Annelize Morgan Omnibus 8. Annelize Morgan
daar is perke aan my vermoëns.”
Samuel sien die gaping.
“Die oes was baie goed, oom Markus. Daar is mos nou weer geld.”
Markus kyk hom reguit in die oë.
“Nie ’n pennie wat jý verdien het sover ek kan onthou nie.”
“Moenie weer begin nie, Markus,” keer Hanna. “Jy het alreeds vir Frank weggejaag. Moenie my seun ook nog wegstuur nie.”
“Ek het hom nog nie weggejaag nie, maar as hy aanhou om net op my te teer, sal ek hom moet verplig om te werk vir sy inkomste.”
“Jy is harteloos, Markus.”
Die ou man lag vreugdeloos.
“Dan het jy nog nie met die lewe slaags geraak nie. Daar is nie ’n harder leermeester as die lewe self nie.”
Hanna sug.
“Gaan jy nou die spaider koop, of nie?”
“Nee.”
“Suinige ou vrek,” sis Samuel binnensmonds.
Markus kyk na hom.
“Pasop maar wat jy sê, ou seun. Ek herkou aan die gedagte om my testament só te verander dat jou ma die plaas erf vir so lank as wat sy leef, maar dat dit daarna aan Rosalie gaan. Moet jou nie té sterk uitdruk wanneer jy van my praat nie. Ek waarsku jou nou hier waar jou ma by is. Ek het geen respek vir jou nie, en ek is ook nie bang om dit vir jou te sê nie.”
Samuel byt sy bitsige antwoord terug en stap die huis in. Hy loop hom byna in Rosalie vas.
“Gestaan en afluister, nè?” sê hy onvriendelik en loop verder.
Rosalie word bloedrooi. Sy het nie bedoel om af te luister nie, maar sy kon dit nie verhelp om die laaste deel van die gesprek te hoor nie. Dan stap sy uit op die stoep met die koffie vir oom Markus.
Hanna draai ook om en gaan die huis binne.
Markus sit broeiend voor hom en uitkyk. Hierdie familie van sy suster sal hom skoon uitsuig totdat daar niks meer oor is nie. Hy weier om ’n pennie van die geld vir die oes aan Samuel se nuwe gier af te staan. Daardie geld gaan hy net so bank vir Rosalie. Tot nou toe kon hy nog nie veel gespaar kry om iets aan haar te kan nalaat nie, maar hierdie jaar gaan dit verander. Hy sal sorg dat sy nie ’n tekort ken ná sy dood nie.
Hy neem die koffie dankbaar by haar.
“Teen volgende week sal ons klaar gedors het.”
Sy knik stadig.
“Dan begin ons weer koring saai, en die hele storie begin van voor af.”
Hy lag sag.
“Dis die lekker daarvan. Elke jaar kry jy weer ’n kans. Soms gaan dit goed, maar ander kere skraap jy net deur. Dan hoop jy weer op die volgende jaar.”
Sy kyk op na hom en glimlag.
“Ons het verlede jaar hard gewerk.”
“Dit gaan maar elke jaar so. Daar is ’n paar saaisakke wat herstel moet word, en die eg is kapoet. Daar is nog baie werk voordat ons met die ploeg en saai kan begin. Die span donkies is darem nog voltallig.”
Hulle sit lank so in stilte en praat net so af en toe totdat die klokkie vir aandete lui. Dan eers staan hulle op en gaan die huis binne.
Teen die einde van Januarie kom daar weer een middag ’n vreemde rytuig op Leydshoop aan. Hierdie keer is dit egter Samuel wat op die drywersitplek sit. Hy lyk hoog in sy skik met sy nuwe wa. Met ’n swierige draai hou hy voor die herehuis stil,
Hanna tel die soom van haar rok op en hardloop hom tegemoet.
“Het jy dit toe gekry? Wat sê jou pa?”
Samuel lag.
“Hy is lekker jaloers, Ma. Baie dankie dat Ma die ou dingetjie vir my gekoop het.” Hy kyk oor sy skouer na die twee natgeswete perde en dan terug na haar. “Die perde het ek net gehuur. Ek moet hulle môreoggend terugneem na Harrismith toe.”
