Marta. Helena Hugo
is iets verkeerd?”
“Ja.”
“Is dit jou ma of jou pa?”
“Nee, dis Deon, ek bedoel Deon se aanstaande skoonpa.”
Amper skrik sy haar yskoud. Maar wat is verkeerd?
“Dokter Faure is vanoggend vroeg oorlede.”
“Ek is jammer om dit te hoor, sê vir Deon.” Marta hoor haar stem asof sy die woorde geoefen het. Jammer vir wie? Vir Chanté en Deon of vir haarself?
“Deon moet dringend Pretoria toe vlieg.”
Sy sal hom nie sien nie, nie vandag nie, of miskien wel.
“Wil julle vroeër kom vir julle hare?”
“Ons wil kanselleer, anders is ons nie betyds op die lughawe nie. Ek is jammer, Marta, ek bel jou later vandag as ek terug is, dan maak ons ’n ander afspraak vir my. Deon sal onbepaald in Pretoria moet bly, minstens tot alles afgehandel is en Chanté kans sien om hiernatoe te vlieg en ons ma en pa te ontmoet. Is dit goed so?”
Marta kry skaars ’n geluidjie uit.
“Ek krap nie nou jou program deurmekaar nie?”
Nie my program nie, my dag, my lewe, my liefde. Besef jy hoe ek na hierdie dag uitgesien het?
“Ry versigtig,” sê sy sag.
“Dink aan my. Ons ry met my pa se bakkie en ek bestuur. Deon weier om aan daardie stuurwiel te vat.”
Toe skrik sy. Meneer Swanepoel se bakkie het ’n reputasie om te bly staan of eenvoudig vas te slaan. Sy weet, sy het hom al ’n paar keer van Lambertsbaai af huis toe gevat, sy koelboks vol vis op haar Mazda se agtersitplek en sy stokke wat by haar venster uithang.
“Julle gaan dit nie maak nie.”
“Ons het nie ’n keuse nie.”
“Ek bel dadelik vir Emma. Sy sal nie omgee om Johan te vra om hul kar vir julle te leen nie. Sê nou julle gaan staan, dan mis Deon sy vlug.”
“Marta, wag!”
Maar Marta het die foon neergesit en sy skakel klaar die pastorie. Johan antwoord self en hy is helder wakker. Sy verduidelik so goed moontlik en Johan bied aan om te ry. Haar pa glimlag goedkeurend uit sy portretraam.
“Ek moet toevallig vandag in Stellenbosch wees vir ’n lesing by die kweekskool. Dis eers vanmiddag, maar wat, ek sal by vriende gaan kuier. Bel ek die Swanepoels of jy?”
“Miskien moet jy bel, dan kan julle sommer die nodige reëlings tref.”
“Maak so, mooi dag vir jou, Marta.”
Sy sit die telefoon neer en skuif haar pa se portret effens meer na regs. Tyd dat sy weer ’n blommetjie hier rangskik.
Want elke keer as iemand se pa sterf, mis sy hom.
Mooi dag. Wat weet Johan van haar hart en haar lewe? Wat weet enigiemand? Haar ma lui ook asof sy ’n groot nood het. Siestog, sy het seker.
Marta draf in die gang af om te help.
“Ek het probeer knyp,” kla Hetta. “Seker die water wat ek laasnag gedrink het.”
“Dis niks nie, Moeder, ons maak dit gou-gou reg.”
Marta sit ’n handdoek in die rystoel, lig die ouer vrou uit die nat bed op en stoot haar badkamer toe. Die skoonmaakproses en om haar ma aan te trek, hou haar ’n volle uur besig. Eers teen agtuur is die lakens in die wasmasjien en die ontbyttafel gedek.
“Waarvoor moet die Swanepoels jou so vroeg bel? Deon se aanstaande skoonpa is mos nie jou besigheid nie?” vra Hetta, die tafelgebed skaars afgesluit.
“Hulle sou vanoggend laat hare sny het.”
“Honderd en twintig rand in die water,” sug Hetta en trek haar hawermoutpap nader.
