’n Soort van bevryde vrou. Kristel Loots
my van vet na verleidelik te neem.
Terwyl ek so een, twee keer ’n week gym toe gaan en wag op beter dae, skeep ek nie vir Harvey af nie. So op ’n simpel manier voel ek tog veiliger wanneer hy langs my sit terwyl ek bestuur, veral as ek fleksietyd werk en donkeroggend al moet ry om papierwerk af te handel. Ek hou dan eers in ’n systraatjie stil en buig die arme Harvey by die knieë en nog ’n paar plekke sodat hy in die kattebak kan inpas. “Slaap jy nou maar ’n bietjie,” mompel ek gewoonlik ’n verskoning. “Een van ons twee moet werk, to bring home the bacon, jy weet.” Ek moet regtig meer Engels met hom praat.
Die geslaap in die kattebak is nie so wreed soos dit mag klink nie, want ek het soort van ’n bed daar geprakseer. Met ’n sagte kombersie en ’n kussing. Al wat kortkom, is suurstof en daarvan het Harvey gelukkig nie veel nodig nie.
Ek kan nie by die werk aangery kom met Harvey penorent langs my voor in die motor nie. Mense is weird, hulle sal nie verstaan nie.
2
Om gym toe te gaan is amper soos ’n besoek aan ’n êppie-tandarts wat aangaan asof hy gate in ’n sementmuur boor. Behalwe dat daar by die gym nie verdowing toegedien word nie. ’n Wortelkanaalbehandeling is nie vir sissies nie, ’n gym-sessie onder Zak Voster se leiding ook nie. Hy dryf my soos ’n kwaai boer met ’n sweep in die hand ’n steeks donkie sou kry om saam te werk.
Só laat hy my soms voel ook. ’n Steeks donkie wat nie weet wat goed is vir haar nie. “Komaan, Zoe, lig daai boude, swaai jou arms. Jy oefen soos ’n ou vrou wat bang is sy gaan haar valstande verloor. Komaan! Vinniger, hoër, beter, verder, meer!”
Goeie donner tog, ek weet alles van no pain, no gain, maar ek is nie hier vir my gesondheid nie, ek is hier … laat ek dit nou maar erken … om man te soek. Verkieslik tussen die vettes en die vrolikes wat net-net genoeg oefen om nie met ’n hartaanval of beroerte in hul spore dood neer te slaan, bierpens na bo nie. Sodat ek met een kan trou en klaarkry en my ma en pa, Swietie-pie, Harvey en die hele ou boksemdais van my nek af kan kry.
In die enkele weke wat ek myself martel en dwing om gym toe gaan, kan ek, soos die res van die wêreld, for the life of me nie uitfigure hoekom Zak hom met my “bemoei” nie. Dis in elk geval hoe my ma dit stel.
Sien, mans staan beswaarlik tou om hulle met my te amuseer of te vermaak. “Dis daardie boude van jou wat hulle afskrik,” verduidelik my ma toe ons daaroor gesels. “By jou pa geërf. My familie se mense is mos mooi skraal.”
Vir die oningeligte oor klink dit dalk nie so nie, maar my ma is (glo) baie lief vir my. Net soos ek vir haar is. Al probeer sy ook hoe hard om my te verander. Sy verseker my gedurig van haar liefde vir my. “Dis vir jou eie beswil, Zoe,” sê sy graag wanneer sy my as’t ware met ’n nat vis deur die gesig slaan met die dinge wat sy doen en sê. Soos om my daaraan te herinner dat sy dit ook glad nie kan kleinkry nie – dié ding dat die mannetjie by die gym hom enigsins met my, boude en al, bemoei.
“Ek dink regtig nie dis my dik boude wat mans wegjaag nie, Ma,” verdedig ek. “Of my drillende boarms of my childbearing hips nie. Ek dink eerder dis my hare.”
Want elke dag van my lewe is ’n bad hair day. Of dis hoe ander mense dit seker sien. Van al die mites en legendes wat ek deur die jare gehoor of gelees het, onthou ek die een van Medusa die beste. Kyk wat het met haar gebeur, arme ding. Slange op haar kop in plaas van hare, lelik soos die nag. So afskuwelik dat diegene wat na haar kyk in klip verander. En toe sy te veel van ’n probleem raak, is haar kop met slange en al eenvoudig met ’n skerp swaard afgekap. Ek staan seker ook ’n kans om kop te verloor met hierdie hare van my.
Eintlik, met ’n sagter oog beskou, lyk ek ’n bietjie soos ’n outydse beskermengel. Van die soort op skilderye wat kindertjies oppas wanneer hulle op gevaarlike plekke speel – en wat later grafsteenengele van sement raak. Behalwe dat die engel in my geval ’n perm gehad het en haar lang, golwende hare in ’n kraaines omskep is.
“Dis nie krulle wat op jou kop is nie,” help my ma my graag reg. “Dis kroese.”
