Helene de Kock Omnibus 4. Helene de Kock
“Kom,” fluister sy, “ek is lus vir koffie en ek wil gesels.”
Hy loop soos ’n skaap agter haar aan, asof hy nog nooit voorheen in die wit-en-blou kombuis met sy gladde linoleum was nie. Om die waarheid te sê, hy is stom. Sy oë volg haar toe sy die ketel vol tap, die bekers regsit en oorkant hom by die tafel plaasneem. Kan daar so ’n mens wees? wonder hy. Een wat so gladweg inskakel asof sy bloedfamilie is! Nee wat, dis twak. Sy’s ’n kansvatter van die eerste water. As Surita nou hier was, het sy dié meisiekind summier die waarheid vertel. Jy kan bly, Yental, maar net tot jy ander huisvesting gekry het . . .
“Luister,” sê hy en sy stem krap sodat hy moet keelskoonmaak, “ek is nou nie snaaks nie . . .”
“Maar jy wil my hier uit hê?” lag sy breed, sit haar elmboë op die tafel en strengel haar slanke vingers inmekaar, loer tussen haar slanke polse deur vir hom. Lag weer toe sy mond effens oopsak. “Toe maar, Pietman, ek weet jou lewetjie is nou ietwat deurmekaar geskommel. Maar ek belowe jou, ek waai nes ek plek in ’n kommune kry.”
Sy moed sak. Hy ken die storie. Net voordat hy vanoggend Café Fiori toe is, het hy mos gehoor hoe hartroerend die meisiekind dit vir sy ma en oupa Murray vertel. Hoe sy lank gewerk het om geld bymekaar te maak om (van alle dinge!) B.Proc. op Potch te kom swot. Hoe haar ma in die loop van verlede jaar dood is en hoe sy op hierdie dag hier aangekom het net om uit te vind dat die huis waar sy gedink het sy saam met vyf ander studente sal woon, onder hulle uitverkoop is. Natuurlik was hulle al drie baie simpatiek. Trouens, hy wat Pietman is, is self darem baie jammer vir die kind. ’n Maklike lewe het sy seker nie gehad nie. En nou is die nuwe plek ook so onvriendelik. Smyt haar uit nog voordat sy behoorlik grondvat. Nee, hy het darem gedink dis net menslik om na haar storie te luister, vir haar ’n goeie maaltyd te gee en dan vir haar ander blyplek te help soek. Sy oupa ken mos baie mense, of hoe? Nie wat kamers uitverhuur nie! het oupa Murray hom gou-gou reggehelp, maar ons sal wel ’n plan maak. Ewe gerus het Pietman toe gaan werk. Net om terug te kom, uitgeput en warm gesweet – na ’n badkamer wat beset was, ’n leë koekblik en die absoluut allerlaaste appel in die vrugtemandjie. Hy was op die plek kokend kwaad. Hy het sy ma gaan opsoek. Sy en Oupa het gesit en skaak speel in die aandkoelte van die voorstoep.
“Die badkamer is beset,” het hy koud gekonstateer.
“Naand, Pietman,” het oupa Murray gegroet sonder om van die skaakbord af op te kyk. “Die meisietjie . . . hierdie Yental Niklaus, sy bad, ja.”
“Gaan maak solank vir ons drie koffie,” het sy ma voorgestel en haar biskop slim geskuif sodat Oupa saggies met sy tong geklik het. Hy het op sy hakke omgedraai en op sy bed gaan lê en wag. En wag, wag, wág . . . Na ’n halfuur het hy met die plathand aan die badkamerdeur gaan hamer.
“Hallou-ou!” het sy geroep. “Ek is nou-nou klaar!”
Nou-nou was meer as ’n uur later. Sy beswete T-hemp het al aan sy lyf droog geword en hy was briesend. As ’n man in die koshuis so lank gebad het, het die ander manne hom gou van ’n waterdood verlos. Of sy klere gesteel sodat hy in sy paradysgewaad moes gangaf . . . Maar net daar het sy gedagtes gestol. Nee, jong, het hy homself gekeer. Dis effens dislojaal teenoor Surita. Nie eens in jou gedagtes kan jy vir Yental só straf nie. Netnou raak jy op loop. En sy ergernis het heeltemal verdamp toe hy in die toegewasemde badkamer kom. Die bad was skoon gewas en die vertrek was vol rosegeur. Soet en heerlik en . . . sommer net strelend. Hy het gesug en water ingetap. Dit was eers toe hy klaar gewas en skoon aangetrek in die kombuis gekom het, dat hy uitgevind het dat daar heelwat minder te ete was as gewoonlik. En sy ma het hom ewe ingenome ingelig dat die kind ook so baie van die hawerkoekies hou wat sy altyd vir hom bak. Sies tog, ’n mens se hart krimp darem. Sy is te jonk om so swaar te kry. Sy verlang nog verskriklik na haar ma, weet jy . . .
Tot hiertoe, besluit Pietman meteens en ignoreer die irriterende gekielie van sy gewete. Sy ma en oupa moet nou perspektief kry oor die meisiekind. Die feit dat sy swaargekry het en nou sonder heenkome sit, het niks te doene met die feit dat hierdie ou huis met sy diep veranda en plankvloere, sy skuifraamvensters en één enkele badkamer, nie plek het vir al wat behoeftige eerstejaar is nie. Soos wat sake staan, is hy wat Pietman de Waal is, heeltemal behoeftig genoeg.
