonte wat sy van kleins af het en wat sy op negentien nog nie afgeleer het nie.
“Moenie bo-op my asemhaal nie,” versoek Sonja en wonder hoeveel keer sy dit al gesê het. “Ek huil nie, maar ek wou lag omdat ek gewonder het of jy op ’n sambreel met blou oë verlief sou raak.”
“Jy is simpel,” sê Erika en Sonja betwis dit nie, want dalk is sy simpel om agter ’n groot man met staalgrys oë aan te draf net omdat hy haar ’n seenimfie genoem het. “Walter is saam met sy vriend weg,” voeg sy misnoeg by.
“O … Walter het gesê sy vriend se peetmoeder woon op Margate. Dalk het hulle weer by haar gaan kuier,” dink Sonja hardop.
“Hy het nie, want ek en hy het lekker gesit en gesels toe daardie simpel Andries … nee, André … e …” vaar Erika uit en frons vies omdat sy nie die man se naam kan onthou nie.
“Arno Landman?” vra Sonja gretig.
“O, dan het Walter jou voorgestel aan hom?” vra Erika belangeloos, nog te gegrief om haar aan Sonja se glimlag te steur. “Ja, toe kom daardie ou Arno Landman en sê hulle moet ry. Walter wou nie, maar Arno het gemaak asof hy ’n yslike verrassing vir Walter gereël het en toe moes hy maar instem. En weet jy wat? Walter het gesê ek en jy moet saamkom om sy verrassing te deel, maar daardie simpel man wou nie.”
“Was hy dan onvriendelik teenoor jou?” vra Sonja.
“Nee, glad nie. Walter het my aan hom voorgestel en hy het my hand geskud en geglimlag en Walter geterg omdat hy so graag met meisies gesels. Toe sê Walter ek is jou jonger suster en toe …” Erika sug en byt op haar onderlip, haar blik kwellend op Sonja wat aandagtig na haar luister. “Dalk het ek my net verbeel, maar dit was toe Arno hoor dat ek jou suster is dat hy skielik besluit het om te ry. Het jy en Arno dan rusie gehad?”
“Nee.” Sonja skud haar kop. “Het Walter gesê wat sy van is? Weet jy dalk waar hy woon?”
“Ek het hom nie gevra nie.” Erika glimlag merkbaar verleë, ’n warm blos op haar wange. “Ek dink ek het al die praatwerk gedoen, want hy het nie veel gesê nie. Soms het ek na hom gekyk, en dan het dit gelyk asof hy dit geniet om na my te luister, want ek het hom alles oor myself vertel en van die nare ou suster Beukes en matrone Heyns wat glo ek mors die hospitaal en die pasiënte se tyd … Jy het mos ook al sulke mense ontmoet, Sonja? Iemand met wie jy kan gesels sonder om vreemd of skaam te voel, al ken jy hulle net vyf minute?”
“Of al ken jy hulle glad nie,” beaam Sonja met ’n glimlag. “Dan het jy Walter nie beloof om ’n radioboodskap op sy verjaardag te laat uitsaai nie?”
“Jy het mos gehoor hy hou nie daarvan nie. Ek sou hom gevra het waar hy woon en of ek aan hom mag skryf, maar ek wou hom eers alles oor myself vertel, sodat hy nie sou kon weier om my alles oor homself te vertel nie, maar toe kom daardie Arno daar aan … Jy weet nie dalk waar Walter woon nie?” vra Erika hoopvol.
“Ek dink ouma Hannah sal weet, maar sy gaan beslis nie sê nie. Kom saam. Ouma het gesê ons ry vandag terug huis toe en ek glo sy het dit bedoel,” lig Sonja haar in en begin tussen die vakansiegangers deur terugstap na hul strandsambreel.
Daar is nie ’n groter antiklimaks as die dag van terugkeer ná ’n aangename vakansie nie, dink Sonja terwyl sy in die dubbeldeur van die ruim sitkamer vassteek en beurtelings na Erika en tant Hannah kyk.
“Dis nou genoeg, Erika!” snou tant Hannah en bring haar gebalde vuis hard op die armleuning van die stinkhoutrusbank neer. Sy werp ’n beskuldigende blik op tant Riëtte wat met ’n ligte frons aan haar koppie tee proe. “Houtmeubels! Hoeveel keer moet ek jou nog sê ek kan nie houtmeubels verdra nie, Riëtte? Ek stamp my alewig teen die skerp kante.”
“Daar is ’n gestoffeerde stel meubels in albei sitkamers en die televisiekamer, Ma,” antwoord tant Riëtte met ’n kille rustigheid. “Oorlede Gerhard het die geel- en stinkhoutmeubels gekoop en ek gaan nie ná meer as twintig jaar daarvan ontslae raak nie.”
“En met wie se geld het hy dit gekoop?” speel tant Hannah haar troefkaart.
Sonja kry tant Riëtte jammer, maar dis ’n jammerte wat met verloop van tyd ’n gewoonte, byna ’n tradisie geword het, want Riëtte en ouma Hannah se woordewisselings oor haar oorlede pleegvader se armoede volg altyd dieselfde patroon.
“Die kinders hoor, Ma,” sê Riëtte vermanend.
“Dan is dit goed dat hulle ook weet. Dit was Oosthuizen-geld wat hierdie huis en elke meubelstuk gekoop het wat hier staan. Jou oupa, Erika, was ’n skatryk man met plase in elke provinsie, en jou ma, Erika, kon kies en keur onder die ryk jongmans van toentertyd, maar wie het sy gekies? Die armsalige, arm onderwysertjie Gerhard Retief,” vertel tant Hannah. Sy smak haar lippe van die genot wat die oordra van dié besondere brokkie skokkende inligting haar telkens besorg.
“My pa was ’n geleerde man met ’n doktorsgraad en hy was ’n skoolhoof voordat hy dertig was. Ek wens ek was so slim soos hy,” sê Erika uittartend en skok tant Riëtte uit haar passiewe houding.
“Nee, Erika, ons is baie dank verskuldig aan jou ouma,” kom dit berispend van tant Riëtte.
“Ek is nie, want alles wat ouma Hannah het, het eers aan my