Skerwe van geluk. Louisa du Toit
uit, Delila, los dit vir die ateljee.”
“Wat doen ons vanaand?” vra sy en laat vaar die geposeerde houding om op die rusbank neer te plof. Daar rys sekerlik ’n onsigbare stofwolk uit, dink hy geamuseerd. “Almal is weg, jy weet. Die huis behoort aan ons.”
“Wat kan jy my aanbied?” vra hy met, in die eerste plek, ’n gedagte aan die yskas. Hy’t nog nie geëet nie en het gehoop dat hy by Madie geholpe sal raak. Sy het schnitzel by sy ma geleer maak. Sy het net ’n regte vleishamertjie in plaas van sy ma se ou piering.
“Sê wat jy wil hê,” bied sy aan.
“Roosterbrood met gebraaide eier, tamatie en spek.”
Sy kyk na hom asof hy ’n maanklip gevra het. “Jy weet,” sê sy, “jy’s die grootste tweebenige esel op aarde. Ek wonder waarom ek ooit nog na jou kyk, of in die eerste plek na jou gekyk het.”
“Omdat ek so aantreklik is,” verseker hy haar.
“Ja, helaas. Toe hulle daardie dag met jou by die foto-ateljee aankom …”
“Stil, mens.” Hy skaam hom dood as iemand van daardie dag hoor. Hulle was op die uitkyk vir ’n bruingebrande man wat in ’n tydskrifadvertensie as avonturier sou deug, en loop hom toe op die sypaadjie raak. Hy was pas terug van ’n tuisvakansie en inderdaad bruingebrand. Dis toe net daar wat hulle hom ateljee toe skraap en aankeer om vir ’n reeks vinnige foto’s te poseer. Nou ja, ’n ekstra geldjie was nie te versmaaie nie en om alles te kroon, het hy daardie selfde oggend by die ateljee met Emaline kennis gemaak. Hy’t hom so aan haar verkyk dat hy bo-oor ’n klomp toerusting geval het.
“Nie van die ratsste nie,” het die fotograaf opgemerk. “Solank jy dan maar net stilstaan vir die foto’s, meneer Vermeulen. Nou ja, ek gaan een spoel van ses en dertig foto’s doen. Wees net natuurlik.”
Toe het die gekliek begin soos masjiengeweervuur. “Daar’s hy. Ontspan. Gebruik die oë. Ontspan …”
Ontspan? Op die ou end was hy ’n waardelose model, want hoe kan ’n man ontspan as ’n meisie soos Emaline Kemper jou moedswillig met ’n glimlaggie om die lippe staan en betrag? Die foto’s is skynbaar uitgegooi, tot sy verligting. Jammer oor die fooi.
Toe hy daar uitkom, het hy haar terstond genooi vir ’n koppie tee om die eerste hoek.
“Dis presies wat ek wou hê,” het sy hom heel gemaklik verseker. “Heng, jy’s mooi bruin. Waarvandaan kom jy?”
“Af die plaas af,” het hy Madie se sêding gebruik.
“Toe maar wat, daar kan erger dinge gebeur. Jy kon byvoorbeeld uit die Sahara gekom het en dan sou jy so droog gewees het dat jy my hooikoors gee.”
“Wat’s verkeerd met my agtergrond?” wou hy verdedigend weet.
Dis waar, as hy terugdink, moet hy erken dat hulle uit die staanspoor oor die meeste dinge nie saamgestem het nie. Maar dis nogal opwindend. Jy weet nooit wat om te verwag nie.
“Nee wat, g’n fout nie. Nie wat saak maak nie. Jy’s mos nou nie meer daar nie. Jy’s mos nou hier. Gee my jou hand, ek wil jou goed bekyk.” Sommer daar by die kafeetafeltjie vat sy ewe vrypostig sy hand en bekyk dit van binne en buite, inspekteer sy naels.
“Hande vertel baie, weet jy?” het sy hom meegedeel. “Hande kan praat. Ek het modelhande, het jy al opgemerk? Hulle kan my hande alleen ook in advertensies gebruik. Jou hande is ongelukkig te breed.”
“Te breed vir wat?” wou hy gekrenk weet en terstond het hy sy hande onder die tafelblad ingetrek.
“Vir modelwerk, natuurlik.” Haar gesig was lewend van belangstelling. Beeldskoon, kleurvol en uitdrukkingsvol.
“My liewe juffrou …”
“Ekskuus, ek hoor nie mooi nie. Ek is Emaline, met een em en een el. In die modelwêreld is daar nie formaliteit nie.”
