Liefde deur ’n lens. Elsa Winckler
Blomme. Sy ruik altyd na blomme, arms vol blomme. Haar motor ruik na haar. Vir ’n oomblik voel hy skoon duiselig.
“Wat maak jy, swaerie?” vra Neethling reg agter hom.
Francois ruk sy kop op, vas teen die bokant van die motordeur. Swetsend lig hy die sak presente uit Nicola se motor.
“Wo-a, stadig.” Neethling klap hom op die skouer. “Gee vir my die geskenke, sluit jy die motordeur. Almal wag.”
Nicola se hart klop so wild, sy is verstom niemand anders hoor dit nie. Soos gewoonlik het Amelie buite onder die groot boom tafel gedek. Die tafel is feestelik versier, soos net Amelie dit kan doen, en kreun onder pragtige skottels kos – daar is skaapboud, gerookte varkboud, en slaaie te kies en te keur.
Nicola skuif haar stoel onder die tafel in en maak seker sy rangskik die tafeldoek sodat haar bene toe is. Een ding is seker – hierdie rompie pak sy hierna diep en ver weg.
Die uitdrukking in Francois se oë. Sy hande op haar bobene. Om meer presies te wees: op die boonste, die heel boonste deel van haar bobene. O, liewe aarde, dis nie iets wat sy gou sal vergeet nie.
Sy het nie ’n naam vir wat sy in sy oë gesien het nie. Dalk het sy haar net verbeel. Wat sy wel weet, is dat geen man nog ooit so na haar gekyk het nie. En die heerlike warmte wat in haar binneste nesgemaak het, is beslis ook nuut.
En sy soen … Sjoe! Sy het al mans gesoen, maar het beslis nog nooit so op enige soen gereageer soos netnou nie, nie eens die eerste en enigste keer wat sy saam met ’n man bed toe is nie. Toe hy haar agterna smalend ’n koue vis noem, het sy aanvaar sy is seker maar ’n koue vrou.
Maar nou weet sy daardie man was totaal verkeerd, dis glad nie waar nie. En nou is haar kop vol beelde van ineengestrengelde ledemate, van satynlakens … O, vrek, waaraan dink sy?
Ontsteld lig sy haar kamera. Foto’s. Dit kan sy doen. Solank daar ’n kamera tussen haar en wie ook al aan die ander kant is, kan sy enigiets hanteer. Sy mik om Amelie af te neem, maar net toe stap Neethling en Francois op die stoep uit.
Haar kamera lig vanself: klik-klik-klik. Om haar lag en gesels almal en hardloop die kinders rond, maar haar kamera is op een mens gerig – Francois. Sy kop is vooroor gebuig terwyl hy luister na iets wat Neethling vir hom sê.
Hy lig sy kop, lag.
Klik-klik-klik.
Sy kop swaai in haar rigting. Daar is dit sowaar weer. Dieselfde uitdrukking wat sy vroeër gesien het – sy het haar nie verbeel nie.
Klik-klik-klik.
“Nicola.” Haar ma trek aan haar arm. “Ons wil eet, sit nou eers jou verskansing weg.”
Nicola knip haar oë. Vir ’n paar oomblikke was sy op ’n ander plek. Sy haal die kamera stadig van haar nek af, haar vingers skoon bewerig. Sjoe.
“Uiteindelik!” roep Amelie vrolik. “Het almal ’n sitplek? Francois, daar is ’n oop stoel langs Nicola. Pa, sal jy asseblief vir ons bid?”
Langs haar trek Francois die stoel uit. Hy gaan sit en skuif onder die tafel in. En sy word bewus van elke sentimeter van die manslyf hier langs haar.
Dis skielik warm. Baie warm. Sy gooi haar hare oor haar skouer.
Asem … hoekom kry sy nie asem nie? Sy skep ’n diep teug en sonder om haar kop te draai, steek sy haar hande na weerskante toe uit, soos wat hulle altyd doen wanneer daar gebid word.
Haar ma se hand vou om haar regterhand. Haar pa begin bid. Francois se hand tel haar linkerhand op, sy vingers verstrengel met hare. Haar pa bid nog steeds. Nie vandag ’n lang ene nie, asseblief, Pappa. Maar Kersdag se tafelgebed is ook ’n dankgebed en daar is so baie om voor dankie te sê, sy weet dit.
Francois se duim beweeg oor haar duim. Haar oë vlieg oop. Sy verbeel haar nie, daar doen hy dit weer.
“… amen,” sê haar pa.
Blitsvinnig ruk sy haar hand weg.
