Skerwe van geluk. Louisa du Toit
deur uit sit, deins hy byna agteruit. Die man op die kaal balkonstoep staan so roerloos en sy oë staar so stip deur die ondeurdringbare lense van die swartraambril dat hy soos ’n standbeeld lyk. Of ’n winkelpop, dink De Wet smalend.
Hy snap ineens die hele situasie. Wat Madie gevrees het, is besig om te gebeur. Deur sy teenwoordigheid, en meer nog deur sy laaste woorde, kan nie net hierdie afspraak nie, maar haar hele vriendskap met die vreemdeling skipbreuk ly. Hy kan nie anders as om ’n bietjie skadevreugde te ondervind nie.
Tog voel hy ook ’n prik van gewete en wonder wat hy kan doen om die saak te beredder. Hy wil nie werklik vir Madie ongelukkig maak nie, al besluit hy sommer met die eerste oogopslag dat hierdie vreemd formele vent nie by haar pas nie.
“Toemaar,” sê hy ongeërg vir die man wat steeds botstil staan asof hy voor ’n opstandige klas verkeer, “ek is net haar broer, meneer.” Hy skuur verby, skielik oorbewus van sy slenterdrag.
Toe hy weg is, stap Theo Lendorf nader aan Madie. Sy het haar vinnig onder beheer probeer kry, maar die spore van hartseer is nog onmiskenbaar daar.
“En dit?” eis hy. “Jou broer?” Hy kyk skerp na haar. “Meisies huil nie oor broers nie. Dis jou kastig aangenome broer, nè?”
Sy het hom wel in breë trekke oor haar verlede ingelig. “Ons is soos eie,” prewel sy. “En hy maak my so kwáád.”
“Wat is sy naam nou weer?” vra Theo.
“De Wet.”
“De Wet? Is dit sy van?” vra hy fronsend. “Jy het laas ’n ander van gesê.”
“Vermeulen. Sy van is Vermeulen. Sy ma was ’n nooi De Wet,” brei sy uit.
“En jy is De Koker. Help my reg as ek verkeerd is, maar hy is niks van jou nie.”
“Jy verstaan nie. Ek het wel verlangse familie, maar die Vermeulens is my gesin.” Hy laat haar voel soos ’n student wat verbrou het.
“Jy bedoel eintlik hulle het barmhartigheid aan jou betoon.”
Dat hy haar gevoelens van die afgelope tyd so goed opsom, verbaas haar. Theo is ’n besondere man, fyn van aanvoeling. Sy het toenemend besef dat die Vermeulens haar nooit self uitgenooi het om deel van hulle gesin te word nie. Sy het voor die begrafnis van haar ouers ontredderd aan tannie Mart gesê: “Ek wens ek kon liewers by julle bly.” Want haar ouers se familie het opgedaag en was besig om oor haar toekoms te kibbel. Sy het ook gewroeg omdat sy so ’n moeilike vroegtiener was. Haar ouers was nie van die geduldigste nie, het as twee ongelyke nature self heelwat struweling gehad, aangewakker deur ’n verwyterige tiener. Dis juis Mart wat, toe Madie dit huilend lug, getroos het: “Jy mag so voel. Dis oukei om nie oukei te voel nie.”
“Nou as jy by ons wil bly, kom dan,” het Mart Vermeulen bloot gesê, op haar effens afgetrokke manier. Sy is ’n deugsame vrou, maar nie vrygewig met emosies nie. Oom Lood is die uitgaande een, die geselser. Daar is mense wat dink Mart is onvriendelik. Madie het toe reeds die vorige nagte by hulle geslaap, in die dorpshuis waar Mart en die seuns weekstye vir skool gewoon het, en die kamertjie daar was lekker bekend, ’n skans teen die groot skok en verwarring en leed.
Mart en Lood het van aanneming gepraat en as alternatief pleegsorg, maar het ruiterlik verklaar dat hulle nie in die toelaag belangstel nie. Madie wou ook nie op die rand van hulle bestaan lewe as wetlike toevoegsel nie. Liewer net sorgsame vriendskap, het sy met vroeg gerypte insig gevoel. Daar is ooreengekom op volwasse toesig. Goedgekeurde voogskap, as ’t ware. Haar bloedfamilie is haar toegeneë, maar almal het kinders en was lugtig vir die verantwoordelikheid. Genadiglik was nie een van hulle oor geld begaan nie, of hulle het dit nie gewys nie. Lood het dus haar pa se polis en ander opbrengs uit die boedel vir haar belê, en daar moet reeds ’n aardige bedrag rente wees. Hulle wou nooit hê dat sy vir gewone behoeftes daarvan trek nie. Dalk koop sy vir haar ’n motor, een of ander tyd eiendom. Maar die tyd is nie vir enigiets ryp nie, dus wag sy nog.
“Goed,” gee Theo verstandig in, “dit klink aanvaarbaar. Maar moenie te gerus voel nie. Vir my lyk hy soos ’n regte wolf.”