Hy was verskriklik bly om op voornaamterme te kom, maar ook verleë oor sy mislukking in die ateljee. “Nou ja, Emaline, laat ons net duidelikheid kry: Ek is g’n model nie en ek skaam my dood as iemand so moet dink. Hulle het my met ’n slap riem gevang, dis al. Ek het maar altyd geld nodig, dus …”
“Maar jy’t niks teen modelwerk as sodanig nie? Vrouemodelle?”
“Nie solank hulle saam met my koffie drink nie.” Hy was dadelik verlief en verlore.
“Jy staan nie te sterk op beginsels nie?” het sy gepols. “Of soek jy jou meisies nog rein soos lenteblomme? Mens kry hulle nie juis meer nie. En onthou net dat selfs lelies in ’n modderige vlei groei.”
Sy het hom raak opgesom. Hy is ’n normale man met normale behoeftes, maar uiteindelik sou hy graag ’n vrou wou hê wat net aan hom behoort. “Jy praat asof ek dosyne meisies het,” het hy ontwyk.
Hy kon nie ontken dat die woordespel opwindend is nie. En tot hede vanaand is Emaline vir hom die opwindendste skepsel op twee bene.
“Is ek dalk besig om in iemand se slaai te krap?” het sy uitgevis en met ’n laggie bygevoeg: “Lenteblomslaai?”
“Nee, jy krap in niemand se slaai nie.”
Dit, dan, is hoe hulle vriendskap sowat tien maande gelede begin het. ’n Vriendskap wat rondgolf soos die branders van ’n onstuimige oseaan: die een oomblik heftige meningsverskil, die volgende oomblik heftige vergifnis. Sy is uiters temperamenteel. Hy besef dat hulle altyd saam ’n onrustige lewe sal hê, veral omdat sy nooit as kind geleer het om haar emosies te beteuel nie. Sy ouers, aan die ander kant, was redelik streng maar gelykmatig.
De Wet weet dat hy ’n teenwig nodig het en wonder dikwels of hy dalk daarin sal kan slaag om Emaline te verander na ’n meer flegmatiese mens. Nee, seker nie. Sy sal bly wat sy is. Daarom was hy so bly toe Madie stad toe kom. Hy het gereken dat hy lekker by haar sal kan uitpraat, raad vra, soms net daar gaan sit en ontspan as dinge saam met Emaline te woelig en ontstemmend raak. Maar nou het Madeleine de Koker mos nuwer, geleerder vriende. Tja.
“Ekskuus?” vra Emaline.
“Nee, ek praat nie.”
“Weer ’n keer hardop gedink? Sê jy tja omdat ek nie vir jou roosterbrood met spek en eiers het nie? My liewe De Wet, ek is nie onwillig nie. Maar geen huishouding het vandag meer reserwevoorraad nie. In die eerste plek is hier nie vars brood in die huis nie, en in die tweede en derde plek is hier nie spek en eiers in die huis nie.”
“Wat is hier?”
“Ek.” Sy gly op sy skoot neer, en sy arms vou om haar en trek haar styf teen hom aan.
Hy vergeet voorlopig van die hongerpyne. As ’n man sy eie kos moet maak en nie geld vir uiteet het nie, skeep jy jouself af en oorleef op ongesonde lekkernye. Juis daarom het hy gedink, en sy ma het ook so gedink, dat hy pal by Madie sal eet en maandeliks ’n bydrae tot die koskas maak.
Verbrande laaistokvent wat sy pad daar aan ’t afsny is. Met sy bril soos Oupa Uil en sy kastig deftige kleertjies. Nog vyf jaar, en hy begin bles word, dit wys reeds. Dit kon De Wet met ’n enkele lang blik vasstel.
“Nou ja dan,” sug Emaline toe dit blyk dat sy aandag effens wegdwaal, “as jy nog nie lus genoeg vir my is nie, moet ek seker toegewings maak. Hier is nog van vanmiddag se oorskietkos in die louoond.”
“Gee maar,” stem hy dankbaar in terwyl hy dink aan sy ma se opgewarmde oorskietkos, die korrelrige rys, jong aartappeltjies, lamstjops, groenbone met botter en witpeper.
“Kom,” sê sy, duidelik trots op haar ingewing. “As die pad na jou hart dan deur jou maag moet loop …”
In die wanordelike kombuis lei sy hom stoof toe. Sy oorhandig ’n mes en vurk en trek die louoond oop. Hy kyk verwagtend: Daar staan ’n onbedekte bak met ’n stukkie verdroogde tjou-tjou wat vroeër in die dag dalk macaroni-kaas was.
“Aan die ander kant,” besluit hy en lê die