“Luister,” begin hy weer toe sy ’n beker stomende koffie voor hom neersit, “ek begryp jou omstandighede en ek is simpatiek. Maar . . . die ding is nou net dat . . .”
“Ahá! “ val sy hom in die rede, “ek moes dit sien kom het! Natuurlik, ja! Jy is bang Surita kom dit te hore.” Sy frons diep en knik wyslik. “En sy sal ook, hoor! Sulke nuus trek saam met die wind. Pietman de Waal bly saam met ’n meisie onder een dak – al is dit sy oupa s’n en al speel sy ma chaperone!”
“Yental, nou’s jy heeltemal verspot!” haak Pietman af en neem ’n te groot sluk van die vuurwarm koffie. Hy proes en stik en verwens homself en hierdie meisie met die blink stringe hare en lagmond tot in die diepste oerwoud van die ewenaar. “My magtie!” kry hy uit, “jy’s ’n onhebbelike skepsel! Daar is nie sprake van dat ek en jy onder een dak saamwoon nie! Jy is hier as my oupa se gas en . . .”
“Tot ek ander blyplek kry,” glimlag sy onverstoord, “en dit mag maande neem. Selfs jare. Intussen betaal ek losies, Pietman. Dis soos wat ek en jou ma afgespreek het. Sy reken dis ’n goeie plan. Dis ’n soort inkomstetjie vir julle, want ek eet nie so vreeslik baie nie en ek is absoluut altyd in ’n goeie bui – veral as ek my instel daarop.”
Pietman is stomgeslaan. In sy lewe het hy nog nie so ’n mens teëgekom nie. Bekkige meisies, ja. Asters wat baie fyn kan flankeer, ja. Maar nêrens in sy ervaringsveld was daar een soos Yental Niklaus nie. Sy kyk na hom met ander oë. Haar blik is spekulatief, haar houding tegelyk versigtig en effentjies aanmatigend. En nog nie een keer het sy na sy mond gekyk as hy glimlag nie. Maar nou ja, hy het ook nog nie juis veel geglimlag vandat hy haar leer ken het nie. Miskien moet hy dit op die proef stel. Dalk kan hy haar manipuleer as sy net eers vat gekry het aan sy skewe, wit glimlag. Hy sluk sy ergerlikheid saam met nog ’n bietjie koffie weg, smak sy lippe en glimlag stadig, baie stadig . . .
Die fronsie trek weer saam tussen die donker wenkbroue; sy staar openlik na sy mond. Toe leun sy vertroulik vorentoe.
“Weet jy, Pietman, as ek nou Tom Cruise was, sou ek iets aan my gesig laat doen het. Hy sal soveel beter lyk met ’n ry reguit tande. Daar’s baie slim tandartse in Pretoria wat glo sulke werk doen. Mondrekonstruksie, of so iets.” Sy sit terug, skud toe haar kop. “Maar wat, vir ’n gewone ou soos jy sal dit seker nie die moeite loon nie. Dis mos nie asof jy heeldag voor ’n kamera is nie, nè!”
Pietman staar haar sprakeloos aan, maar voordat hy sy woorde kan inspan, drink sy smaaklik die laaste bietjie koffie op en loop om die beker uit te spoel. “Nou ja, nag, hoor! Ek sal moet gaan doeks, want Dinkie se eerstejaars moet glo môreoggend voor vyf by die Calvyn-fontein bymekaarkom.”
Dinkie se eerstejaars . . . volg sy suwwe brein haar woorde. Natuurlik. Sy het seker by die dames se dorpskoshuis geregistreer. En haar ouderdom ten spyt, sal sy ook maar die bekendstellingsprogram moet volg nes enige ander groen studentjie. Dis eers toe haar sagte voetval die gangplanke liggies laat kraak, dat hy weer dink aan wat sy oor Tom Cruise kwytgeraak het. En hy is op die plek opgeblase vies. Wie dink sy is sy? Tom Cruise is ’n dekselse smart ou en hy wat Pietman is, trek nogal na hom. Al die meisies wat hy ken, het nog altyd so gedink. Yental blykbaar ook – dis net dat sy reken Tom se gesig kort plastiese chirurgie of iets! ’n Mens sou sweer sy is self so volmaak. Trouens as hy aan haar dink, is haar effense skerp heupies en speekarmpies die eerste wat hy kan oproep. Toegegee, dit was die eerste wat hy opgemerk het toe sy so lekker geploeg het met haar fiets, maar nogtans. En dan haar kwaai, donkerblink oë met die krullerige wimpers.
Pietman kook nog toe hy weer gaan lê en toe hy later lang gape gaap, wonder hy vir die hoeveelste maal hoe dit moontlik is dat ’n mens se wêreld so blitsig op sy kop gekeer kan word. Kwalik ’n maand gelede was hy nog Pietman de Waal. Die slim, ryk Tukkie met die vlamrooi Mêrs, soos Keppie altyd gespot het. Hy het ’n lekker verhouding gehad met ’n mooi meisie en alles was nes in die storieboeke. Al wat gekort het om dit ’n blitsverkoper te maak, dink hy bitter, was seks en sensasie. Maar nou voel hy soos ’n ou koerant. Klaar gelees en opgefrommel,