God se pad van vryheid. Engela Linde
hy dalk nie meer wonderwerke van geestelike herlewing, selfs dat die Messias sal kom nie. Hy tree daarvolgens teenoor Hanna op. Hoeveel kundigheid het ’n man nodig om te sien dat ’n vrou dik van trane en nie van drank is nie? Tog kom die ervare pastor na vore wanneer hy vlugtig na haar storie luister en byna werktuiglik troos: Ja-toe-maar-alles-sal-regkom-gee-pad-nou-net.
Hanna neem die gedeelte wat saak maak ter harte: dat alles sal regkom. “Die God van Israel sal aan jou gee wat jy van Hom afgesmeek het” (1 Sam 1:17). Nie eers “die God van die enkeling” of van moeders of vroue nie; maar Hanna weet sy is ingesluit. Sy gaan daar weg, eet saam met Elkana waar hulle kamp opgeslaan het vir die oorstaan in Silo, “… en sy was nie meer bedruk nie” (1 Sam 1:18). As Eli moes weet hoeveel sy enkele woorde beteken het, het hy dalk self ’n bietjie opgevrolik gevoel.
Om op die regte oomblik bietjie te troos, aan te moedig, kan van onskatbare waarde wees. Jy dink dalk nie eens weer daaraan nie, maar daardie persoon se gemoed verander soos handomkeer. Hoe kragtig werk dit as jy hoor: “Jy sál weer beter voel.” Dis soos ’n pyl wat met ’n garedraad agteraan oor ’n kloof geskiet word. Aan die garedraad is ’n stuk seilgare vasgemaak. Anderkant word die seilgare ingetrek en teruggeskiet … met ’n tou aan. Hierop volg ’n dun kabel, en eindelik die swaar staalketting waaraan ’n broodnodige voetbrug oor die kloof gehang word.
Hanna het Eli se klein bemoediging ter harte geneem en aktief beoefen. Dit is hoe geloof werk. En: “By die wisseling van die jaar was Hanna swanger” (1 Sam 1:20). Want Eli was immers net die moeë ou werktuig deur wie God geluister en gedoen het.
GEBED: Hoe maklik kan ons met enkele woorde ontmoedig in plaas van aanmoedig, Here. Gee ons die oplettende oog en die wysheid om te weet wanneer om iemand op te beur.
18 Maart 1 Samuel 1:19-26
HANNA SE GESEËNDE BESLUIT
Toe sy hom gespeen het, het sy hom … weggebring na die huis van die Here … (1 Sam 1:24).
Gesiggie blink gewas, jurkie glansend wit, nuwe riempieskoentjies, ogies draaiend van verwondering, bedug vir die oom met die lang baard en pragtige klere … dis klein Samuel, wat op die punt staan om van sy moeder geskei te word. Het Hanna hom so lank moontlik gesoog? Ons kan aanvaar dat Samuel nou so drie jaar oud was.
Dis bitter klein vir ’n mannetjie wat saans in sy afgesonderde slaapplekkie die naggeluide moet trotseer. Bedags is hy weinig meer as ’n klein dienskneg en stuurling. Waarskynlik snik hy hom saans aan die slaap oor sy pa en ma en die huisie in die Efraimsberg, saggies sodat die knorrige oom nie hoor nie. Hy het baie probleme met die land en sy seuns. “Dis donker tye,” mompel hy waar hy op sy hoë stoel aan sy baard sit en pluk.
Daar is staaltjies van moeders wat ’n kind uit ernstige siekte teruggebid het met die gelofte dat hy predikant sal word; ’n edele maar waagsame verbintenis. “Ek-sal-dit-doen-as-jy-dat-doen” is immers nie God se werkwyse nie. En die bediening is moeilik genoeg dat ’n predikant nie nog daar ingestóót moet word nie. Dis soveel beter as ’n kind van jongs af sy eie besluite leer neem.
Gelukkig was Hanna se gelofte, huilend afgelê in die tempel in Silo waar Eli haar eers afjak en dan troos, reg in die kol. Dalk sou God buitendien vorentoe vir Samuel roep, soos vir Abraham, Moses, Paulus en ander. Maar Hanna se besluit sorg dat Samuel in die tempel by die Here grootword. Jaarliks wanneer sy vir hom ’n manteltjie en eetgoedjies bring, sien sy hy is in sy element, hoor sy hoe God een nag sy naam geroep het. “Die hele Israel van noord tot suid het gemerk dat Samuel betroubaar was as profeet van die Here” (1 Sam 3:20).
GEBED: Here, in die gesin rus die las van besluitneming soms swaar op ons. Ons weet nie altyd waar raad ophou en inmenging of manipulering begin nie. Gee ons tog wysheid.
19 Maart 1 Samuel 3:10-4:1
SAMUEL, DIE GODDELIKE VERHORING
Samuel het grootgeword. Die Here was by hom … (1 Sam 3:19).
