Ena Murray Keur 15. Ena Murray
beker koffie en ’n dik sny brood met die tuisgemaakte appelkooskonfyt so dik daaroor gestryk, gesit en eet het.
En Karina was altyd daar. Sy was vyf jaar jonger as hy en vir hom die mooiste klein meisietjie wat hy nog ooit gesien het. Sy het vir hom al mooier geword namate sy groter geword het. Hy het haar as sy persoonlike besitting beskou, totdat hy op ’n dag met ’n skok moes besef dat sy glad niks van hom was nie en ook nooit sou wees nie.
Sy was in standerd vyf en hy in matriek toe hy vir die eerste keer opgemerk het dat ander seuns na haar loer en dat sy dit geniet. Hy het haar goed beskou, die ontluikende vroulikheid raakgesien en vir die eerste keer het hy geweet wat jaloesie is. Soos ’n wafferse grootbaas het hy haar daaroor aangespreek en hom teen ’n muur van vyandigheid vasgeloop.
“Ek is nou moeg vir jou baasspelerigheid, De Waal,” het sy ontstoke gesê. “Jy is niks van my nie.”
“Maar …” Hy wou haar verslae daarop wys dat hulle so te sê in een huis grootgeword het, dat hy die volste reg het om beskermend oor haar te voel, maar sy het hom nie kans gegee nie.
“Van nou af los jy my uit, hoor? En in die toekoms gaan ek saam met wie ek wil, na die debat, die rugby, waar ook al heen. Ek is nou sat daarvoor dat jy my altyd wil oppas.”
Hy het verslae na haar wrede woorde geluister. Al die jare, as hulle na ’n plek toe moes gaan, het hy en Karina saamgegaan. Hy het nooit bedoel om haar op te pas nie. Dit was vir hom die grootste genot en vreugde, en hy was altyd heimlik trots op sy maatjie. En toe moes hy hoor sy vind hom lastig en baasspelerig en dat sy moeg was daarvoor, dat sy verkies om saam met ander seuns na al die plekke toe te gaan.
Sy klein kaartehuis wat hy deur die jare vir hom en Karina opgebou het, het in duie gestort. Hy het nooit na ’n ander meisie gekyk nie, want niemand was so pragtig soos sý Karina nie. Maar dat Karina beslis na ander seuns begin kyk het, was duidelik, en dit het diep, diep seergemaak.
Dit was net tant Miemie wat agtergekom het dat iets met hom aan ’t gebeur was. Sy het hom die beste van almal geken, want het sy hom dan nie amper soos ’n eie kind grootgemaak nie? Sy was al die jare bekommerd dat hierdie ding sou gebeur, en nou het dit gebeur. Sy het nooit daarna verwys nie, maar sy was daarvan bewus dat hy Karina bewonder. Sy het maar gehoop dat hy dit mettertyd sou ontgroei en ook in ander meisies sou begin belangstel, meisies van sy eie ouderdom. Maar dit het nie gebeur nie, en toe het Karina hom seergemaak.
Maar sy was bang om met hom daaroor te praat. De Waal was reeds in matriek ’n besonder volwasse kind vir sy jare. Hy was nog altyd baie spontaan teenoor haar, maar tog was daar sekere dinge, waarvan sy gevoel vir Karina een was, wat sy nie sommer met hom kon bespreek nie. Sy het gewag dat hy eerste daaroor met haar moes praat, maar hy het nie.
Met die beste bedoelings het sy een middag met haar dogter probeer praat, ’n dogter wat skielik oornag grootgeword het, byna te mooi geword het, het sy met beklemming gesien. Waar sou sy en Thys tog aan hierdie besonder mooi kind kom? Hulle was doodeenvoudige mense. Sy was nog altyd so ’n groot vreugde vir hulle, want afgesien van haar uiterlike skoonheid, was sy ook intelligent en baie getrou in haar skoolwerk. Oënskynlik kon sy en Thys maar net trots wees op die dogter wat die Vader hulle redelik laat in hul lewens geskenk het. En tog …
Ouers wil altyd graag mooi kinders hê. Sy het geweet daar was baie mense op die dorp wat haar en Thys hierdie pragtige, slim kind beny het. Maar sal haar kind se skoonheid nie later meer kommer en hartseer baar as wat dit tot dusver vreugde gebring het nie? Daar is so min mense wat uiterlik mooi is wat ook goed is van binne.
“Jy skeep De Waal deesdae darem baie af, Karina. Jy gaan nooit meer êrens saam met hom nie.”
Karina se ken het parmantig gelig. “Hoekom moet ek? Ek is onder geen verpligting teenoor hom nie.”
Tant Miemie het gefrons. “Hoe kan jy so iets sê, Karina? Jy en De Waal is so te sê broer en suster.”
“Ja, as julle dit net daarby sal laat.”
Tant Miemie was hewig ontsteld. “Wat bedoel jy?”