Nou lag sy deur haar verwesenheid. “En hy,” verklaar sy, “het my op sy beurt kom waarsku teen die wolwe van die stad en afsprake met mans wat ek skaars ken.”
Hy glimlag toegeeflik saam. “Jy lyk mooi,” sê hy dan opreg. Met duidelike waardering bekyk hy haar, terwyl hy haar aan die boarms vashou. “Maar het jy iets vir jou kaal arms, as dit koel word?”
“Ek het,” bevestig sy dankbaar, skielik oorval deur dankbaarheid omdat ’n man soos hy hom aan ’n onervare meisie van onbepaalde herkoms steur. Hoe netjies en afgerond lyk hy in sy wit hemp en maroen das, die pak klere. En hoe geleerd, met die bril. Sy hare is netjies kort gesny met ’n wipperige kuif, anders as De Wet s’n wat ongetem in sy nek krul. Hy is van medium lengte, korter as De Wet, maar stewiger, met donkerder hare. Bruin oë.
“Ek het vir jou grondboontjies reggesit, ’n aptytwekkertjie voor ons vir ete vertrek. Maar De Wet het …” Sy wil grappig herhaal van die dieretuinaap, maar voel dislojaal en swyg liewer.
“… het hom nie aan eiendomsreg gesteur nie,” voltooi Theo. “Want hulle glo mos hulle besit jou. Is my afleiding korrek?” Dis duidelik dat hy ’n meningsvormer is, en gewoond om te ontleed.
“Die oom en tannie is gaaf,” kry sy uit. “Sit, Theo.” Sy beduie hom bank toe en neem self op ’n stoel plaas, versigtig om nie haar bene suggestief te kruis nie. Liewer nie langs hom sit … nie te veel te vinnig nie, maan sy haarself. Wat dit betref, is De Wet reg. Sy het nie baie lewensondervinding nie. Haar lewe by die Vermeulens was beskut, ook die twee jaar wat sy na skool op die dorp gewerk het. “Wat sal jy drink?”
Sy is benoud dat hy whisky of iets kan kies, maar hy glimlag ontwapenend: “Het jy boeretroos?” Hy klink nou soos ’n seuntjie, en ’n warm gloed vul haar binneste. Hierdie man moet ek beter leer ken, dink sy vir die soveelste keer.
“Is kitskoffie reg? Maar suiwer, sonder sigorei?”
“Perfek.”
Sy weet dat hy haar dophou waar sy in die kombuishoekie vroetel. Hoekom bewe haar hande? En hoekom voel sy lus om te huil, werklik te huil, nie krokodiltrane soos netnou toe De Wet haar verpes het nie? Sy hunker na die Vermeulens se veilige bekendheid, die gestamp van die pieringrand waarmee Mart die mootjies kalfsvleis kap om dit sagter te kry voor sy schnitzel maak. Lood se besondere manier van voete skoonskraap as hy van die tuin af inkom.
Maar sy onthou ook waarom sy liewer stad toe verkas het: om ’n eie lewe na te jaag. Sy kon die goeie kantoorwerk kry deur die konneksie van die plaaslike prokureur.
Dat De Wet reeds hier gevestig was, was nie ’n oorheersende faktor nie. Tog het dit sy ouers gerus gestel, en sy kon die skuif makliker uitvoer. Nou moet sy hoor dat hy haar kastig moet oppas. Wie sal hóm oppas, met daardie flerrie in die omgewing?
Wat De Wet gevrees het, dat Theo haar in haar eie woonstel sal vaskeer en aanrand of vermoor, gebeur nie. Theo prys die koffie, drink rustig, vra dan of hulle kan gaan. “Ek het nie ’n tafel bespreek nie, maar in die vroeë gleuf behoort daar nie probleme te wees nie.”
Hy vat die sleutel by haar en sluit toe, sit sy hand liggies onder haar elmboog toe hulle die kaal sementtrappe af gaan. Sy voel altyd blootgestel wanneer sy in die aand alleen hier buite beweeg. Dis nie juis ’n eksklusiewe woonstelblok met sekuriteit nie. Sy het reeds met die oog iets beters gemerk, maar verdien nog te min. Van die Vermeulens wou sy nie meer geld vat nie, hulle het al genoeg op haar uitgegee. En hare gaan sy nie sommer trek met ’n toekoms wat nog voorlê nie. Sy kan eendag haar kinders daarmee help studeer.
Maar nou, met Theo by haar, ’n goedgemanierde gentleman, beskermend en bedagsaam, voel sy volkome veilig. Wil hy ernstig met haar raak? Wanneer sal sy uitvind waar hy woon? Moet sy vra, of sal hy haar self vertel?
Dan word haar vraag beantwoord toe hy verby die woonstelblok ry waar sy juis graag self sou wou woon. “Hier het ek op ’n tyd gewoon,” sê hy ewe beskeie en beduie met die kop na die luukse gebou waar ligte sag