Amelie lig haar glas: “Op Nicola se terugkoms,” glimlag sy en almal lig hulle glase.
“Skep asseblief en stuur die bakke aan,” beveel Amelie toe almal ’n sluk van hulle wyn geneem het. “Ek weet nie van julle nie, maar ek is nou honger.”
“Dis Kersfees,” sê haar ma. “En al ons kinders is hier. Ek is so bly jy kon betyds ’n vlug kry, Nicola.”
Nicola gee haar ma ’n drukkie. “Ek ook. Ek sou heelwat vroeër teruggekom het, maar ek was nog nie klaar nie. En ek wou eintlik by Turkye …”
“O, aarde, nee, my kind. Dinge is darem op die oomblik net te deurmekaar in daardie deel van die wêreld. Ek is baie bly jy het eerder huis toe gekom.”
“Jy het die hele vlugteling-hartseer ervaar terwyl jy in Italië was?” sê-vra René. “Ek het so aan jou gedink toe ons die foto van die seuntjie in die rooi hempie sien, die enetjie wat verdrink het. Ek dink nie daar’s ’n mens wat nie deur daardie beeld geraak is nie. Ek en Neil was bekommerd oor jou.” Neil knik om sy vrou se woorde te beaam.
Nicola kyk af na haar bord kos. René se woorde het haar aan die hart geruk. Beelde flits deur haar geheue. Sy konsentreer op haar asemhaling, hou haar stem gelykmatig: “Ja, dit was … érg. Die stomme mense.”
“Dankie, Vader, jy het die dag voor die aanvalle in Parys reeds daarvandaan vertrek. Toe ek daarvan hoor, was dit al waaraan ek kon dink: jy kon daar gewees het,” sê haar ma.
“Sy’s veilig, sy’s hier, Salomien,” sê haar pa en vat haar ma se hand in syne.
“Almal was so geskok, selfs hier aan die suidpunt van Afrika,” voeg Neil by.
Nicola neem ’n sluk wyn, druk haar hand teen haar lyf. “Tragies,” is al wat sy uitkry.
“Hey,” sê René, en toe Nicola opkyk, is René se oë vol trane. Sy steek haar hand oor die tafel, en Nicola gee haar hand ’n drukkie voordat sy verder eet.
René verstaan haar so goed. Haar sus huil sommer om haar onthalwe ook.
“Het jy genoeg foto’s vir jou uitstalling?” vra Chris. “Wanneer is dit nou weer?”
“Einde Februarie. Hoewel ek al heelwat verkoop het, het ek meer as genoeg om uit te kies. Ek het ’n idee vir ’n tema en kan nie wag om deur die foto’s te gaan om die regtes uit te soek nie. Toe ek ingestem het tot die uitstalling, het ek nie gedink ek gaan so lank weg wees nie, maar ek het Suid-Amerika baie geniet, veral Buenos Aires, en het langer daar gebly as wat ek aanvanklik beplan het. Dis so ’n fassinerende stad. En die mense se gesigte is so ekspressief – ek kon nie ophou foto’s neem nie.”
“Sal jy die foto’s betyds vergroot en geraam kan kry?” vra haar pa.
“Ek kon die laboratorium darem al ’n ruk gelede laat weet het om vir my goed ’n gaatjie te hou en die persoon wat die raamwerk doen, weet ook ek gaan binnekort op sy nommer druk. Die laboratorium moet minstens ’n paar weke hê, maar ek dink ons het genoeg tyd.”
“So jy gaan nie self jou foto’s ontwikkel nie?” vra haar pa.
“Doen fotograwe dit dan nog?” vra Natalie.
“O ja, daar is ’n skool van fotograwe wat reken die enigste ‘real’ foto’s is dié wat ’n fotograaf self in ’n donkerkamer ontwikkel. Ek is ook mal oor die donkerkamer. Die hele proses is baie intiemer, jy as fotograaf is letterlik deel van die ontwikkelingsproses. Jy gebruik die negatief om jou te lei wat om met die foto te doen. Jy’t geduld nodig, maar daar is iets anders aan ’n foto wat jy self ontwikkel het. Die kuns van fotografie lê juis daarin. Maar nou ja, ons leef in ’n digitale wêreld en ek probeer om dit ook in my werk te benut. En ja, Pappa, daar is beslis foto’s wat ek self gaan ontwikkel.”
“Jou jaar weg was seker ’n wonderlike ondervinding,” sug Natalie.
“Ek sal altyd bly wees ek kon dit gedoen het. Omdat ek meestal by van my skool- en universiteitspelle