Plekkie in die son. Ena Murray
weet, so sonder gevoel. Ek het maar gedink dis sommer ’n bietjie moeilikheid met my bloeddruk. Maar as daar niks mee skort nie, is dit seker maar ’n kleinigheidjie wat weer vanself sal regkom.”
“Laat ek jou vingers sien.” Hy voel oor haar vingerpunte. “Voel jy iets?”
Sy frons.
“Nee … e … nie juis nie.”
Hy streel oor haar tone.
“En hier?”
“Nee. Ek het dit nog nie agtergekom nie, maar ek voel beslis niks as u daaraan raak nie.”
“Van wanneer af het jy begin agterkom dat jou vingerpunte gevoelloos is?”
“Ek kan nie presies sê nie. Ek verbeel my nou dit moet al ’n hele rukkie wees, maar ek het nie juis aandag daaraan gegee nie.”
“Hm. Sit maar regop.” Sy blik val op haar rug en hy laat fronsend hoor: “Wanneer het jy jou so verbrand in die son? Jou hele rug is vol vlekke.”
Sy kyk hom verbaas aan.
“My rug was laas in die son voordat ek agtergekom het ek verwag. Dis seker maar die ou sonbrand wat nou so maak.”
Hy buk nader aan haar ontblote rug en druk liggies met sy vingers daarop.
“Hier is ’n plek wat beslis nie na sonbrand lyk nie. Dis effens opgehewe om die rand. Is dit gevoelig as ek so druk?”
Karen frons ook nou.
“Nee, ek voel glad nie dat u druk nie. Wat kan dit wees, oom Jan? ’n Soort omloop? Dit het my nog nooit gehinder nie. Ek was nie eens bewus daarvan dat ek so ’n plek op my rug het nie!”
“Karen, gee jy om as ek my vennoot inroep om net hierna te kom kyk?” vra dokter Dekker, en Karen knik dadelik.
“Maar natuurlik. Ek het gehoor u het toe eindelik ’n vennoot in die hande gekry.”
“Ja, en hy is nogal besonder knap. Ek roep hom net.” Ná ’n oomblik kom hy met ’n jong man binne en hy stel hom voor as dokter Kok. Sy vriendelike glimlag verdwyn toe hy oor Karen se rug buk. Hy draai ’n skerp puntjie van ’n stukkie watte en streel daarmee oor die vlekke, maar dis duidelik dat sy geen gevoel daarop het nie. Toe kielie hy op ’n gesonde stukkie vel en sy kan hom dadelik sê waar dit is. Sy fyn doktershande betas ook haar nek, en sy oë beduie dokter Dekker na die een kant van haar nek, waar ’n opgehewenheid sigbaar is wat lyk soos ’n senuwee wat verdik is.
“Mevrou, gee jy om as ek ’n paar velsmere neem?” vra hy, en sy kyk hom ondersoekend aan, die eerste keer ’n bietjie bekommerd.
“Nee, glad nie, maar hoekom? Skort daar iets?”
Hy glimlag gerusstellend.
“Nie noodwendig nie, maar ek hou daarvan om ’n deeglike ondersoek te doen, en dit sluit smere in.”
Karen en dokter Jan Dekker is stil terwyl die jong dokter ’n oomblik later vyf smere neem: aan haar voorkop, haar oorlel, haar wang, haar voorarm en haar bobeen. Toe glimlag hy weer. “Jy kan jou nou maar aantrek, mevrou. Ek sal jou laat weet sodra ek die uitslag van die smere gekry het. Dit was aangenaam om jou te ontmoet.”
Toe hy uit die vertrek is en Karen weer aangetrek voor Jan Dekker se lessenaar sit, kyk sy hom fronsend aan.
“Daardie dokter vermoed iets, oom Jan. Skort daar iets met my vel?”
Dokter Dekker glimlag gerusstellend en sit sy arm om haar skouers.
“Moet nou nie spoke begin opjaag nie, my kind. Ons moet net sekerheid kry oor wat dit is, en dan kan ons dit dokter, nie waar nie? Ons bel jou sodra ons die uitslag van die laboratorium gekry het. Waarskynlik is daar net ’n buisie salf nodig. Vergeet nou maar eers daarvan. Ek kan jou nou ook iets gee om aan te smeer, maar aangesien jy sê dat dit nie hinderlik is nie, is dit nie nodig nie.”
