Paspoort na gevaar. Ena Murray
Marguerita sug en krap die P dood. “Dan is daar Francois le …”
“Daardie vaatjie! Is jy mal, Marguerita?”
“Wat van Guillaume du …”
“O, nee, asseblief! Daardie witgepleisterde graf!”
“As jy dan jou neus vir húlle optrek, sal ook nie een van die ander deug nie.” Marguerita kyk haar fronsend aan. “Daar bly net Jean Prieur en Gabriel van Blois oor …”
“Ek sterf liewer!”
“Nicolette, maar met wie gaan jy dan trou? Jy móét uit hierdie klomp ’n keuse doen! Wat is verkeerd met Jean Prieur?” Marguerita begin nou regtig bekommerd raak.
“Daardie laventelhaan met sy verwyfde maniere? En jy vra my wat is verkéérd met hom?”
Marguerita sug. Sy sien maar swarigheid voorlê, maar hou moedig vol: “Gabriel van Blois is darem oulik, Nicolette. Hy is …”
“Ja, ek weet. Hy kan op ’n manier gaan, maar o, sy verwaandheid! Hy is die grootste windlawaai aan die Franse hof!”
“Parbleu, Nicolette! Met een van hulle sal jy móét trou! Daar is niemand anders nie.”
Nicolette kyk vinnig terug na die Seine, met ’n uitdrukking in haar oë soos dié van ’n vasgekeerde dier. Ja, met een van hulle sal sy móét trou! Hoe sal sy dit oorleef?
“Skryf die klomp goed se name agtermekaar. Dan sal ek my oë toemaak en met my vinger op een druk.” Haar stem is gedemp en gespanne toe sy eindelik die swaar stilte verbreek.
Marguerita se oë rek geskok. Sy het nooit kon dink ’n mens kan op dié manier vir jou ’n man uitsoek nie! Sy sug en begin dan maar gehoorsaam skryf. Toe sy eindelik klaar is, is dit ’n lang lys name waaruit Nicolette de Lille kan kies.
Dis ’n bewende vingerpunt wat eindelik op ’n naam druk.
“Jy kan maar jou oë oopmaak. Die gelukkige man is Francois le Fleur!” roep Marguerita opgewonde en verlig uit, maar haar glimlag verdwyn byna onmiddellik weer toe sy in die ontstelde en geskokte oë van haar niggie afkyk.
“O, nee! Nee, ek kan nie! Ek kán nie! Hy is sweterig, Marguerita! Ek sal my doodgril!”
“Maar jy het klaar gekies …”
“Nee! Kom ons probeer weer. Ek sal weer my oë toemaak. Hou reg die papier,” laat sy oorhaastig hoor, en voel ’n rilling van afsku deur haar gaan.
“Guillaume du Toit!” kondig Marguerita aan en Nicolette se oë vlieg oop.
“Maar hy is net ’n sak vol bene!” protesteer sy flou.
Marguerita besluit dis tyd om streng op te tree, anders sal hulle môremiddag nog hier sit sonder dat ’n keuse gedoen is.
“Hy mag na aan sy dood wees en lyk soos wat, maar jou vinger het op hom gedruk en jy gaan met hom trou, Nicolette! Dis nou klaar. Ek gaan nie weer die papier vir jou hou nie. Guillaume du Toit is die man met wie jy gaan trou!”
Nicolette val met geslote oë en wange, wat meteens deurskynend bleek lyk, terug teen die chaise longue. Weer eens gaan haar niggie se hart in jammerte na haar uit.
“Hy sal darem nie sweterig wees nie, Nicolette,” probeer Marguerite troos.
“O, bly stil! Hy het nie eens ’n druppel bloed in sy uitgedroogde ou liggaam nie, waar sal hy nog sweet vandaan kry? Uh! Daardie maer, benerige arms!”
Marguerita se oë lyk soos pierings en Nicolette sak laggend terug. Maar meteens verander haar laggie en druk sy haar gesig in haar hande terwyl sy die snikke nie langer kan keer nie. Die giggeltjie wat skielik uit Marguerita se keel ontsnap nadat sy oor haar ergste skok gekom het, breek kort af. Sy hardloop na haar niggie toe en plaas ’n vertroostende arm om die rukkende skouers.
“Ag, Nicolette, dis darem seker nie regtig so erg nie. Die ander vroumense kom klaar met hul mans, en hulle lyk ook maar nie beter nie. ’n Mens sal dit darem seker oorleef.”
Sy probeer gerusstellend glimlag. Om Nicolette de Lille in trane te sien, is baie ongewoon.
“Ja, ek sal seker. Ek sal moet, nie waar nie? Ek het geen keuse nie.”
