Die Wonder van die goddelike liefde. Chris Norden van der Merwe
(a) Geen mens kan sonder die een of ander vorm van geloof lewe nie – geloof is nie eksentriek en irrasioneel soos sommige mense dink nie. In werklikheid het ons nie ’n keuse tussen geloof en ongeloof nie; ons het net ’n keuse oor wát ons wil glo en waarop ons wil vertrou. Ons vertrou ons sintuie en loop nie oor die straat wanneer ’n motor naderkom nie. Ons klim op die vliegtuig in die geloof dat dit op pad is na die bestemming wat die lugdiens beloof het. Ons glo kaarte en nuusberigte; dit is onmoontlik om alle inligting wat ons probleemloos aanvaar, self na te gaan voordat ons dit glo.
Wanneer natuurwetenskaplikes eksperimente doen, moet hulle op hul sintuie vertrou vir hul waarnemings en op logika vir die formulering van hul teorieë. Hulle moet ook vertroue hê in die objekte wat ondersoek word, dat dié in die toekoms nie skielik totaal ander kenmerke sal vertoon nie. Hulle het ’n implisiete geloof in die ordelikheid van die heelal. In ’n chaotiese nagmerrie-wêreld kan geen wetenskaplike ondersoek plaasvind nie. Baie natuurwetenskaplikes het al openlik verklaar dat geloof in die skoonheid en ordelikheid van die heelal hul werk ten grondslag lê en dat hierdie intuïtiewe geloof telkens deur die resultate van hul eksperimente bevestig word. Hulle word deur ’n onsigbare grondbeginsel gelei.
In die sakewêreld kan geen nuwe onderneming begin word sonder ’n mate van geloof in die toekoms nie. Die geloof mag later ongegrond blyk te wees, maar dit gaan juis daaroor dat niks sal gebeur sonder die geloof dat die onderneming ’n kans het om te slaag nie. Met geloof het jy ’n kans op sukses; sonder geloof het jy geen kans nie. Geen huwelik kan gelukkig wees sonder geloof in die huweliksmaat nie. Die geloof kan teleurgestel word en die huwelik kan misluk, maar sonder geloof is die huwelik ongetwyfeld gedoem. Enige onderneming wat die moeite werd is, berus op geloof. Mense glo dat ’n idee kan werk, en handel op grond van hierdie geloof – hulle loop die risiko wat so nou met geloof verbonde is. ’n Wêreld sonder geloof sou ’n wêreld wees waarin niks gebeur nie.
(b) Soos vroeër genoem, het Jesus van mense wat na Hom gekom het vir genesing, verwag dat hulle in Hom glo voordat Hy hulle gesond maak. Dit verbaas ’n mens: Waarom maak Hy hulle nie eers gesond, sodat hulle rede het om daarna in sy mag te glo nie? Die soort geloof wat Jesus verwag het, was meer as geloof wat op waarneming berus het; dit was geloofsvertroue. Hy wou hê dat hulle iets moes weet wat belangriker is as om gesond te word: Hulle moes weet wie Hy is, dat Hy die Seun van God is, die beliggaming van God se deernis en mag. Hy wou hê dat hulle in ’n persoonlike verhouding met Hom tree, nie op grond van wat Hy vir hulle kon doen nie, maar op grond van wie Hy is – die Messias deur God gestuur. Die genesing van die liggaam moes saamgaan met die genesing van die siel. Wat meer is, Hy wou hulle leer dat geloof nie bloot op feite berus nie, maar dat feite deur geloof verander kan word. Deur hul geloof het mense ’n aandeel gekry in die wonder wat verrig is; hulle het Jesus se vennote in die genesingsproses geword.
(c) Die geloof waarom Paulus se geskrifte draai, is dié wat nodig is om van ons skuld geregverdig en van die mag van die sonde verlos te word. Dit is geloof wat die ontoereikendheid van ons eie geregtigheid erken; ons onvermoë om ons lewe in ooreenstemming met God se standaarde te bring. Jesus, wat die moed gehad het om die valse leiers van die volk aan die kaak te stel, wat omgegee het vir die armes, die siekes en die verworpenes, wat Homself gegee het tot in die dood – die dood aan die kruis – het ’n etiese standaard gestel wat niemand kan ewenaar nie. Indien Jesus slegs deur God gestuur is om as voorbeeld te dien, om ons te leer hoe om te lewe, dan was sy koms na die aarde voorwaar slegte nuus. Die standaarde is verhoog; die ideaal het onbereikbaar geword.
Maar die Evangelies bring vir ons ’n goeie tyding. Toe Jesus die nagmaal ingestel het, het Hy aangedui dat iets van sy heerlikheid op ’n misterieryke wyse aan ons oorgedra word wanneer ons hierdie sakrament in geloof gebruik. Soos wat ons ons liggaam aan die lewe hou deur te eet en te drink, kan ons geestelik lewend word, vry van die bande van sonde en skuld, deur die brood en wyn in te neem, simbole van die liggaam en bloed van Christus. Die Evangelies bring vir ons die goeie nuus saam met die slegte nuus – die slegte nuus is dat ons ons nie self kan red nie; die goeie nuus is dat daar ’n weg tot saligheid is.