“Mamma, kom ons praat reguit. Al die jare paar julle my en De Waal af. Vergeet dit. Daar sal nooit iets meer as vriendskap tussen ons wees nie en as hy nie kan ophou om lastig en besitlik te wees nie, kan daar nie eens vriendskap wees nie.”
“Karina!”
Sy was egter onwrikbaar. “Ons moet mekaar goed verstaan, asseblief, Mamma. Ek het my hele toekoms voor my, en De Waal pas nie by my planne in nie. Sodra ek klaar is met skool, gaan ek die wêreld in om iets te bereik, iets te word. Ek is nog nie honderd persent seker wat nie, maar ek gaan nie op hierdie dorp bly sit en met De Waal trou en soggens vir hom ’n trommeltjie kos pak soos Mamma dit vir Pappa doen nie. Ek sal nie! Ek sterf liewer!”
Sy het natuurlik nie geweet hoe diep haar woorde haar ma gekwes het nie. Die jeug besef selde wanneer hulle wonde toedien. Wysheid en insig kom eers met die jare, en Karina was maar nog ’n dogter, vol ideale, en sy was van plan om niks en niemand in haar pad te laat staan nie.
Sy het Karina bekommerd aangekyk. Daar is niks mee verkeerd om ideale en drome te hê nie. Trouens, elke mens moet dit hê. Maar Karina se ideale … Was hulle werklik suiwer?
“Wat wil jy eintlik in die lewe hê, my kind?” het sy amper bang gevra.
Haar kind het haar arms half moedeloos uitgestrek asof dit te veel was om op te noem. “Ag, sommer … sommer alles wat …”
Miemie Oosthuizen het begrypend geknik toe haar dogter ongemaklik geswyg het. Ja, sy het geweet. “Alles wat ons jou nie kon gee nie, bedoel jy.”
Karina het skuldig gelyk, maar was nog steeds uitdagend. “Is dit so verkeerd, Mamma? Ek is maar net ’n mens. Ek wil graag eendag kaste en kaste vol mooi, duur klere hê. Ek wil my eie motor hê, ’n woonstel met pragtige meubels en dik matte, en ek wil oorsee gaan en … ag, so baie ander dinge. Is dit verkeerd?”
Miemie het meewarig geglimlag. “Nee, ek sal nie sê verkeerd nie, my kind, solank dit net nie ál is waarna jy strewe nie. Dis alles materiële dinge wat jy genoem het, Karina. Baie mense het al hierdie dinge nagestreef en later ontdek dat hulle die dinge wat werklik geluk bring, weggegooi het ter wille van dooie, siellose dinge. Ek hoop nie jy kom dit ooit oor nie. De Waal is dus nie een van die dinge waarna jy streef nie?”
“Nee. Ek wil eendag ’n ryk man hê wat my alles kan gee, en De Waal sal altyd ’n sukkelaar wees. Hoe kan hy ooit ryk word?”
“Karina!” Tant Miemie het haar kop geskud. “Jy is nie nou baie regverdig teenoor hom nie, is jy? Hy het nog nie ’n kans gekry om te bewys wat in hom steek nie. Hy is maar nou eers in matriek, Karina!”
“Ja, maar tog … Hy gaan volgende jaar met ’n beurs B.Com. studeer. Daarna sal hy iewers as boekhouer beland en vir die res van sy lewe van die hand in die tand leef. Nee dankie, Mamma. Ek sien nie daarvoor kans nie. Ek wil beroemd word. Ek wil my naam in die koerante sien …”
“Ek hoop, my kind, dat jy en ek en Pappa dan altyd trots sal wees wanneer dit gebeur. Daar is baie mense wie se name en foto’s in koerante en tydskrifte verskyn wat hul koppe in skaamte moet laat sak.” Sy het opgestaan, haar dogter se een wang gestreel, met moederlike intuïsie besef dat daar nog baie trane en kommer vir haar wag. Maar met die wysheid van ’n moeder het sy besef dat dit onafwendbaar was, dat sy maar net geduldig daarop kon wag. Intussen kon sy net hoop en bid. Dis op die ou end maar al wat daar vir ’n ouer oorbly – hoop en bid dat dít wat deur die jare met sorg en moeite en geloof geplant is, tog sterk genoeg gewortel het om jou kind veilig deur die lewe te dra.
“Ek hoop jy bereik eendag jou ideale, my kind. Daar is net een ding, Karina, wat Mamma vandag vir jou wil sê. Hoe jy van buite lyk, is nie in jou hande nie. Dis God wat jou geskape het, jou mooi gemaak het. Maar hoe ’n mens van binne lyk, is jou eie handewerk. En ’n mooi mens van buite wat lelik is van binne, is ’n afskuwelike ding, Karina. Onthou dit, my kind. Onthou dit altyd en strewe daarna om nie net van buite nie, maar ook van binne mooi te wees. Dis al wat ek vir jou sê wanneer jy op jou pad van ideale begin stap. Ek het niks meer om vir jou saam te gee nie.”