“Gunther sal later terugkom vir sy hare.”
“Tweede prys,” grinnik Hetta. “Beter as niks.”
“Daar is niks tussen my en Gunther nie.”
Hetta sit haar lepel neer. “Kind, hoe min respek ek ook al vir ’n Swanepoel het – hy is jou laaste kans. Moenie hom deur jou vingers laat glip nie.”
“Moeder sing nou ’n ander deuntjie. Moeder het gesê ek hardloop agter hulle aan.”
“Ek was verkeerd. Kan ek tee kry, en my pille, asseblief?”
Marta doen wat sy gevra is om te doen.
Ná ete stoot sy haar ma na haar sithoekie in die televisiekamer. Sy gee die afstandbeheerder vir haar.
“Dankie,” sê Hetta, maar skakel nie dadelik aan nie. “Ek sal bly wees as jy nie vanaand gaan rondloop nie.”
“Ek was by die kerk se sopkombuisvergadering.”
“Jy het laat ingekom.”
Is haar ma van plan om met haar oor tyd te stry? Sy het nie tyd nie, allermins vir haarself!
“Ek maak die kombuis skoon. Lui as Moeder my nodig kry,” sê Marta en loop voor hulle rusie maak.
Sy was die skottelgoed, ook die vloer wat sy elke dag skrop, omdat kombuisvloere vuil word en omdat dit haar gewoonte is. Alles moet altyd perfek wees – van haar ma tot die kombuisvloer – alles skoon en netjies. Marta self kom laaste aan die beurt en stort eers teen negeuur. Dis Woensdag. Sy gaan Ciska se hare doen. Sy het heel week daarna uitgesien. Maar dis te laat. Deon is weg.
Hetta sit en kyk na ’n program oor die Nylrivier, haar klokkie en selfoon byderhand.
Marta soen haar op haar wang. “Nou-nou terug.”
“Gaan jy langsaan wees?”
“Gou Ciska se hare doen.”
Hetta knik stug, haar oë vasgenael op die skerm.
Toe Marta by haar hekkie uitstap, kom Ragel Naudé saam met ’n ouer vrou in die pad af. Die twee vroue loop en gesels, maar raak stil toe hulle Marta gewaar en sy haar hand lig en groet. Hulle stap mekaar tegemoet op die hoek net langs die Swanepoels se huis. Dit moet Ragel se niggie wees, dis wat Emma gesê het.
“My niggie, Tienie,” stel Ragel haar voor. “Dis Marta.”
“Aangename kennis, Marta.”
Tienie het ’n hartlike manier, ’n gawe glimlag, vriendelike oë.
“Ek’t haar gesê jy’s my nuwe haarkapper.” Ragel vat selfbewus aan haar nek.
“Jy het geseënde hande, Marta,” sê Tienie. “Kan ek ’n afspraak by jou maak voor ek teruggaan? Ek wil my haarkapper in Somerset-Wes gaan wys wat kan gedoen word.”
Marta huiwer. Bedoel die vrou wat sy sê of terg sy?
“Of is jy besig?” vra sy.
“Nie vandag nie. Ek’s op pad na Ciska Swanepoel, maar ek sal teen elfuur daar klaar wees.”
Tienie se hare is te lank en reguit vir ’n vrou van haar ouderdom. Sy sal jonger lyk met ’n korter kapsel en selfs ’n paar krulle.
“Sny asseblief, kort soos Ragel s’n – al sal ek nooit soos sy lyk nie.”
Marta hou van Tienie. Sy is, nes Yvonne, ’n vrolike mens.
“Ons eet twaalfuur by die pastorie. Gee dit jou genoeg tyd? Ek ry vanmiddag net ná ete.”
“Kom elfuur.”
Tienie pomp Ragel in haar sy en Ragel glimlag – ’n hartseerglimlaggie.
Marta wil haar vra of haar man al hier was, maar sy los dit. Soms wil mense nie onthou wat hulle alles in die haarkapperstoel kwytgeraak het nie. Sy stap vinnig om die hoek en al langs die Swanepoels se voorste heining tot by die