Sonneblomstraat 7. Ena Murray
rus. Kan ’n vrou meer van die lewe verlang?
“Dit pas perfek, nie waar nie, skat?”
Haar man dink beslis ook so, tel sy tjekboek van ’n tafeltjie af op en skryf summier en sonder die knip van ’n oog die bedrag neer. Hy glimlag sy vrou toe: “Jy hoef dit nie uit jou persoonlike rekening te vereffen nie. Dis ’n geskenk van my.”
“Dankie, skat. Dis dierbaar. Maar daar is verstellings gedoen.” Sy kyk vraend na madame Veronique.
Impulsief sê Annatjie: “O, dit kos niks nie. Dit was ’n plesier.”
Madame sluk maar die bedrag wat op haar lippe gevorm het terug, glimlag gedwee en beaam: “Dit was ’n plesier.”
Niel Cloete stap nader, hou ’n tweede tjek na haar toe uit: “Vergun my dit, asseblief. Dis net om dankie te sê. My vrou het my vertel jou diens is onverbeterlik.”
Madame neem die tjek so grasieus en ongeërg soos net ’n professionele persoon kan. “Dankie, meneer Cloete. Geniet die aand. Goeienaand.”
In die motor hou sy die tjek na Annatjie toe uit. “Hier. Dis joune.”
“Maar hy het dit vir madame gegee!”
“Jý het die werk gedoen.”
“Maar dis net my werk.”
“Jy het dit ná werktyd gedoen. Jy is geregtig op vergoeding. Vat dit!” Dis nie die eerste keer dat sy haar teen trots eie aan die buurt Jan Hofmeyr vasloop nie.
“Maar dis ’n belaglike bedrag! Die man het ’n fout gemaak!”
“Nee, hy het nie. So ’n fooi is vir Neil Cloete iets alledaags. Neem dit, Annatjie. Jy het gewerk daarvoor. Beduie nou vir my die pad na jou huis toe.”
“Maar ek kan ’n bus haal … ”
“Die busdiens is nie so goed in die aand nie. Ek wil jou graag gaan aflaai. Dis geen moeite nie. Ek wil jou ook bedank, Annatjie. Jy het vandag ’n puik stukkie werk gelewer. Dankie, kind.”
Op die hoek van Sonneblomstraat laat Annatjie haar werkgewer stilhou. “Madame kan my hier aflaai. Dis my straat. Ek woon net ’n paar huise ver.”
“Ek kan jou tot daar … ”
“Dis regtig nie nodig nie, dankie, madame. Ek het ’n pakkie wat ek eers vir tant Bes moet aflewer voordat ek huis toe gaan. Baie dankie vir die bring. Tot siens, madame.”
Sy word ’n rukkie agternagekyk voordat die motor in die teenoorgestelde rigting vertrek. Madame ry stadig, laat haar blik oor die rye rooibaksteenhuisies van Jan Hofmeyr gly. Ogiesdraadomheinings en eenvormige draadhekkies sny elkeen se stukkie aarde van die ander af. Grasperke so groot soos posseëls, of sommer net stofgetrapte stukkies aarde, skei die pad van die stoepies met hul eenderse verandas. In rigiede rye, soos ’n erewag verslonste soldate, staan hulle aan weerskante van Sonneblomstraat, kompleet asof hulle vooraf in ’n fabriek vervaardig is en toe staangemaak is in hul eendersheid. Madame Veronique merk op dat die volgende straat Gousblomstraat heet. En die volgende Leeubekkiestraat. Aandblomstraat … Daar is ’n stil erns in haar oë toe sy die motor se neus al verder weg van Jan Hofmeyr stuur. Die straatname klink asof Jan Hofmeyr ’n vrolike, kleurryke voorstad is. Maar vir die mense wat hier bly, is die lewe geen blomtuin nie … hier het die meetsnoere nie in lieflike plekke geval nie. Hier is dit letterlik meetsnoere … meet en pas … meet en pas om liggaam en siel aanmekaar te hou … Sy skud haar kop. Die prys van een aandrok is seker veel meer as wat baie van Jan Hofmeyr se inwoners in ’n jaar aan kos bestee.
“Ek is laat, tant Bes. Ek moes eers vir ’n kliënt ’n rok regmaak. Hier is die broekrek. Ek sal môre na die gare soek. Pa wonder seker al wat van my geword het.”
“Kry jou asem, Annatjie. Jou pa is versorg. Toe jy nie die gewone tyd verbygekom het nie, het ek Nellie gestuur om daar te gaan omsien. Sy het belowe sy sal by hom bly totdat jy kom.”