Sy’s reg. Dit ís ’n bietjie kroes en baie woes. Dis ’n familievloek wat my natuurlik nie sou oorslaan nie.
“Ook jou pa se mense se nukke daardie. Die meeste van hulle loop met die klapperhaarkoppe rond. Al my dae gehad met daardie hare van jou, ure lank gesukkel om dit uitgekam te kry toe jy nog op skool was, veral op dae wat die wind gewaai het. My arms was skoon lam teen die tyd dat ek jou hare gevleg gekry het.”
Eers sy wat gesukkel het en nou ek. Dis dan nog dieselfde hare wat soos onkruid op my kop groei. Bosse en bosse daarvan, genoeg vir twee, drie vroue as ’n mens dit kon uitdeel. Met ’n wil van hul eie.
Ek sug innerlik. Dekselse pa van my. Kon hy nie sy gene beter gekies het nie? En my ma miskien? Kon sy nie ’n ander man gegryp het voordat sy begin kind kry het nie? ’n Man met steil hare. ’n Oosterling sou heel moontlik die nodige balans verskaf het. Dan was my lewe vandag soveel makliker.
Toe Zak hier teen week drie taamlik gereeld by my woonstel begin opdaag om oor gesonde eetgewoontes te gesels en oor ’n koppie tee – rooibos sonder melk of suiker – te kuier, vermoed ek die aarde het inderdaad iewers van sy baan afgewyk. Want niemand het dít verwag nie, ook nie ek nie.
Die dag toe ek ry om Harvey vir my ma-hulle terug te gee, is soos ’n gradeplegtigheid nadat ek met harde werk en deursettingsvermoë ’n gesogte graad verwerf het. BA Mansoek, done and dusted. ’n Trotse dag, ’n dag waarop jy maar breëbors mag wees, ’n dag waarop jy honderde selfies vir Facebook neem, ’n blye dag waarop jy vir die lewe vuis wys en uitbundig feesvier.
My arme ma val amper om toe ek daar aankom met Harvey, geklee in jeans en ’n nuwe T-shirt, maar nog met dieselfde onvergenoegde body language. “Ek bring hom terug, dankie, Ma. Ek het hom nie meer nodig nie. Ek het nou ’n kêrel wat saam met my ry as ek in die aand uitgaan.”
Nie dat dit veel gebeur nie, maar dis die gedagte wat tel.
Swietie-pie gaan alte vreeslik aan die grom toe sy Harvey gewaar. Seker jaloers op die aandag wat hy kry. Dalk bang hy kan slaag waar ek misluk het en haar plek in Ma se hart oorneem. Swietie-pie spog nie met ’n pedigree nie, inteendeel, sy het ’n duistere verlede. Ongehude ma. Vader onbekend. Partykeer slaan die twyfelagtige gene deur, soos nou. Die brak maak ’n plassie en stuur op ’n senuwee-ineenstorting af, so erg dat Ma Harvey in ’n kas moet bêre voordat Swietie-pie haar skerp tande in hom kan slaan sodat meer as net sy regter-middelvinger in die slag bly.
Ook maar goed so, anders sou Ma hom sweerlik in die sitkamer laat sit het vir almal om te sien. Ek sidder om te dink watter stories sy rondom Harvey sal weef. Maak nie saak nie – ek is klaar met hom. Ek het vir Zak, ek met my boude en my boobs soos oorryp spanspekke en my breë heupe en my kroese en alles wat teen my tel.
Moet my persoonlikheid wees wat sy voete onder hom uitslaan. Want daarmee skort daar, e … wel, nie veel nie. Net soms. Net wanneer ek verkeerd opgevryf word. Andersins is ek gaaf en goed, vrygewig en inskiklik soos Kersvader. Baie aanpasbaar. Wanneer dit by mans kom. Ek ken die goue reël: Can’t live with them, can’t live without them. Daarom buig ’n mens maar soos ’n wilgertak in die wind om te akkommodeer waar daar geakkommodeer moet word. Vir volk en vaderland. Vir vrede en harmonie en om ’n date te hê wanneer jy dit nodig het. Soort van. Aan jou sy.
Want vergeet van feminisme – die sosiale psige het nog nie veel verander sedert Noag en die ark nie. Selfs Facebook wil weet of jy in ’n relationship is of nie. Mense word in pare getel. Odd one out is lastig, foeter die simmetriese patrone van ’n okkasie op, versteur die balans op foto’s wat op sosiale media versprei word.
Ag, en ek – en die res van die wêreld – hou tog so daarvan om Happy Family-foto’s op Facebook te plak. Sodat jou sewehonderd-een-en-vyftig “friends” kan sien hoe blessed jy is, watter wonderlike lewe jy en jou mense het, hoe plesierig julle feesvier, hoe mooi, hoe benydenswaardig. If it’s not on Facebook, it hasn’t happened.
Wat Zak ook al by my soek – en kry – moet vir hom van waarde wees, want hy kom telkens terug vir nog.
Waarvoor