Piekfyn Afrikaans Graad 5 Leerderboek vir Huistaal. Rina Lamprecht
sy eie
voor jou deur kom sit.
Sy halsbandjie is knalrooi,
sy houding opgevoed,
hy laat hom streel en optel
en spin sy oggendgroet.
Maar kos wil hy nie hê nie,
ook as jy vis wil gee,
want kuierkat is knuppeldik,
sy baas het ’n kafee!
(Hennie Aucamp, ongepubliseer)
Beantwoord die volgende kontekstuele vrae in jou werkboek:
1.Die spreker beskryf die kat op verskillende maniere.
a)Skryf drie fisieke eienskappe van die kat neer.
b)Skryf drie gedragseienskappe van die kat neer.
2.Haal ’n woord uit strofe 1 aan wat bewys dat die kat nie elke dag voor die deur kom sit nie.
3.Die digter gebruik verskillende kleure in die gedig.
a)Skryf die kleure neer wat in die intensiewe vorm gebruik word.
b)Watter ander kleur kom ook in die gedig voor?
4.In die gedig word daar ’n ander intensiewe vorm gebruik wat dieselfde beteken as om baie versadig te wees. Skryf dit neer.
5.Die kat se houding word as “opgevoed” beskryf. Wat beteken dit?
6.Hoe groet die kat in die oggend?
7.Hoekom wil die kat nie iets hê om te eet nie?
8.Wat is ’n “beffie” (versreël 2)?
9.Die titel van die gedig is ’n goeie voorbeeld van alliterasie. Skryf dit neer en onderstreep die klanke.
10.Skryf nog ’n voorbeeld van alliterasie in die slotstrofe neer. Onthou om die klanke te onderstreep.
11.Hoe weet ons dat hierdie gedig uit drie kwatryne bestaan?
12.Watter versreël dui die wending in die gedig aan?
13.Wat is die atmosfeer in hierdie gedig? Kies een van die volgende: hartseer/speels/opgewonde.
14.Verskillende letters kan soms gebruik word om dieselfde klank in óf een woord óf twee verskillende woorde voor te stel.
a)Skryf ’n woord uit strofe 1 neer waar twee verskillende letters gebruik word om dieselfde klank voor te stel.
b)Skryf twee verskillende woorde uit versreël 3 neer waar verskillende letters gebruik word om dieselfde klank voor te stel.
15.Hoekom hou jy van die gedig? Is dit die ritme, die boodskap of iets anders? Skryf dit neer.
Daaglikse assessering
Sien jou antwoorde na volgens die onderwyser se memorandum.
Skryf ’n paragraaf oor jou troeteldier
Wanneer jy ’n paragraaf skryf, moet al jou sinne ’n eenheid/samehang vorm. Dit beteken dat een sin by ’n vorige sin aansluit sodat die paragraaf ’n groot geheel vorm. Skryf een hoofsin (kernsin) wat die hoofgedagte van die paragraaf vorm. Al die ander sinne in die paragraaf brei op hierdie hoofgedagte uit – ons noem hulle bygedagtes. Lees ook die inligting in module 3, aktiwiteit 3.
Skryf ’n paragraaf van 60-80 woorde oor jou gunstelingtroeteldier. Volg die stappe van prosesskryf:
•Besluit oor watter dier jy wil skryf – wat is sy/haar naam, waar het jy hom/haar gekry, leef hy/sy nog, ens.
•Skryf in paragraafvorm – wat gaan jou kernsin wees en hoe sluit die ander sinne hierby aan?
•Lees dit deur en gee vir jou maat om te kontroleer en foute reg te maak.
•Lees dit weer deur en maak seker daar is geen foute nie.
•Herskryf dit en handig dit in vir finale assessering.
Aktiwiteit 5: Reis deur ons land
•Luister en praat
•Lees en kyk
•Skryf en aanbied
•Taalstrukture en -konvensies
In hierdie aktiwiteit gaan jy
•’n informatiewe teks lees en na illustrasies kyk
•’n toerplan vir toeriste in jou dorp/stad uitwerk
•’n mondelinge voorlegging van jou toerplan doen
•’n koerantberig skryf
•meer oor lettergrepe, klankgrepe en hoofletters leer.
Lees die onderstaande teks in pare, maar lees eers Pitkos sodat julle weet hoe om paarlees te doen.
Pitkos
Paarlees
Hierdie tegniek is ’n maklike leesmetode omdat klasmaats mekaar ondersteun.
Prelees die teks: Lees die opskrif en kyk na die illustrasies. Wat sê dit vir julle?
Prosedure van paarlees:
•Woorde moet saam gelees word – die een leser moet nie ná die ander een volg nie.
•Pas leesspoed by mekaar aan.
•Wanneer jy genoeg selfvertroue het om alleen te lees, moet jou maat aandagtig luister en terugvoer gee.
•Lees probleemwoorde of -frases weer saam.
Toerisme in Suid-Afrika
Wonderlike geleenthede vir vernuftige entrepreneurs
’n Menigte kanse in die toerismebedryf lê net en wag om benut te word. Maar presies wat behels toerisme?
Dit is besig om een van ons land se belangrikste bedrywe te word en skep nuwe geleenthede vir entrepreneurs. ’n Slim entrepreneur kan heelwat wins maak indien die behoeftes van die mark raakgesien word.
Die toerismebedryf sorg jaarliks vir die besteding van biljoene rande en dis nie verniet dat nagenoeg een uit elke tien werkers op aarde in ondernemings is wat daarmee verband hou nie.
Die toeriste-verskynsel en die bedryf wat daarmee saamgaan, is al baie oud. Dink aan die besoek van die koningin van Skeba aan koning Salomo in die Bybelse tyd! Ook Marco Polo se reise na die Ooste in die dertiende eeu en David Livingstone s’n deur Afrika in die 1900’s. Ryk mense het nog altyd na afgeleë wêrelddele gereis om indrukwekkende geboue en ander kunswerke te besigtig, nuwe tale te leer of nuwe geregte te proe.
(Verwerk van: mieliestronk.com)
Lettergrepe
’n Woord kan volgens lettergrepe of klankgrepe verdeel word.
Lettergrepe is wanneer ’n woord op grond van taal- en spelreëls verdeel word, byvoorbeeld: borrelbad: bor-rel-bad; spykerskoene: spy-ker-skoe-ne.
Wanneer ’n lettergreep op ’n vokaal eindig, is dit ’n oop lettergreep (to-ne) en wanneer’n lettergreep op ’n konsonant eindig, is dit ’n geslote lettergreep (ton-nel).
Afbreek van woorde
Wanneer daar te min plek in ’n reël is om ’n woord volledig uit te skryf, mag ons dit afbreek. Daar is ’n paar reëls:
•Eenlettergrepige woorde word nie afgebreek nie, byvoorbeeld: lank.
•Woorde word volgens betekenisvolle dele óf lettergrepe afgebreek.
•Indien twee konsonantletters langs mekaar staan, word daar tussen hulle afgebreek, byvoorbeeld: interes-sant, kon-sonant.
•As n en g langs mekaar