“O, dankie tant Bes. Ek kon geweet het tannie sal sorg.” Sy plak haar langs die kombuistafel neer, kom nou eers agter hoe moeg sy is. Sy moes teen tyd werk, en afgesien van die fisieke inspanning, was daar die geweldige spanning in haar dat sy miskien die duur rok kon opmors … “Hier, kind. Hier is ’n stukkie vis wat ek vir jou gehou het. Ek het jou pa s’n saam met Nellie gestuur. Eet eers. Dan hoef jy nie nog te sukkel om kos te maak wanneer jy by die huis kom nie. En skink solank koffie.”
“Dankie, tant Bes. O, tant Bes, jy sal nooit glo as ek jou vertel van die huis waarin ek vandag was nie! Net so mooi, ag, wat praat ek, báie mooier as enige van die huise wat hulle altyd in die sepies wys! Ag, eintlik kan die sepies maar gaan slaap! Met ’n fantastiese swembad en die meubels in die huis … en die ligte … dit lyk soos reëndruppels wat hang. En beelde … en blomme … en fraiings en tossels en … swáár gordyne en … Dis onbeskryflik!”
“En hoe het jy dáár beland?”
“Mevrou Cloete, dis nou die vrou van die huis, het ’n aandrok gekoop en ek moes dit verstel. Ek was hier in my hart baie bang, maar toe onthou ek tant Bes sê altyd as jy bang is vir ’n ding, doen hom dadelik, dan hou die bangheid gouer op.”
“Waarvoor was jy bang? Jy kan mos naaldwerk doen.”
“Ja, maar dié rok kos ’n paar duisend rand.”
Die ketel word hard neergesit. “ ’n Paar duisend rand? Vir één rok?”
“Ja. Dis ’n aandrok. O, daar is rokke in ons boetiek wat duurder ook is, maar sy het van hierdie een gehou. En ek maak dit toe vir haar reg en sy is só tevrede daarmee dat haar man madame ’n fooitjie gee en madame gee toe weer die fooitjie vir my. Sy sê ek het ná werktyd gewerk, ek verdien dit. Maar weet tant Bes hoeveel is dit? Kyk net hier! Kyk net!”
Tant Bes kyk af na die tjek, dan kyk sy weer op. “Praat jy nou die waarheid, Annatjie?”
“Natuurlik, tant Bes! Tannie kan madame môre bel en self vra.” Sy lag opgewonde. “Ek kon dit self nie glo nie. Hy is stinkryk.” Sy neem ’n groot sluk koffie. “Ek kan tant Bes nie genoeg bedank nie dat tannie my daardie dag so te sê gedwing het om dáár werk te gaan vra. O, daar het ’n nuwe wêreld vir my oopgegaan!”
Tant Bes sluk stadig aan haar koffie, bedenkinge in die blik wat sy op die babbelende meisie hou. Sy het die advertensie in die koerant gesien en Annatjie laat roep. Aan die begin wou Annatjie niks weet nie.
“Ek kan nie uit die huis werk nie, tant Bes. Wat word van Pa?”
“Ons sal ’n plan maak. Jy kan hom soggens versorg en sorg dat hy alles by sy rolstoel het. Smiddae sal ek vir hom kos stuur en ons almal sal deur die dag inloer en help totdat jy van die werk af kom. Annatjie, jy kan nie genoeg verdien deur net vir ons klomp klere te maak nie. Jy werk jou dood teen ’n slaweloon om by jou pa se pensioen te voeg om aan die lewe te bly. Die plek adverteer vir ’n naaldwerkster. Gaan en doen aansoek vir die pos.”
Annatjie het nog teëgeskop. “Maar dis die grêndste winkel in die hele stad!”
“Nou wat daarvan? ’n Naat is ’n naat, of jy hom in ’n grênd winkel stik of in Sonneblomstraat. En jy kán nate stik. Jy gaan môreoggend vroeg daarheen!”
Almal in Jan Hofmeyr ken daardie generaalstemtoon en almal in Jan Hofmeyr gehoorsaam dit. Ook Annatjie. Want tant Bes is nie net nog ’n tannie in een van die baksteenhuisies nie. Tant Bes is die ongekroonde koningin van Jan Bom, soos die meeste mense maar na hierdie deel van die stad verwys. En veel meer.
Maar nou is dit tant Bes wat begin bedenkinge kry. Duisende rande vir ’n rok … So ’n groot fooitjie … En ’n ander wêreld wat vir Annatjie Roos van Sonneblomstraat oopgaan … Miskien nie so ’n goeie ding nie. Dan sug tant Bes, staan saam met Annatjie op. Die tyd sal maar moet leer of hierdie nuwe wêreld nie saam met al die glans en goud ook bederf bring nie. Sy sal Annatjie se naam meer gereeld op haar gebedslys moet sit … “Toe ek die bedrag op die tjek sien, het ek gedink nou kan ek vir Pa ’n elektriese kombers vir die winter koop. En nuwe onderklere. Sy goed is