Die verlossing van Christus bied nie aan ons goedkoop vergifnis van sonde wat ons toelaat om te doen net wat ons wil wanneer ons sondes eenmaal vergewe is nie. Die nagmaalsritueel, wanneer dit as ’n daad van geloof verrig word, beteken dat ons ons met die gekruisigde en opgestane Christus vereenselwig; dit kan nie ons lewe onaangeraak laat nie. Dit moet tot ’n daaglikse “sterwe” en “opstanding” lei. “Sterwe” beteken die “dood” van ons natuurlike hoogmoed en selfgesentreerdheid, van ons koppige vashou aan die beheer oor ons eie lewe. En “opstanding” beteken ’n nuwe soort lewe, in harmonie met God, met onsself en met ander – vrygemaak van ons innerlike verskeurdheid. Bietjie vir bietjie, van dag tot dag, word ons na Jesus se beeld verander om sy liefdevolle sorgsaamheid en onvoorwaardelike gehoorsaamheid aan God te weerspieël.
Dit blyk dus die Bybel bring die goeie nuus saam met die “slegte nuus”. Saam met die aanbod van verlossing kom ’n streng gebod om liefdevol teenoor alle mense te wees, soos Jesus was, en om in gehoorsaamheid teenoor God te leef soos wat Hy gedoen het. Die Bybelse verlossing is gratis en tog geweldig duur; dit word sonder verdienste verleen, deur die geloof, maar dit kos alles: ’n totale onderwerping van ons lewe aan God se wil.
RASIONELE GRONDE VIR DIE SPRONG VAN DIE GELOOF
In ons tyd wil elkeen graag in beheer van sy eie lewe wees; dikwels wil ons ook ander se lewe beheer. In so ’n tyd is mense skrikkerig om die Bybelse geloofsprong te waag wat die beheer aan ’n Ander oorgee. Om die waarheid te sê, die meeste van ons is eers in ’n krisistyd gewillig om die sprong te waag. Die krisis kan verskeie vorme aanneem: Ons kan wanhopig wees omdat ons lewe uitmekaarval of omdat ons deur skuldgevoelens neergedruk word; ons kan depressief wees oor die leegheid van ons lewe; gekwel deur siekte; beangs oor die dood. Radeloos aanvaar ons die raad om die sprong te waag wat ons lewe kan verander. Ons sondes kan vergewe word; ons lewe met betekenis gevul word; die dood kan sy bedreiging verloor.
Die sprong van die geloof is nie volkome rasioneel nie, soos ons gesien het. Dit behels ’n risiko. Maar dit is ook nie irrasioneel nie. Net soos ons elke dag die gesag van “mense wat weet” aanvaar vir die inligting waarop ons vertrou, so kan ons ook die gesag van die getuies oor die lewe van Jesus vertrou. Aan die begin van die eerste brief van Johannes beklemtoon die skrywer dat hy weet waarvan hy praat: “Ons het Hom self gehoor; ons het Hom met ons eie oë gesien; ja, ons het Hom gesien en met ons hande aan Hom geraak […] Hom wat ons gesien en gehoor het, verkondig ons aan júlle” (1 Joh 1:1, 3). Ons vertrou elke dag op ons sintuie; die skrywer spoor sy lesers aan om ook die sintuie van die apostels te vertrou wat die lewe, sterwe en opstanding van Jesus van naby waargeneem het.
Die betroubaarheid van die apostels as getuies berus nie alleen op hul persoonlike waarnemings nie; ook hul latere optrede bevestig hul betroubaarheid. Die apostels het die integriteit van hul geloof bewys deur hul gewilligheid om vir die waarheid te sterf waarin hulle geglo het. Hulle is geslaan, in die tronk gegooi, verban, gemartel en doodgemaak, maar hulle het onverbiddelik vasgehou aan hul geloof in Jesus as Verlosser, as die oorwinnaar oor sonde en dood. Baie mense vind dit moeilik om te glo dat Jesus “regtig” uit die dood opgestaan het. Dit is te begrype, want dit is moeilik vir die moderne mens om in wonders te glo, maar dit is ewe moeilik om te ontken dat Jesus se dissipels van sy opstanding oortuig was, dat hulle dit as bewys daarvan gesien het dat God Hom as Messias gesalf het tot redding van sonde en die dood. Hierdie martelare is getuies op wie ’n mens dit kan waag om te vertrou.
Daar is nog ’n rede vir Johannes se geloof – hy noem dit in dieselfde hoofstuk: “En die gemeenskap waaraan ons deel het, is dié met die Vader en met sy Seun, Jesus Christus” (1 Joh 1:3). Johannes se geloof berus nie net op die verlede nie, maar ook op die hede – op die voortdurende teenwoordigheid van die Vader en die Seun met hom en in hom. Sy geloof in God word daagliks deur geloofsbelewenis gevoed – hy weet daar is nie so iets soos geloof op ’n afstand nie. Dit is goed om te onthou dat mense se geloof meestal kwyn, nie as gevolg van nuwe getuienis wat uit ateïstiese oord aan hulle gebied word nie, maar deurdat hulle agtelosig is en van God vergeet, sodat God geleidelik in hul bewussyn vervaag. Dis soos om van vriende afskeid te neem en op ’n ander plek te gaan woon. Aanvanklik skryf of bel jy of stuur jy SMS’e, maar die kontak verflou stadigaan en