Maar die res van daardie dag, ook die nag en die daaropvolgende oggend, ken Nicolette geen rus of duurte vir haar siel nie. Sy is soos ’n dwalende gees, maar hoe sy ook al probeer, sien sy geen uitweg nie. Oor ’n maand sal sy gaan trou met ’n man van haar keuse of, as sy nie kan kies nie, sal Sy Majesteit self ’n keuse vir haar doen.
Dis ’n strak en gespanne Nicolette de Lille wat haar daardie middag weer by Sy Hoogheid aanmeld.
“Ek is bly dat jy tot ’n besluit gekom het, ma chérie,” laat hy verlig hoor, want eintlik het hy opstand verwag, en hoewel hy goed bewus is van die feit dat dit haar niks sal baat nie, het hy tog probleme voorsien. Maar Nicolette het blykbaar besluit om verstandig te wees, en dan kan hierdie belangrike sakie nou afgehandel word. Hy voel heel tevrede met homself. “Mag ek weet wie die gelukkige man is?”
“Met u goedkeuring het my keuse geval op … op Guillaume du Toit.”
Haar stemtoon laat dit na ’n lewenslange vonnis klink, maar die koning gee voor dat hy dit nie agterkom nie. ’n Koning, ’n verstandige en wyse een, leer vroeg in sy heerskappy waaraan hy aandag moet gee en wat om te ignoreer. Vandag, weet hy, moet hy ignoreer, en hy gaan soen haar op die wang.
“Jou keuse is verstandig, soos ek ook verwag het. Guillaume du Toit is reeds verby die dwase jare van die jeug, maar hy is nog nie só oud dat hy nie ’n goeie en betroubare eggenoot vir sy vrou sal wees nie. Hy is ’n man met ’n aansienlike inkomste en sal goed vir jou en jul kinders sorg.”
’n Rilling trek deur die jong liggaam, maar die koning besluit om dit maar te ignoreer. “Ek sal hom sommer nog vanmiddag van jou keuse in kennis stel en julle kan mekaar vanaand hier in die paleis ontmoet om sake verder te bespreek. So gou moontlik sal ’n verlowingspartytjie gehou word. So sal die maand gou verbygaan.”
Hy kyk teer op haar af, want eintlik is hy baie geheg aan hierdie rooikop-rissiepit, soos sy onder party mense bekend staan, en hy wens in alle opregtheid dat sy geluk sal vind. Maar, soos dit maar deur al die eeue gegaan het en seker nog sal gebeur, dink die ouer geslag – soms ook met goeie rede – dat hulle die jonger garde ’n bietjie leiding moet gee en help om gewigtige besluite te neem. Een van sy baie verpligtinge sal hy dus oor ’n maand aan die reeds verstandige Guillaume du Toit kan oordra, en hy moet eerlik erken, hy voel in ’n mate bly daaroor en nou baie meer gerus.
Hoewel Nicolette de Lille so te sê aan die Franse hof grootgeword het, was hy nog altyd bewus van die feit dat sy baie verskil van die ander jong meisies wat ook so tuis aan die hof is. Daar skuil ’n ontembaarheid in die skraal lyfie en agter die groen oë wat nie eens die streng etiek van ’n koninklike opvoeding en die hoogs beskaafde invloede van dié elitekring van Parys heeltemal kon doodsmoor nie. Alte dikwels, en veral die afgelope maande, het hy met kommer gesien hoe daar soms ’n lig in die groen oë blink, dieselfde lig wat hy in René la Porte se oë gesien het – iets van die avontuursoeker, van die ontembare, van ’n gees wat nie vasgehok en ingebreek kan word nie. Dit was een van die beweegredes agter sy skielike begeerte dat Nicolette moet trou, want waar so iets by ’n man ’n bate is, is dit volgens hedendaagse standaarde net die teenoorgestelde by ’n vrou.
’n Vrou is bedoel om te trou, ’n goeie vrou vir haar man te wees, na sy huishouding om te sien, te weet hoe om sy vriende te onthaal, om sy kinders in die lewe te bring en te versorg, en in haar eggenoot se skadu te lewe. Sy is ’n besitting waarmee haar man voor sy vriende kan pronk as hy daarna voel, maar wat hy ook op die agtergrond kan skuif; ’n ornament wat hy kan uithaal en vertoon wanneer ’n bal aan die paleis bygewoon word, maar een wat hy weer daarna gerieflik in sy kasteelagtige woning bêre en van wie hy geen vrae verwag wanneer hy soms, net vir die opwinding, stil in Parys se agterstrate verdwyn nie.
In die weke wat volg, heers daar groot bedrywigheid