’n Gerusgestelde Karen stap by die dokter se spreekkamer uit, en op daardie oomblik stap die ouer dokter ongenooi sy jong vennoot se kantoor binne. Hy tref hom by sy boekrak aan, waar hy in ’n dik boek staan en blaai.
“Wat vermoed jy by mevrou Viljoen?” vra hy sommer op die man af.
Die jong dokter kyk op, sy oë ernstig.
“Sê eers vir my wat u diagnose is, dokter. Hoekom het u mý ingeroep?”
Dokter Dekker neem op die kant van die lessenaar plaas.
“Ek was ’n bietjie dronkgeslaan,” erken hy. “Ek weet nou nog nie presies wat om te dink nie.”
Die jong dokter hou die dik doktersboek oop na sy ouer kollega toe.
“Gaan lees hierdie hoofstuk, dokter.”
Jan Dekker neem die boek by hom en staar na die opskrif boaan die bladsy. ’n Lang oomblik is dit doodstil in die vertrek. Toe kyk hy op, ontsetting op sy gesig, en sê onomwonde:
“Dit kan nie wees nie, Kok!”
“Ek hoop u het gelyk, dokter. Ek hoop dit met my hele hart … ter wille van haar.”
Twee dae later kom ’n onthutste Karen en ’n ewe onthutste Otto die spreekkamer binnegestap. Anders as ander dae is daar vanmiddag geen glimlag op die ou dokter se gesig te sien nie toe hy hulle elkeen ’n stoel aanbied. Otto kan nie langer stilbly nie.
“Ek en Karen begryp nie eintlik hierdie dringende versoek dat ons u dadelik moet kom spreek nie, oom Jan. Wat is die moeilikheid?”
Dokter Dekker se lippe pers eers saam voordat hy opkyk en ’n weervraag stel:
“Het Karen jou vertel dat sy ’n gevoelloosheid in haar vingerpunte en tone ondervind, en dat sy vlekke op haar rug het?”
“Wel, ja, maar … dis mos seker nie vreeslik ernstig nie? Ek bedoel, sy voel nie juis siek nie. Sy kla oor niks nie.”
Karen is doodstil. Iets, iets onverklaarbaars binne-in haar het saamgetrek in gespanne afwagting. Haar grys oë blink skielik soos twee vlamme in haar gesig toe sy tussenin praat.
“Die uitslag van die smere wat dokter Kok geneem het, het gekom, nie waar nie, oom Jan?”
Teësinnig dwaal sy blik van Otto se gesig na dié van die jong vroutjie voor hom. Waar hy die moed vandaan haal om in daardie grys oë te kyk, weet hy nie, en tog hou hulle hom soos ’n magneet gevange. Hy knik en dwing sy oë af na die verslag voor hom.
Otto Viljoen frons. Daar is iets in die atmosfeer wat hy nie kan plaas nie, iets wat skielik ingesluip het, iets wat hom eensklaps, die eerste keer in jare, bang laat voel.
“Wel?”
Sy vraag val soos ’n knal in die stilte – bevelend, skielik beangs. Nog kan die ervare ou dokter hom nie sover bring om die geuiterde vraag en die ongeuiterde vrae in die twee paar oë voor hom te beantwoord nie. Daar móét ’n fout wees! sê hy weer vir homself. En tog weet hy daar is geen fout nie. Sulke foute kom net nie voor nie.
Karen se vingers knel die stoelleunings só styf vas dat haar kneukels wit deurskyn, en haar vraag is net ’n fluistering toe sy haar man se vraag opvolg: “Wat makeer ek, oom Jan?”
Jan Dekker kyk op. Die eerste keer in sy loopbaan as dokter moet hy die oordeel vel:
“Jy het leprose, Karen.”
Stilte. ’n Lang, lang stilte. Toe is Otto, ’n wasbleek Otto, op sy voete. Onbeheerste woede straal uit sy oë, maar agter daardie woede kan die ou dokter ook onbeheerste angs raaksien.
“Hoe durf u … hoe durf u beweer dat Karen … dat Káren … my vrou … melaats is!”
Dokter Dekker laat sy kop ’n oomblik in sy hande sak. Toe staan hy op.
“Ek is jammer. Die Here hoor my, ek is innig jammer, maar … dis die waarheid! Karen is melaats!”
2
Melaats!