Die naam Samuel beteken “deur goddelike verhoring geskenk”. Dis die tyd ná Moses en voor die profete, en die rigters kon nie veel vermag om wetsonderhouding te herstel nie behalwe deur die twyfelagtige verligting van ekstra bloedvergieting. Dit was ’n donker tyd, met die woord van die Here skaars (1 Sam 3:1 OAV). Dit lyk nie of Samuel self veg nie, maar op sy gebed stuur God ’n donderstorm wat die Filistyne verjaag (1 Sam 7:10). Samuel was sonder persoonlike skandes. Dat sy seuns nes Eli s’n teleurgestel het (1 Sam 8:1-3), moes hom diep bedroef het. Die seuns van so ’n vader kan dink vroomheid kom vanself of deur die gene. Maar wat jy erf, kan jy eers besit as jy dit self verwerf het (Goethe: Faust).
Weer eens kon Samuel nie die alleenskrywer van die boeke wees nie. Sy dood word reeds in 1 Samuel 25:1 vermeld. Die medeskrywer en sy tyd dui hoogstens op die sogenaamde “Deuteronomiese” skrywer uit die Babiloniese ballingskap. Dat daar meer as een skrywer was, blyk uit die verskillende weergawes van sekere gebeure. So word die dood van Goliat in 1 Samuel 17 aan Dawid toegedig en in 2 Samuel 21:19 aan Elganan, met Dawid reeds koning. Steeds is egter daarin geslaag om ’n oeroue gegewe te behou. Daar is genoeg voortreflike geskiedskrywing, soos 2 Samuel 9-20, om die gelowige te oortuig dat die goue draad styf vasgehou is. Ook om te besef dat Samuel inderdaad ’n goddelike verhoring was, ’n leier in elke opsig wat vir ’n Joodse man van daardie tyd enigsins moontlik was: siener, priester, regter, profeet en stigter van die monargie. Samuel het by die Here grootgeword (1 Sam 2:21) maar ook by Hom oud geword. Watter gemis moet sy heengaan gewees het … maar sy nalatenskap was blywend (Heb 11:32).
GEBED: Die lewe van Samuel toon wat U kan vermag met ’n mens wat by U grootword en in U lewe, Here. Dit bemoedig ons om te weet dat U ook vir ons so vrugbaar kan gebruik.
20 Maart 1 Samuel 4:12-22
DIE TOL VAN ELI SE GEBREK AAN BESLUITE
Toe hy praat van die ark van God, het Eli daar by die poort van sy stoel af agteroor geval (1 Sam 4:18).
Eli was inherent goed, maar geen instinktiewe mensekenner, strateeg of opvoeder nie. Sy priesterskap was deur afstamming. Die amp is aan Aäron se seuns Itamar en Eleasar toegesê (1 Sam 2:28; 1 Kron 24:3). Eli erf dus die amp en sy seuns sou ook, as hulle nie so ontspoor het nie. Dat Eli sy seuns nie streng bestraf het nie (1 Sam 3:13), was moontlik nie vanweë jammerhartigheid nie, maar eerder emosionele afwesigheid. Dit was nie nodig om sy seuns met skreeue en houe te bestraf nie, hy moes net vir hulle dáár gewees het (dagstukkie 23 Jul). Maar om hulle te laat begaan, was vir hom makliker. Die amp het al sy aandag gevra. Hy moes die wet bestudeer, offerandes reël, kyk dat die ark en tabernakel in orde is. Voor die groot ramp is Eli al deur ’n “man van God” gewaarsku (1 Sam 2:27-36), maar dit was te laat.
Eli was ’n Ou-Testamentiese gesagsfiguur, maar sy beeld na buite het vir hom swaarder geweeg as sy vaderbeeld. Daarby was hy meer begaan oor die simbole van die godsdiens as oor die God van die diens. Die verbondsark was ’n relikwie wat hom herinner aan God se beskerming, terwyl hy die Beskermer buite rekening laat. Dis uiteindelik nie die nuus oor sy seuns wat hom agteroor laat val en sy nek breek nie, maar die tyding dat die ark gebuit is.
Hierdie gebeure is die begin van die voorspelde einde van die geërfde priesterskap, wat nou sou teruggaan na die nageslag van Itamar se broer Eleasar (1 Kon 2:27, 35). Dis ’n tragiese geskiedenis. Weer eens, Eli was nie ’n slegte mens nie en ’n goeie priester … behalwe in sy eie huis, wat sy primêre bedieningsgebied moes wees. Elke ouer se taak en roeping begin tuis. Dis nie onderhandelbaar nie.
GEBED: Daagliks herhaal die verhaal van Eli in koerantberigte en ons bely, Here, ook in ons eie lewe. Die huisgesin is die taaiste toets, maar ook die lonendste. Wees U ons hulp.
21 Maart 1 Samuel 7:1-12
GEESTELIKE HUISSKOONMAAK BY MISPA
Hulle het by Mispa bymekaargekom … en daar het hulle bely: “Ons het teen die Here gesondig” (1 Sam 7:6).
Die Filistyne roof die dra-ark van Israel in die “Ikabod”-veldslag (1 Sam 4:11), wat die lewe van Eli se seuns eis en, indirek, ook syne. Die Filistyne vind die ark ’n vurige