“Wat gaan jy dan vir trekdiere maak?”
“Ek het gedink om vir Sheba en Harmonie in te span. Hulle sal ’n pragtige span maak.”
“Oom Markus gaan nie daarvan hou nie.”
“Hy het nie die karretjie gekoop nie, en daarom kan hy ’n bietjie toegeeflik wees.”
“Harmonie is nie sy perd nie.”
Samuel snork minagtend.
“Alles op hierdie plaas behoort aan hom.”
Toe hy die rytuig later trots aan Markus vertoon, is die ou man woedend. Hy draai summier om en gaan soek sy suster waar sy in die tuin tussen haar blomme besig is.
“Wat het jy met die eerste oesgeld gemaak, Hanna?” wil hy weet. “Ek het dit weggesluit, maar dis nie meer daar nie.”
Sy draai stadig om na hom.
“Ek het dit nodig gehad, Markus.”
Hy word pers van woede.
“Waarvoor het jy driehonderd pond nodig gehad? En wie gee jou die reg om te vat wat mýne is?”
“Daardie geld is ons albei s’n. Leydshoop is soveel myne as wat dit joune is!”
Hy staar haar vol magtelose woede aan. Hy weet dat sy die geld vir Samuel gegee het om die spaider mee te gaan koop, en dit laat hom byna verstik in sy magteloosheid. In die vervolg gaan hy net baie versigtiger wees met sy geld. Hy sal die res van die oesgeld onmiddellik gaan bank voordat iemand weer ’n vinger daarop kan lê.
“Jy het hiervoor gesoek, Hanna,” sê hy afgemete. “Die res van die jaar gaan jy geen toelaag kry nie. Nie jy of een van jou gesin gaan ’n dooie duit uit my kry nie. Julle sal net kos en slaapplek hê en dis al!”
“Jy het nie die reg om dit aan my te doen nie!” roep sy ontsteld uit. Clara wil nog die pelsmanteltjie hê, en Frank het gevra vir nuwe klere. “Ek moet my gesin versorg, en hoe gaan ek dit regkry as ek geen geld het nie?”
Sy oë glinster.
“Jy het dit mos gevat en dit bestee aan iets wat jy gedink van waarde is. Nou het jy jou vervloekte waentjie, en jy sal maar sonder die ander dingetjies moet klaarkom!” Hy draai weg en stap haastig na die huis.
Hanna byt op haar tande. Sy moes beter geweet het as om die geld te vat, maar nou is daar niks meer wat sy aan die saak kan doen nie. Sy weet uit ondervinding dat Markus so hard as klip kan wees as hy die gedagte kry dat iemand hom ’n onreg aangedoen het. Hierdie jaar gaan vir haar ’n swaar jaar wees, en sy is skielik spyt dat sy aan Samuel se geneul toegegee het. Sy moes liewer hierdie een keer in haar lewe as moeder die kind iets geweier het. Nou sal hulle almal daaronder moet ly.
Samuel ry van die plaashuis af weg kort voor sononder, en Rosalie sien hom nie gaan nie. Sy is in die waenhuis besig om oom Markus te help om die koringsakke vir die volgende dag uit te sorteer. Toe hulle by die waenhuis uitkom, is Samuel reeds weg.
Rosalie gaan was haar gesig en hande en gaan dan na die stal toe om ’n ent met Harmonie te gaan ry. Sy doen dit elke aand voordat sy die perd op stal sit vir die nag. Toe sy egter by die slaapplek kom, is dit leeg.
Onbegrypend gaan sy na die stalkneg, en dié deel haar mee dat Samuel Harmonie saamgevat het om die spaider terug te bring. Hy moes die ander twee perde op die dorp agterlaat.
Teleurgestel en omgekrap gaan sy weer terug huis toe. Oom Markus kyk verbaas op toe sy by die huis instap.
“Dis die eerste keer vandat ek jou ken dat jy skielik nie lus kry om perd te ry nie,” terg hy goedig. “Wat is verkeerd?”
Sy aarsel, maar sy weet dat oom Markus vroeër of later tóg die waarheid sal weet.
“Samuel het vir Harmonie saam Harrismith toe.”
Sy